անձն
Old Armenian edit
Etymology edit
Probably from Proto-Indo-European *h₂enh₁-ǵʰ-, from *h₂enh₁- (“to breathe”).[1][2][3]
Noun edit
անձն • (anjn)
- person
- անձամբ ― anjamb ― personally
- անձամբ անձին ― anjamb anjin ― by oneself, personally
- զանձամբ դառնալ ― zanjamb daṙnal ― to turn back
- զանձամբ արկանել ― zanjamb arkanel ― to put on
- յանձին բերել ― yanjin berel ― to imitate
- յանձին ունել ― yanjin unel ― to accept, to approve
- չառնուլ յանձն ― čʿaṙnul yanjn ― to refuse, to deny
- յանձն առնել ― yanjn aṙnel ― to recommend, to confide
- յանձն լինել ― yanjn linel ― to commend oneself, to have confidence in, to confide in, to be committed
- soul; mind; heart
- երդնում յանձն իմ, թէ այդ այդպէս է ― erdnum yanjn im, tʿē ayd aydpēs ē ― on my soul, it is so
- անձին առնել ― anjin aṙnel ― to commit suicide
- զգաստանալ յանձին ― zgastanal yanjin ― to revive, to recover one's senses
- -self: myself, thyself, himself
- սիրէ նա զանձն իւր ― sirē na zanjn iwr ― he loves himself
- վասն անձին եւեթ տամ պատասխանի ― vasn anjin ewetʿ tam patasxani ― I only answer for myself
- փոյթ ունի նա վասն անձին ― pʿoytʿ uni na vasn anjin ― he takes care of himself
- ձեռն յանձին հարկանել ― jeṙn yanjin harkanel ― to boast of, to flatter oneself, to prick oneself
Usage notes edit
This noun may be used in a reflexive role: սիրէ նա զանձն իւր (sirē na zanjn iwr, “he loves himself”).
Declension edit
n-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | անձն (anjn) | անձինք (anjinkʿ) | |
| genitive | անձին (anjin) | անձանց (anjancʿ) | |
| dative | անձին (anjin) | անձանց (anjancʿ) | |
| accusative | անձն (anjn) | անձինս (anjins) | |
| ablative | անձնէ (anjnē) | անձանց (anjancʿ) | |
| instrumental | անձամբ (anjamb) | անձամբք (anjambkʿ) | |
| locative | անձին (anjin) | անձինս (anjins) | |
| Plural accusative անձունս (anjuns) is also attested. | |||
Derived terms edit
- անանձն (ananjn)
- անանձնասիրութիւն (ananjnasirutʿiwn)
- անանձնաւոր (ananjnawor)
- անանձնգով (ananjngov)
- անանձնյարգութիւն (ananjnyargutʿiwn)
- անձնագեղ (anjnageł)
- անձնագով (anjnagov)
- անձնագովութիւն (anjnagovutʿiwn)
- անձնադատ (anjnadat)
- անձնադիւր (anjnadiwr)
- անձնադրութիւն (anjnadrutʿiwn)
- անձնազօր (anjnazōr)
- անձնախրոխտ (anjnaxroxt)
- անձնածութիւն (anjnacutʿiwn)
- անձնակամ (anjnakam)
- անձնակամակ (anjnakamak)
- անձնակամակութիւն (anjnakamakutʿiwn)
- անձնական (anjnakan)
- անձնակից (anjnakicʿ)
- անձնակործան (anjnakorcan)
- անձնակորոյս (anjnakoroys)
- անձնահաճ (anjnahač)
- անձնահաճական (anjnahačakan)
- անձնահաճոյ (anjnahačoy)
- անձնահաճութիւն (anjnahačutʿiwn)
- անձնահամայն (anjnahamayn)
- անձնահամբոյր (anjnahamboyr)
- անձնահանճար (anjnahančar)
- անձնահարութիւն (anjnaharutʿiwn)
- անձնամահ (anjnamah)
- անձնամահութիւն (anjnamahutʿiwn)
- անձնամատն (anjnamatn)
- անձնամարտ (anjnamart)
- անձնայորդոր (anjnayordor)
- անձնանախատ (anjnanaxat)
- անձնանամ (anjnanam)
- անձնանէծ (anjnanēc)
- անձնաչափ (anjnačʿapʿ)
- անձնապահ (anjnapah)
- անձնապահապետ (anjnapahapet)
- անձնապանծ (anjnapanc)
- անձնապաշտ (anjnapašt)
- անձնապատրաստ (anjnapatrast)
- անձնապարար (anjnaparar)
- անձնապարարտ (anjnaparart)
- անձնապարտ (anjnapart)
- անձնապէս (anjnapēs)
- անձնապուր (anjnapur)
- անձնապուրծ (anjnapurc)
- անձնասէր (anjnasēr)
- անձնասիրութիւն (anjnasirutʿiwn)
- անձնասպան (anjnaspan)
- անձնասպանութիւն (anjnaspanutʿiwn)
- անձնավաճառ (anjnavačaṙ)
- անձնատեաց (anjnateacʿ)
- անձնատէր (anjnatēr)
- անձնատոչոր (anjnatočʿor)
- անձնատուր (anjnatur)
- անձնացոյց (anjnacʿoycʿ)
- անձնացուցանեմ (anjnacʿucʿanem)
- անձնաւոր (anjnawor)
- անձնաւորական (anjnaworakan)
- անձնաւորապէս (anjnaworapēs)
- անձնաւորիմ (anjnaworim)
- անձնաւորութիւն (anjnaworutʿiwn)
- անձնգովութիւն (anjngovutʿiwn)
- անձնդիւր (anjndiwr)
- անձնդիւրութիւն (anjndiwrutʿiwn)
- անձնեայ (anjneay)
- անձնեղ (anjneł)
- անձնընդիր (anjnəndir)
- անձնընտիր (anjnəntir)
- անձնիկ (anjnik)
- անձնիշխան (anjnišxan)
- անձնիշխանաբար (anjnišxanabar)
- անձնիշխանակամութիւն (anjnišxanakamutʿiwn)
- անձնիշխանական (anjnišxanakan)
- անձնիշխանապէս (anjnišxanapēs)
- անձնիշխանութիւն (anjnišxanutʿiwn)
- անձնիւր (anjniwr)
- անձնիք (anjnikʿ)
- անձնկամակ (anjnkamak)
- անձնկամակութիւն (anjnkamakutʿiwn)
- անձնհաճ (anjnhač)
- անձնհաճոյ (anjnhačoy)
- անձնհաճութիւն (anjnhačutʿiwn)
- անձնյարգութիւն (anjnyargutʿiwn)
- անձնպուրծ (anjnpurc)
- անձնսիրութիւն (anjnsirutʿiwn)
- անձնտէր (anjntēr)
- անձնտուր (anjntur)
- անձնօրէն (anjnōrēn)
- անյանձնառող (anyanjnaṙoł)
- աններանձնաւոր (anneranjnawor)
- անցնիւր (ancʿniwr)
- անցնուրոյն (ancʿnuroyn)
- առանձին (aṙanjin)
- առանձինն (aṙanjinn)
- առանձնաբար (aṙanjnabar)
- առանձնագոյն (aṙanjnagoyn)
- առանձնագործ (aṙanjnagorc)
- առանձնակ (aṙanjnak)
- առանձնական (aṙanjnakan)
- առանձնականութիւն (aṙanjnakanutʿiwn)
- առանձնակաց (aṙanjnakacʿ)
- առանձնակի (aṙanjnaki)
- առանձնակութիւն (aṙanjnakutʿiwn)
- առանձնային (aṙanjnayin)
- առանձնանամ (aṙanjnanam)
- առանձնաշնորհութիւն (aṙanjnašnorhutʿiwn)
- առանձնապէս (aṙanjnapēs)
- առանձնացուցանեմ (aṙanjnacʿucʿanem)
- առանձնաւոր (aṙanjnawor)
- առանձնաւորական (aṙanjnaworakan)
- առանձնաւորակից (aṙanjnaworakicʿ)
- առանձնաւորապէս (aṙanjnaworapēs)
- առանձնաւորիմ (aṙanjnaworim)
- առանձնաւորութիւն (aṙanjnaworutʿiwn)
- առանձնեմ (aṙanjnem)
- առանձնոց (aṙanjnocʿ)
- առանձնութիւն (aṙanjnutʿiwn)
- առոգանձն (aṙoganjn)
- առոյգանձն (aṙoyganjn)
- գերանձնական (geranjnakan)
- դատարկանձն (datarkanjn)
- եռանձնաթիւ (eṙanjnatʿiw)
- եռանձնական (eṙanjnakan)
- եռանձնաւորութիւն (eṙanjnaworutʿiwn)
- եռանձնեայ (eṙanjneay)
- եռանձնեան (eṙanjnean)
- եռանձնութիւն (eṙanjnutʿiwn)
- երեքանձնական (erekʿanjnakan)
- երեքանձնաւորական (erekʿanjnaworakan)
- երեքանձնեայ (erekʿanjneay)
- երեքանձնեան (erekʿanjnean)
- ըստանձնեմ (əstanjnem)
- ըստանձնեցուցանեմ (əstanjnecʿucʿanem)
- ըստանձնութիւն (əstanjnutʿiwn)
- ժրանձնակ (žranjnak)
- կարակնանձնակ (karaknanjnak)
- կիսանձն (kisanjn)
- կիսանձնեայ (kisanjneay)
- կոպտարանձն (koptaranjn)
- համանձն (hamanjn)
- հաստանձն (hastanjn)
- մեծանձն (mecanjn)
- մեծանձնութիւն (mecanjnutʿiwn)
- մենանձն (menanjn)
- միանձն (mianjn)
- միանձնաբար (mianjnabar)
- միանձնական (mianjnakan)
- միանձնականութիւն (mianjnakanutʿiwn)
- միանձնանամ (mianjnanam)
- միանձնանոց (mianjnanocʿ)
- միանձնապէս (mianjnapēs)
- միանձնաւորութիւն (mianjnaworutʿiwn)
- միանձնութիւն (mianjnutʿiwn)
- յանձանձաբար (yanjanjabar)
- յանձանձանք (yanjanjankʿ)
- յանձանձեմ (yanjanjem)
- յանձանձիչ (yanjanjičʿ)
- յանձնապաստան (yanjnapastan)
- յանձնառական (yanjnaṙakan)
- յանձնառութիւն (yanjnaṙutʿiwn)
- յանձնարարական (yanjnararakan)
- յանձնարարութիւն (yanjnararutʿiwn)
- յանձնեմ (yanjnem)
- յանձնեցուցանեմ (yanjnecʿucʿanem)
- յանձնկալութիւն (yanjnkalutʿiwn)
- ներանձն (neranjn)
- ներանձնական (neranjnakan)
- ներանձնացեալ (neranjnacʿeal)
- ներանձնաւոր (neranjnawor)
- ներանձնեան (neranjnean)
- ներանձնութիւն (neranjnutʿiwn)
- չանձնաւոր (čʿanjnawor)
- սիգանձն (siganjn)
- ստանձնակիր (stanjnakir)
- ստանձնաւոր (stanjnawor)
- ստանձնեմ (stanjnem)
- վեհանձն (vehanjn)
- վեցանձնական (vecʿanjnakan)
- փոքրանձնութիւն (pʿokʿranjnutʿiwn)
Descendants edit
References edit
- ^ Ačaṙyan, Hračʿya (1940) Hayocʿ lezvi patmutʿyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 36–37
- ^ Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979) “անձն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- ^ Martirosyan, Hrach (2010) “anjn”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 93
Further reading edit
- Petrosean, Matatʿeay (1879) “անձն”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “անձն”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy