առաջին
Armenian edit
| 10 | ||||
| ← 0 | 1 | 2 → | 10 → | |
|---|---|---|---|---|
| Cardinal: մեկ (mek) Ordinal: առաջին (aṙaǰin) Distributive: մեկական (mekakan) Collective prefix: մի- (mi-) Fractional: ամբողջ (amboġǰ) | ||||
| Armenian Wikipedia article on 1 | ||||
Etymology edit
From Old Armenian առաջին (aṙaǰin).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɑrɑˈt͡ʃʰin]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɑɾɑˈt͡ʃʰin]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Numeral edit
առաջին • (aṙaǰin)
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | առաջին (aṙaǰin) | առաջիններ (aṙaǰinner) | ||
| dative | առաջինի (aṙaǰini) | առաջինների (aṙaǰinneri) | ||
| ablative | առաջինից (aṙaǰinicʿ) | առաջիններից (aṙaǰinnericʿ) | ||
| instrumental | առաջինով (aṙaǰinov) | առաջիններով (aṙaǰinnerov) | ||
| locative | առաջինում (aṙaǰinum) | առաջիններում (aṙaǰinnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | առաջինը/առաջինն (aṙaǰinə/aṙaǰinn) | առաջինները/առաջիններն (aṙaǰinnerə/aṙaǰinnern) | ||
| dative | առաջինին (aṙaǰinin) | առաջիններին (aṙaǰinnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | առաջինս (aṙaǰins) | առաջիններս (aṙaǰinners) | ||
| dative | առաջինիս (aṙaǰinis) | առաջիններիս (aṙaǰinneris) | ||
| ablative | առաջինիցս (aṙaǰinicʿs) | առաջիններիցս (aṙaǰinnericʿs) | ||
| instrumental | առաջինովս (aṙaǰinovs) | առաջիններովս (aṙaǰinnerovs) | ||
| locative | առաջինումս (aṙaǰinums) | առաջիններումս (aṙaǰinnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | առաջինդ (aṙaǰind) | առաջիններդ (aṙaǰinnerd) | ||
| dative | առաջինիդ (aṙaǰinid) | առաջիններիդ (aṙaǰinnerid) | ||
| ablative | առաջինիցդ (aṙaǰinicʿd) | առաջիններիցդ (aṙaǰinnericʿd) | ||
| instrumental | առաջինովդ (aṙaǰinovd) | առաջիններովդ (aṙaǰinnerovd) | ||
| locative | առաջինումդ (aṙaǰinumd) | առաջիններումդ (aṙaǰinnerumd) | ||
Adjective edit
առաջին • (aṙaǰin) (superlative ամենաառաջին)
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | առաջին (aṙaǰin) | առաջիններ (aṙaǰinner) | ||
| dative | առաջինի (aṙaǰini) | առաջինների (aṙaǰinneri) | ||
| ablative | առաջինից (aṙaǰinicʿ) | առաջիններից (aṙaǰinnericʿ) | ||
| instrumental | առաջինով (aṙaǰinov) | առաջիններով (aṙaǰinnerov) | ||
| locative | առաջինում (aṙaǰinum) | առաջիններում (aṙaǰinnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | առաջինը/առաջինն (aṙaǰinə/aṙaǰinn) | առաջինները/առաջիններն (aṙaǰinnerə/aṙaǰinnern) | ||
| dative | առաջինին (aṙaǰinin) | առաջիններին (aṙaǰinnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | առաջինս (aṙaǰins) | առաջիններս (aṙaǰinners) | ||
| dative | առաջինիս (aṙaǰinis) | առաջիններիս (aṙaǰinneris) | ||
| ablative | առաջինիցս (aṙaǰinicʿs) | առաջիններիցս (aṙaǰinnericʿs) | ||
| instrumental | առաջինովս (aṙaǰinovs) | առաջիններովս (aṙaǰinnerovs) | ||
| locative | առաջինումս (aṙaǰinums) | առաջիններումս (aṙaǰinnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | առաջինդ (aṙaǰind) | առաջիններդ (aṙaǰinnerd) | ||
| dative | առաջինիդ (aṙaǰinid) | առաջիններիդ (aṙaǰinnerid) | ||
| ablative | առաջինիցդ (aṙaǰinicʿd) | առաջիններիցդ (aṙaǰinnericʿd) | ||
| instrumental | առաջինովդ (aṙaǰinovd) | առաջիններովդ (aṙaǰinnerovd) | ||
| locative | առաջինումդ (aṙaǰinumd) | առաջիններումդ (aṙaǰinnerumd) | ||
Old Armenian edit
| 1st | 2nd > | |
|---|---|---|
| Cardinal : մի (mi) Ordinal : առաջին (aṙaǰin) | ||
Etymology edit
From առաջ (aṙaǰ) + -ին (-in).
Numeral edit
առաջին • (aṙaǰin)
- first
- յառաջնմէ, յառաջնում ― yaṙaǰnmē, yaṙaǰnum ― before, at first
- զառաջին ― zaṙaǰin ― first, chief, principal
- զառաջինն/զառաջինսն ― zaṙaǰinn/zaṙaǰinsn ― first, at first, at first sight; originally
Declension edit
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | առաջին (aṙaǰin) | առաջինք (aṙaǰinkʿ) | |
| genitive | առաջնոյ (aṙaǰnoy) | առաջնոց (aṙaǰnocʿ) | |
| dative | առաջնոյ, առաջնում (aṙaǰnoy, aṙaǰnum) | առաջնոց (aṙaǰnocʿ) | |
| accusative | առաջին (aṙaǰin) | առաջինս (aṙaǰins) | |
| ablative | առաջնոյ, առաջնմէ (aṙaǰnoy, aṙaǰnmē) | առաջնոց (aṙaǰnocʿ) | |
| instrumental | առաջնով (aṙaǰnov) | առաջնովք (aṙaǰnovkʿ) | |
| locative | առաջնոյ, առաջնում (aṙaǰnoy, aṙaǰnum) | առաջինս (aṙaǰins) | |
| note the dative/ablative/locative with -մ (-m) | |||
Adjective edit
առաջին • (aṙaǰin)
- prior, antecedent; ancient, primitive, chief; previous, original; precocious
- առաջինք ― aṙaǰinkʿ ― ancestors, predecessors; the ancients
Declension edit
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | առաջին (aṙaǰin) | առաջինք (aṙaǰinkʿ) | |
| genitive | առաջնոյ (aṙaǰnoy) | առաջնոց (aṙaǰnocʿ) | |
| dative | առաջնոյ, առաջնում (aṙaǰnoy, aṙaǰnum) | առաջնոց (aṙaǰnocʿ) | |
| accusative | առաջին (aṙaǰin) | առաջինս (aṙaǰins) | |
| ablative | առաջնոյ, առաջնմէ (aṙaǰnoy, aṙaǰnmē) | առաջնոց (aṙaǰnocʿ) | |
| instrumental | առաջնով (aṙaǰnov) | առաջնովք (aṙaǰnovkʿ) | |
| locative | առաջնոյ, առաջնում (aṙaǰnoy, aṙaǰnum) | առաջինս (aṙaǰins) | |
| note the dative/ablative/locative with -մ (-m) | |||
Adverb edit
առաջին • (aṙaǰin)
Derived terms edit
- անառաջնորդ (anaṙaǰnord)
- անառաջնորդութիւն (anaṙaǰnordutʿiwn)
- առաջնագոյն (aṙaǰnagoyn)
- առաջնագուշակ (aṙaǰnagušak)
- առաջնածին (aṙaǰnacin)
- առաջնակ (aṙaǰnak)
- առաջնական (aṙaǰnakan)
- առաջնակուլ (aṙaǰnakul)
- առաջնաճաշակ (aṙaǰnačašak)
- առաջնային (aṙaǰnayin)
- առաջնապահ (aṙaǰnapah)
- առաջնապատում (aṙaǰnapatum)
- առաջնապարգեւ (aṙaǰnapargew)
- առաջնապէս (aṙaǰnapēs)
- առաջնապտուղք (aṙaǰnaptułkʿ)
- առաջնաստեղծ (aṙaǰnastełc)
- առաջնաստեղծուած (aṙaǰnastełcuac)
- առաջնասքանչ (aṙaǰnaskʿančʿ)
- առաջնատես (aṙaǰnates)
- առաջնատիպ (aṙaǰnatip)
- առաջնաւորութիւն (aṙaǰnaworutʿiwn)
- առաջներորդ (aṙaǰnerord)
- առաջնորդ (aṙaǰnord)
- առաջնորդագոյն (aṙaǰnordagoyn)
- առաջնորդական (aṙaǰnordakan)
- առաջնորդականութիւն (aṙaǰnordakanutʿiwn)
- առաջնորդապետ (aṙaǰnordapet)
- առաջնորդասիրութիւն (aṙaǰnordasirutʿiwn)
- առաջնորդեմ (aṙaǰnordem)
- առաջնորդիչ (aṙaǰnordičʿ)
- առաջնորդութիւն (aṙaǰnordutʿiwn)
- զառաջինն (zaṙaǰinn)
- յառաջնայարկ (yaṙaǰnayark)
- յառաջնապէս (yaṙaǰnapēs)
- յառաջնմէ (yaṙaǰnmē)
- յառաջնումն (yaṙaǰnumn)
Descendants edit
- Armenian: առաջին (aṙaǰin)
References edit
- Petrosean, Matatʿeay (1879) “առաջին”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “առաջին”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979) “աջ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Abrahamyan, Ašot (1976) Grabari jeṙnark [A Handbook of Old Armenian][1] (in Armenian), 4th edition, Yerevan: Luys