թուղթ

Armenian edit

Etymology edit

From Old Armenian թուղթ (tʿułtʿ).

Pronunciation edit

(Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [tʰuχtʰ]
(Western Armenian, standard) IPA^(key): [tʰuχtʰ]
Audio (Eastern Armenian) (file)

Noun edit

թուղթ • (tʿuġtʿ)

paper
զուգարանի թուղթ ― zugarani tʿuġtʿ ― toilet paper

թղթեր ― tʿġtʿer ― papers, documents
(rare) letter, epistle

Declension edit

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	թուղթ (tʿuġtʿ)	թղթեր (tʿġtʿer)
dative	թղթի (tʿġtʿi)	թղթերի (tʿġtʿeri)
ablative	թղթից (tʿġtʿicʿ)	թղթերից (tʿġtʿericʿ)
instrumental	թղթով (tʿġtʿov)	թղթերով (tʿġtʿerov)
locative	թղթում (tʿġtʿum)	թղթերում (tʿġtʿerum)
	definite forms
nominative	թուղթը/թուղթն (tʿuġtʿə/tʿuġtʿn)	թղթերը/թղթերն (tʿġtʿerə/tʿġtʿern)
dative	թղթին (tʿġtʿin)	թղթերին (tʿġtʿerin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	թուղթս (tʿuġtʿs)	թղթերս (tʿġtʿers)
dative	թղթիս (tʿġtʿis)	թղթերիս (tʿġtʿeris)
ablative	թղթիցս (tʿġtʿicʿs)	թղթերիցս (tʿġtʿericʿs)
instrumental	թղթովս (tʿġtʿovs)	թղթերովս (tʿġtʿerovs)
locative	թղթումս (tʿġtʿums)	թղթերումս (tʿġtʿerums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	թուղթդ (tʿuġtʿd)	թղթերդ (tʿġtʿerd)
dative	թղթիդ (tʿġtʿid)	թղթերիդ (tʿġtʿerid)
ablative	թղթիցդ (tʿġtʿicʿd)	թղթերիցդ (tʿġtʿericʿd)
instrumental	թղթովդ (tʿġtʿovd)	թղթերովդ (tʿġtʿerovd)
locative	թղթումդ (tʿġtʿumd)	թղթերումդ (tʿġtʿerumd)

Derived terms edit

զուգարանի թուղթ (zugarani tʿuġtʿ)
թղթադրամ (tʿġtʿadram)
թղթախաղ (tʿġtʿaxaġ)
խաղաթուղթ (xaġatʿuġtʿ)

Old Armenian edit

Etymology edit

According to Ačaṙyan, derived by metathesis from earlier *թութղ (*tʿutʿł), from Latin titulus (“inscription, title, label”). Thus, the sense of “letter, epistle” is the original one; the meaning “paper” developed later.

Noun edit

թուղթ • (tʿułtʿ)

letter, epistle, missive
թուղթ գրել ― tʿułtʿ grel ― to write a letter

թուղթ առաքել ― tʿułtʿ aṙakʿel ― to send a letter

թուղթ ընդունել ― tʿułtʿ əndunel ― to receive a letter

թուղթ աղաչանաց ― tʿułtʿ ałačʿanacʿ ― written entreaty, petition

ընծայական թուղթ ― əncayakan tʿułtʿ ― dimissory letter, testimonials

ընդհանրական թուղթք ― əndhanrakan tʿułtʿkʿ ― general epistles
paper
պատառ մի թուղթ, կոտորոկ թղթոյ ― pataṙ mi tʿułtʿ, kotorok tʿłtʿoy ― a bit of paper

շրջշրջել զթուղթս գրոց ― šrǰšrǰel ztʿułtʿs grocʿ ― to turn over the leaves of a book

ծրարել ի թուղթ ― crarel i tʿułtʿ ― to put in paper

տոգորել, արատել զթուղթ ― togorel, aratel ztʿułtʿ ― to blot, to waste paper

դանակ, հատիչ թղթոյ ― danak, hatičʿ tʿłtʿoy ― paper-cutter or paper-knife

թուղթ գրութեան ― tʿułtʿ grutʿean ― writing paper

թուղթ նամակի ― tʿułtʿ namaki ― letter-paper

թուղթ տոմսակի ― tʿułtʿ tomsaki ― note-paper

թուղթ ուրուագրութեան ― tʿułtʿ uruagrutʿean ― drawing-paper

ծծուն թուղթ ― ccun tʿułtʿ ― blotting or bibulous paper

թաւ թուղթ ― tʿaw tʿułtʿ ― pasteboard

թուղթ ծրարի ― tʿułtʿ crari ― wrapping or packing paper

թուղթ յոռի, անպիտան ― tʿułtʿ yoṙi, anpitan ― waste paper; old papers

մածուցիկ թուղթ ― macucʿik tʿułtʿ ― sized paper

թուղթ տպագրութեան ― tʿułtʿ tpagrutʿean ― printing paper

թուղթ մագաղաթեայ ― tʿułtʿ magałatʿeay ― parchment, vellum

թուղթ ճենաց ― tʿułtʿ čenacʿ ― India paper

թուղթ ծրահանելոյ ― tʿułtʿ crahaneloy ― tracing paper

թուղթ ապիկեալ, զմռնիտեալ ― tʿułtʿ apikeal, zmṙniteal ― emery-paper, glass-paper, sand-paper

թուղթ մզելոյ ― tʿułtʿ mzeloy ― filtering-paper

թուղթ գունաւոր ― tʿułtʿ gunawor ― coloured paper

թուղթ կճեայ ― tʿułtʿ kčeay ― marbled or stained paper

թուղթ սեկանման ― tʿułtʿ sekanman ― morocco paper

թուղթ դրոշմեալ ― tʿułtʿ drošmeal ― stamped paper

թուղթ արծնելոյ ― tʿułtʿ arcneloy ― smoothing paper

թուղթ ձիւթեղէն ― tʿułtʿ jiwtʿełēn ― brown paper, tar paper

թուղթ մեքենական ― tʿułtʿ mekʿenakan ― machine paper

թուղթ տաշտական/կազմ ― tʿułtʿ taštakan/kazm ― vat-paper, handmade paper

թուղթ գաղափարեալ ― tʿułtʿ gałapʿareal ― laid paper
(post-Classical) playing card
թուղթ խաղու ― tʿułtʿ xału ― card, playing card

խաղ թղթոյ ― xał tʿłtʿoy ― game at cards, cardplaying

թուղթ/թղթի խաղալ ― tʿułtʿ/tʿłtʿi xałal ― to play at cards

ընկերակցիլ ի խաղ թղթոյ ― ənkerakcʿil i xał tʿłtʿoy ― to have a game at cards

չլսի խաղ թղթի ի տան նորա ― čʿlsi xał tʿłtʿi i tan nora ― there is no cardplaying at his house

նկարէն, հզօր, թուանիշ թուղթ ― nkarēn, hzōr, tʿuaniš tʿułtʿ ― court-cards

սոսկ անդէմ, անզօր, անթիւ թուղթ ― sosk andēm, anzōr, antʿiw tʿułtʿ ― small cards

սին, ունայն, թարմատար թուղթ ― sin, unayn, tʿarmatar tʿułtʿ ― odd card

բաժանել զթուղթս ― bažanel ztʿułtʿs ― to deal the cards

խառնել զթուղթս ― xaṙnel ztʿułtʿs ― to shuffle the cards

քեզ անկ է սկսանել, քո է կարգ թղթոյ ― kʿez ank ē sksanel, kʿo ē karg tʿłtʿoy ― it is your lead

բանալ, ցուցանել զձեռինն թուղթ ― banal, cʿucʿanel zjeṙinn tʿułtʿ ― to show one's hand

գիտել զներքոյս թղթոց ― gitel znerkʿoys tʿłtʿocʿ ― to be in the secret

խարդախել ի խաղ թղթի ― xardaxel i xał tʿłtʿi ― to show tricks with cards

հմայել թղթովք ― hmayel tʿłtʿovkʿ ― to tell fortunes with cards

ապիկեալ, արծնեալ թուղթք ― apikeal, arcneal tʿułtʿkʿ ― glazed, enamelled cards
(post-Classical, finance) bills
արժէից, յարգուն թուղթ ― aržēicʿ, yargun tʿułtʿ ― paper-money, paper, bills

Declension edit

o-type with i-type locative

	singular	plural
nominative	թուղթ (tʿułtʿ)	թուղթք (tʿułtʿkʿ)
genitive	թղթոյ (tʿłtʿoy)	թղթոց (tʿłtʿocʿ)
dative	թղթոյ (tʿłtʿoy)	թղթոց (tʿłtʿocʿ)
accusative	թուղթ (tʿułtʿ)	թուղթս (tʿułtʿs)
ablative	թղթոյ (tʿłtʿoy)	թղթոց (tʿłtʿocʿ)
instrumental	թղթով (tʿłtʿov)	թղթովք (tʿłtʿovkʿ)
locative	թղթի, թուղթ (tʿłtʿi, tʿułtʿ)	թուղթս (tʿułtʿs)

i-type

	singular	plural
nominative	թուղթ (tʿułtʿ)	թուղթք (tʿułtʿkʿ)
genitive	թղթի (tʿłtʿi)	թղթից (tʿłtʿicʿ)
dative	թղթի (tʿłtʿi)	թղթից (tʿłtʿicʿ)
accusative	թուղթ (tʿułtʿ)	թուղթս (tʿułtʿs)
ablative	թղթէ (tʿłtʿē)	թղթից (tʿłtʿicʿ)
instrumental	թղթիւ (tʿłtʿiw)	թղթիւք (tʿłtʿiwkʿ)
locative	թղթի (tʿłtʿi)	թուղթս (tʿułtʿs)
post-classical

Derived terms edit

թղթաբեր (tʿłtʿaber)
թղթագիր (tʿłtʿagir)
թղթագրեմ (tʿłtʿagrem)
թղթագրող (tʿłtʿagroł)
թղթական (tʿłtʿakan)
թղթամատոյց (tʿłtʿamatoycʿ)
թղթապահ (tʿłtʿapah)
թղթապան (tʿłtʿapan)
թղթատար (tʿłtʿatar)
թղթաւոր (tʿłtʿawor)
թղթեան (tʿłtʿean)
թղթեմ (tʿłtʿem)
թղթեր (tʿłtʿer)
թուղթագրեմ (tʿułtʿagrem)

Descendants edit

Armenian: թուղթ (tʿuġtʿ)

References edit

Petrosean, Matatʿeay (1879) “թուղթ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Awetikʿean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “թուղթ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979) “թուղթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Ačaṙean, Hračʿeay (1979) “Haykakankʿ (Armeniaca)”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, volume IV, Yerevan: University Press, pages 630–631