թագ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian թագ (tʻag).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [tʰɑɡ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [tʰɑkʰ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun edit
թագ • (tʻag)
- crown
- արքայի թագ ― arkʻayi tʻag ― crown of a king
- a crown placed on the heads of the bride and the groom during the wedding
- (figuratively) summit of a mountain
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | թագ (tʻag) | թագեր (tʻager) | ||
| dative | թագի (tʻagi) | թագերի (tʻageri) | ||
| ablative | թագից (tʻagicʻ) | թագերից (tʻagericʻ) | ||
| instrumental | թագով (tʻagov) | թագերով (tʻagerov) | ||
| locative | թագում (tʻagum) | թագերում (tʻagerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | թագը/թագն (tʻagə/tʻagn) | թագերը/թագերն (tʻagerə/tʻagern) | ||
| dative | թագին (tʻagin) | թագերին (tʻagerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | թագս (tʻags) | թագերս (tʻagers) | ||
| dative | թագիս (tʻagis) | թագերիս (tʻageris) | ||
| ablative | թագիցս (tʻagicʻs) | թագերիցս (tʻagericʻs) | ||
| instrumental | թագովս (tʻagovs) | թագերովս (tʻagerovs) | ||
| locative | թագումս (tʻagums) | թագերումս (tʻagerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | թագդ (tʻagd) | թագերդ (tʻagerd) | ||
| dative | թագիդ (tʻagid) | թագերիդ (tʻagerid) | ||
| ablative | թագիցդ (tʻagicʻd) | թագերիցդ (tʻagericʻd) | ||
| instrumental | թագովդ (tʻagovd) | թագերովդ (tʻagerovd) | ||
| locative | թագումդ (tʻagumd) | թագերումդ (tʻagerumd) | ||
Old Armenian edit
Etymology edit
From Middle Iranian *tāg, possibly via Aramaic תגא (tāgā), to account for թ- (tʻ-) instead of expected տ- (t-). Compare Persian تاج (tâj) and the second component in Parthian 𐫟𐫀𐫡𐫤𐫀𐫃 (xʾrtʾg /xārtāg/, “crown of thorns”).
Noun edit
թագ • (tʻag)
- crown, diadem, royal crown; (figuratively) the Crown or regal authority, kingdom
- թագ պապական ― tʻag papakan ― tiara, the pope's crown
- թագ եպիսկոպոսական ― tʻag episkoposakan ― mitre
- թագ ազնուականաց ― tʻag aznuakanacʻ ― coronet
- թագ ոսկի ― tʻag oski ― crown of gold
- թագ առնուլ ― tʻag aṙnul ― to become king, to reign
- թագ դնել, կապել (անձին) ― tʻag dnel, kapel (anjin) ― to crown oneself, to put on the crown, to bind on the diadem
- թագ դնել (այլում) ― tʻag dnel (aylum) ― to crown, to place a crown on the head of, to cause to rule
- եդաւ զթագ զասիացւոց ― edaw ztʻag zasiacʻwocʻ ― he crowned himself with the crown of Asia
- թագաւ/թագիւ պսակիլ ― tʻagaw/tʻagiw psakil ― to be crowned
- առնուլ զթագ ուրուք ― aṙnul ztʻag urukʻ ― to mount another's throne
- թագ ի գլուխ ― tʻag i glux ― crowned, wearing a crown on the head
- 5th century, Pʿawstos Buzand, Hayoc Patmutʿiwnʿ [History of the Armenians] V.4:[1][2]
- Եւ հասանէր Ուռնայրի արքային Աղուանից ի փախստեանն, եւ նիզակաբնաւն ի կառափն մատուցեալ ծեծէր բազում, ասելով՝ թէ այդմ շնորհս կալ, զի այր թագաւոր ես, եւ թագ ունիս․ ես ոչ սպանից զայր թագաւոր, թէ կարի նեղ հասցէ ինձ: Եւ ութ հեծելով թոյլ ետ նմա փախչել գնալ յաշխարհն Աղուանից:
- Ew hasanēr Uṙnayri arkʻayin Ałuanicʻ i pʻaxsteann, ew nizakabnawn i kaṙapʻn matucʻeal cecēr bazum, aselov, tʻē aydm šnorhs kal, zi ayr tʻagawor es, ew tʻag unis; es očʻ spanicʻ zayr tʻagawor, tʻē kari neł hascʻē inj: Ew utʻ hecelov tʻoyl et nma pʻaxčʻel gnal yašxarhn Ałuanicʻ:
- Translation by Nina G. Garsoïan
- And he caught up with Uṙnayr king of Ałuankʿ, who was fleeing, and struck him over the head with many blows of the shaft of his lance, saying, "Be grateful that you are a king and wear a crown, for I will not kill a king, even though great harm come to me." And he allowed him to escape with eight horsemen and go to the realm of Ałuankʿ.
- Եւ հասանէր Ուռնայրի արքային Աղուանից ի փախստեանն, եւ նիզակաբնաւն ի կառափն մատուցեալ ծեծէր բազում, ասելով՝ թէ այդմ շնորհս կալ, զի այր թագաւոր ես, եւ թագ ունիս․ ես ոչ սպանից զայր թագաւոր, թէ կարի նեղ հասցէ ինձ: Եւ ութ հեծելով թոյլ ետ նմա փախչել գնալ յաշխարհն Աղուանից:
- (figuratively) glory, honour
- queen bee
- crest of a cock
Declension edit
i-a-type
i-type
o-type
Derived terms edit
Derived terms
- թագագանգուր (tʻagagangur)
- թագագլուխ (tʻagaglux)
- թագագործ (tʻagagorc)
- թագադիտակ (tʻagaditak)
- թագադիր (tʻagadir)
- թագազարդ (tʻagazard)
- թագազարդեմ (tʻagazardem)
- թագազարմ (tʻagazarm)
- թագազարմուհի (tʻagazarmuhi)
- թագազն (tʻagazn)
- թագաժառանգ (tʻagažaṙang)
- թագակալ (tʻagakal)
- թագական (tʻagakan)
- թագակապ (tʻagakap)
- թագակապեմ (tʻagakapem)
- թագակապիմ (tʻagakapim)
- թագակապութիւն (tʻagakaputʻiwn)
- թագակերպեալ (tʻagakerpeal)
- թագակից (tʻagakicʻ)
- թագակցեալ (tʻagakcʻeal)
- թագայօրէն (tʻagayōrēn)
- թագանման (tʻaganman)
- թագապաճոյճ (tʻagapačoyč)
- թագառու (tʻagaṙu)
- թագատու (tʻagatu)
- թագատրոփ (tʻagatropʻ)
- թագեմ (tʻagem)
- թագընկալեմ (tʻagənkalem)
- թագընկալութիւն (tʻagənkalutʻiwn)
- թագընկէց (tʻagənkēcʻ)
- թագիմ (tʻagim)
- թագկապութիւն (tʻagkaputʻiwn)
- լուսնթագ (lusntʻag)
- միաթագ (miatʻag)
- նորաթագ (noratʻag)
Related terms edit
Descendants edit
- Armenian: թագ (tʻag)
References edit
- ^ Pʻawstos Buzandacʻi (1883) Kʻ. Patkanean, editor, Patmutʻiwn Hayocʻ[1], Saint Petersburg: Academy Press, page 166
- ^ Garsoïan, Nina G. (1989) The Epic Histories Attributed to P‘awstos Buzand (Buzandaran Patmut‘iwnk‘)[2], Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, page 193
Further reading edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “թագ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “թագ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “թագ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “թագ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik