һүҙ

Bashkir edit

Etymology edit

From Common Turkic *sӧz, from Proto-Turkic *söŕ (“word”).

Pronunciation edit

IPA^(key): [hʏð]
Hyphenation: һүҙ (one syllable)

Noun edit

һүҙ • (hüź)

word
Тапҡыр һүҙ.
Tapqır hüź.
Bon mot, witticism.

Һөйләмдә һүҙ тәртибе.
Höyləmdə hüź tərtibe.
Word order in the sentence.

Башҡорт телендә был һүҙ ике мәғәнәлә йөрөй.
Başqort telendə bıl hüź ike məğənələ yöröy.
In the Bashkir language, this word has two meanings.

Һүҙ тыңламаҫ улыңдан һыйҙаш булһа, сит артыҡ.
Hüź tıñlamaś ulıñdan hıyźaş bulha, sit artıq.
An outsider who shares your meal is better than your son who wouldn't listen to (your) word.
(Aqmulla)
Anything that is said; utterance, speech, comment, statement
Был һүҙем үләң түгел — бер нәсихәт.
Bıl hüźem üləñ tügel — ber nəsixət.
This speech of mine is not a song, but an edification.
(Aqmulla)
- Ural-batyr (Bashkir folk epic):
Егет, тыңла һүҙемде. Асыҡ күрҙең йөҙөмдө, Айһылыу тигән атым бар.
Yeget, tıñla hüźemde. Asıq kürźeñ yöźömdö, Ayhılıw tigən atım bar.
Young man, listen to what I say. You have clearly seen my face, I have my name that is Ayhïlïw.
talk, conversation
Ултыр әле, һиңә әйтер һүҙем бар.
Ultır əle, hiñə əyter hüźem bar.
Sit down, I have a word to tell you.

Малайың оялыусан икән, һүҙ ҡушырға ла шөрләп тора.
Malayıñ oyalıwsan ikən, hüź quşırğa la şörləp tora.
Your son appears to be shy, he is even afraid to start speaking.
rumor
right to speak, floor
Йола буйынса, тәү һүҙҙе иң хөрмәтле ҡунаҡ тотто.
Yola buyınsa, təw hüźźe iñ xörmətle qunaq totto.
By tradition, the most honored guest first took the floor.

Declension edit

Declension of һүҙ (hüź)

	singular	plural
absolute	һүҙ (hüź)	һүҙҙәр (hüźźər)
definite genitive	һүҙҙең (hüźźeñ)	һүҙҙәрҙең (hüźźərźeñ)
dative	һүҙгә (hüźgə)	һүҙҙәргә (hüźźərgə)
definite accusative	һүҙҙе (hüźźe)	һүҙҙәрҙе (hüźźərźe)
locative	һүҙҙә (hüźźə)	һүҙҙәрҙә (hüźźərźə)
ablative	һүҙҙән (hüźźən)	һүҙҙәрҙән (hüźźərźən)

Derived terms edit

һүҙлек (hüźlek)
һүҙ төркөмө (hüź törkömö)