ауыҙ
See also: ауыз
Bashkir edit
Etymology edit
From Proto-Turkic *agïŕ (“mouth”).
Cognate with Old Turkic 𐰍𐰕 (aɣïz, “mouth”), Khakas, Shor, Tuvan аас (aas), Southern Altai оос (oos), Kyrgyz ооз (ooz), Kazakh ауыз (auyz), Karachay-Balkar аууз (awuz), Kumyk авуз (awuz), Nogai, Tatar авыз (awız), Uzbek ogʻiz, Azerbaijani, Crimean Tatar, Turkish ağız, Gagauz aaz, Turkmen agyz (“mouth”) etc.
Pronunciation edit
Noun edit
ауыҙ • (awıź)
- (anatomy) mouth
- Ауыҙы ни әйткәнде ҡолағы ишетмәй.
- Awıźı ni əytkənde qolağı işetməy.
- (One's) ears do not hear what (his) mouth utters.
- Муйнаҡ, ауыҙына һөйәк ҡабып, күперҙән үтеп бара ине.
- Muynaq, awıźına höyək qabıp, küperźən ütep bara ine.
- Muynaq (a dog's name) was passing a ]bridge with a bone in its mouth.
- Бар мәғлүмәт тере шаһиттар ауыҙынан яҙып алынған.
- Bar məğlümət tere şahittar awıźınan yaźıp alınğan.
- All information has been recorded from the mouths of living witnesses.
- Ural-batyr (Bashkir folk epic):
- Һомай ҡош тунын кейеп шундуҡ осоп килгән ти // Үле ятҡан Уралдың ауыҙынан үпкән, ти.
- Homay qoş tunın keyep şunduq osop kilgən ti // Üle yatqan Uraldıñ awıźınan üpkən, ti.
- The bird Umay donned her coat, immediately came flying, (and) kissed Ural, who was lying dead, on his mouth.
- mouth; maw, jaws (of an animal, reptile or fish)
- Муйнаҡ, ауыҙына һөйәк ҡабып, күперҙән үтеп бара ине.
- Muynaq, awıźına höyək qabıp, küperźən ütep bara ine.
- Muynaq (the dog's name) was crossing a bridge with a bone in its mouth.
- inlet, opening, orifice
- Мәмерйә ауыҙы.
- Məmeryə awıźı.
- The entrance to the cave.
- gorge, throat, neck (of a vessel)
- muzzle, barrel (of fire weapon)
- (figurative) oral source
- Бар мәғлүмәт тере шаһиттар ауыҙынан яҙып алған.
- Bar məğlümət tere şahittar awıźınan yaźıp alğan.
- All information has been recorded from the mouths of living witnesses.
Declension edit
Declension of ауыҙ (awıź)
| singular | plural | |
|---|---|---|
| absolute | ауыҙ (awıź) | ауыҙҙар (awıźźar) |
| definite genitive | ауыҙҙың (awıźźıñ) | ауыҙҙарҙың (awıźźarźıñ) |
| dative | ауыҙға (awıźğa) | ауыҙҙарға (awıźźarğa) |
| definite accusative | ауыҙҙы (awıźźı) | ауыҙҙарҙы (awıźźarźı) |
| locative | ауыҙҙа (awıźźa) | ауыҙҙарҙа (awıźźarźa) |
| ablative | ауыҙҙан (awıźźan) | ауыҙҙарҙан (awıźźarźan) |