լի
See also: Appendix:Variations of "li"
Armenian edit
Etymology edit
Inherited from Old Armenian լի (li).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [li]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [li]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Adjective edit
լի • (li) (superlative ամենալի)
- full (of), packed (with)
- դույլը լի է ― duylə li ē ― the bucket is full
- ջրով լի ― ǰrov li ― full of water
- գինով լի ― ginov li ― full of wine
- վտանգով լի ― vtangov li ― full of danger
- brimful, full to the brim
- abundant (in), plentiful, copious
- hearty (of dinner, etc.)
- rich, heavy (of crops, etc.)
Usage notes edit
Also serves a suffix function with the meaning "full of", for example հյութալի (hyutʻali, “full of juice, juicy”).
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | լի (li) | լիեր (lier) | ||
| dative | լիի (lii) | լիերի (lieri) | ||
| ablative | լիից (liicʻ) | լիերից (liericʻ) | ||
| instrumental | լիով (liov) | լիերով (lierov) | ||
| locative | լիում (lium) | լիերում (lierum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | լին (lin) | լիերը/լիերն (lierə/liern) | ||
| dative | լիին (liin) | լիերին (lierin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | լիս (lis) | լիերս (liers) | ||
| dative | լիիս (liis) | լիերիս (lieris) | ||
| ablative | լիիցս (liicʻs) | լիերիցս (liericʻs) | ||
| instrumental | լիովս (liovs) | լիերովս (lierovs) | ||
| locative | լիումս (liums) | լիերումս (lierums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | լիդ (lid) | լիերդ (lierd) | ||
| dative | լիիդ (liid) | լիերիդ (lierid) | ||
| ablative | լիիցդ (liicʻd) | լիերիցդ (liericʻd) | ||
| instrumental | լիովդ (liovd) | լիերովդ (lierovd) | ||
| locative | լիումդ (liumd) | լիերումդ (lierumd) | ||
Derived terms edit
Related terms edit
- լիքը (likʻə)
Old Armenian edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Indo-European *pleh₁tós or *pléh₁yōs, from *pleh₁-.
Adjective edit
լի • (li)
- full, abundant; perfect, whole
- լի առնել ― li aṙnel ― to fill, to load, to heap
- զբազում լսելիս լի արար բանն ― zbazum lselis li arar bann ― many have heard him
- լի լինել ― li linel ― to be full
- լի ափով, ձեռօք ― li apʻov, jeṙōkʻ ― by handsful, profusely, generously
- լի աւարաւ ― li awaraw ― loaded with booty
- լի փառօք ― li pʻaṙōkʻ ― covered with glory
- լի աւուրք ― li awurkʻ ― full of years, old
- լի մտօք ― li mtōkʻ ― sensible, judicious, wise
- լի երախտագիտութեամբ ― li eraxtagitutʻeamb ― full of gratitude
- լի սիրով ― li sirov ― full of affection
- լի վրիպակօք ― li vripakōkʻ ― full of faults
- զաւուրս տասն լի ― zawurs tasn li ― ten entire days
- լի կատարեալ, բովանդակ ― li katareal, bovandak ― perfectly full, entire, complete, perfect
- լուսին լիով լուսով նկարեալ ― lusin liov lusov nkareal ― full moon
- բաժակ գինի լի արկանել ― bažak gini li arkanel ― a glass of wine full to the brim
- լի զհասակ մարմնոյն ունել ― li zhasak marmnoyn unel ― to be adult, to arrive at man's estate
- լի են բերանք նոցա ծաղու ― li en berankʻ nocʻa cału ― they are full of laughter, of merriment
- լի եւ լի ― li ew li ― brimful, replete, abundant, overflowing
Declension edit
o-type
Adverb edit
լի • (li)
- fully, completely, thoroughly, entirely; perfectly
- լի եւ լի ― li ew li ― fully, plentifully, abundantly
- լի ասացեր ― li asacʻer ― you are quite right
Derived terms edit
- ախորժալից (axoržalicʻ)
- ախտալից (axtalicʻ)
- աղերսալից (ałersalicʻ)
- աղօթալից (ałōtʻalicʻ)
- ամբոխալից (amboxalicʻ)
- ամենալից (amenalicʻ)
- ամենալցոյց (amenalcʻoycʻ)
- ամէնախտալից (amēnaxtalicʻ)
- ամօթալից (amōtʻalicʻ)
- այպանալից (aypanalicʻ)
- անդնդալից (andndalicʻ)
- անլցուցանելի (anlcʻucʻaneli)
- անյուսալից (anyusalicʻ)
- աշխարհալից (ašxarhalicʻ)
- ապտակալից (aptakalicʻ)
- առլցումն (aṙlcʻumn)
- առլցուցանեմ (aṙlcʻucʻanem)
- աստեղալից (astełalicʻ)
- արիւնալից (ariwnalicʻ)
- արտասուալից (artasualicʻ)
- արտօսրալից (artōsralicʻ)
- աւազալից (awazalicʻ)
- աւետալից (awetalicʻ)
- բազմալից (bazmalicʻ)
- բաղձալից (bałjalicʻ)
- բարելից (barelicʻ)
- բերկրալից (berkralicʻ)
- բօթալից (bōtʻalicʻ)
- գանալի (ganali)
- գանալից (ganalicʻ)
- գանձալից (ganjalicʻ)
- գերանալից (geranalicʻ)
- գերարտօսրալից (gerartōsralicʻ)
- գինելից (ginelicʻ)
- գիջալից (giǰalicʻ)
- գորովալից (gorovalicʻ)
- դառնալի (daṙnali)
- եռանդալից (eṙandalicʻ)
- եռանդնալից (eṙandnalicʻ)
- երանալից (eranalicʻ)
- երերալից (ereralicʻ)
- երկիւղալից (erkiwłalicʻ)
- զազրալից (zazralicʻ)
- զարդալից (zardalicʻ)
- զեղխալից (zełxalicʻ)
- զինալից (zinalicʻ)
- զղջալից (złǰalicʻ)
- զմռալից (zmṙalicʻ)
- զմռսալից (zmṙsalicʻ)
- զուարթալից (zuartʻalicʻ)
- զուարճալից (zuarčalicʻ)
- զուգալցեալ (zugalcʻeal)
- ըղձալից (əłjalicʻ)
- թախանձալից (tʻaxanjalicʻ)
- թախծալից (tʻaxcalicʻ)
- թարախալից (tʻaraxalicʻ)
- թերալից (tʻeralicʻ)
- թիւնալի (tʻiwnali)
- թիւնալից (tʻiwnalicʻ)
- թմբրալից (tʻmbralicʻ)
- թշնամանալից (tʻšnamanalicʻ)
- թունալից (tʻunalicʻ)
- թքալից (tʻkʻalicʻ)
- ժանգալից (žangalicʻ)
- ժանտալից (žantalicʻ)
- իմաստալից (imastalicʻ)
- իւղալից (iwłalicʻ)
- լիաբախտիկ (liabaxtik)
- լիաբեր (liaber)
- լիաբերան (liaberan)
- լիաբուխ (liabux)
- լիաբուղխ (liabułx)
- լիաբուռն (liabuṙn)
- լիագիրկ (liagirk)
- լիագոյն (liagoyn)
- լիաթեւ (liatʻew)
- լիալայն (lialayn)
- լիալիճ (lialič)
- լիալիր (lialir)
- լիախառն (liaxaṙn)
- լիախորտիկ (liaxortik)
- լիականութիւն (liakanutʻiwn)
- լիակատար (liakatar)
- լիակոխ (liakox)
- լիահանճար (liahančar)
- լիաձայնապէս (liajaynapēs)
- լիաձեռն (liajeṙn)
- լիաձիգ (liajig)
- լիաձիր (liajir)
- լիամագիլ (liamagil)
- լիանամ (lianam)
- լիապատար (liapatar)
- լիապարգեւ (liapargew)
- լիապէս (liapēs)
- լիապտուղ (liaptuł)
- լիասահման (liasahman)
- լիարար (liarar)
- լիացուցանեմ (liacʻucʻanem)
- լիացուցիչ (liacʻucʻičʻ)
- լիաւոր (liawor)
- լիով (liov)
- լիութիւն (liutʻiwn)
- լիուլի (liuli)
- լիուլրումնօրէն (liulrumnōrēn)
- լման (lman)
- լմնեմ (lmnem)
- լնում (lnum)
- լուսալից (lusalicʻ)
- լցած (lcʻac)
- լցիչ (lcʻičʻ)
- լցողական (lcʻołakan)
- լցումն (lcʻumn)
- լցուցանեմ (lcʻucʻanem)
- լցուցանողական (lcʻucʻanołakan)
- լցուցիչ (lcʻucʻičʻ)
- լցուցողական (lcʻucʻołakan)
- խայտալից (xaytalicʻ)
- խնամալից (xnamalicʻ)
- խնդալից (xndalicʻ)
- խնծղալից (xncłalicʻ)
- խնկալից (xnkalicʻ)
- խոնաւալից (xonawalicʻ)
- խոշտանգալից (xoštangalicʻ)
- խոտալից (xotalicʻ)
- խրախալից (xraxalicʻ)
- ծաղկալից (całkalicʻ)
- ծաղրալից (całralicʻ)
- ծխալից (cxalicʻ)
- ծուլալից (culalicʻ)
- ծփալից (cpʻalicʻ)
- կարգալից (kargalicʻ)
- կեղտալից (kełtalicʻ)
- հանճարեղալից (hančarełalicʻ)
- հասակալից (hasakalicʻ)
- հացալից (hacʻalicʻ)
- հեշտալից (heštalicʻ)
- հոգելից (hogelicʻ)
- հոգէլից (hogēlicʻ)
- հրալից (hralicʻ)
- հրատալից (hratalicʻ)
- հրճուալից (hrčualicʻ)
- հրճուողալից (hrčuołalicʻ)
- ձանձրալից (janjralicʻ)
- ձիթալից (jitʻalicʻ)
- ճենճերալից (čenčeralicʻ)
- մաղձալից (małjalicʻ)
- մարդալից (mardalicʻ)
- մոխրալից (moxralicʻ)
- մրրկալից (mrrkalicʻ)
- յարմարալից (yarmaralicʻ)
- յուսալից (yusalicʻ)
- նախանձալից (naxanjalicʻ)
- նենգալի (nengali)
- նետալից (netalicʻ)
- շաղալից (šałalicʻ)
- շարաւալից (šarawalicʻ)
- շնորհալից (šnorhalicʻ)
- շտեմարանալից (štemaranalicʻ)
- շքալից (škʻalicʻ)
- ողբալից (ołbalicʻ)
- ողկուզալից (ołkuzalicʻ)
- որդնալից (ordnalicʻ)
- որոճալից (oročalicʻ)
- որջլալից (orǰlalicʻ)
- ուղղալից (ułłalicʻ)
- ուրախալից (uraxalicʻ)
- չարալից (čʻaralicʻ)
- պաստառալի (pastaṙali)
- պատուալից (patualicʻ)
- պատուհասալից (patuhasalicʻ)
- պարգեւալից (pargewalicʻ)
- պղծալից (płcalicʻ)
- պղնձալից (płnjalicʻ)
- պտղալի (ptłali)
- պտղալից (ptłalicʻ)
- ջահալից (ǰahalicʻ)
- ջրալից (ǰralicʻ)
- սաստալից (sastalicʻ)
- սարսռալից (sarsṙalicʻ)
- սպառնալից (spaṙnalicʻ)
- սրալից (sralicʻ)
- վայելալից (vayelalicʻ)
- վաւաշալից (vawašalicʻ)
- վիրալից (viralicʻ)
- վշտալից (vštalicʻ)
- վստահալից (vstahalicʻ)
- վտակալից (vtakalicʻ)
- վտանգալից (vtangalicʻ)
- վրդովալից (vrdovalicʻ)
- տաժանալից (tažanalicʻ)
- տաղտկալից (tałtkalicʻ)
- տարելից (tarelicʻ)
- տարժանալից (taržanalicʻ)
- տերեւալից (terewalicʻ)
- տխրալից (txralicʻ)
- տրտմալից (trtmalicʻ)
- ցանկալից (cʻankalicʻ)
- ցաւալից (cʻawalicʻ)
- ցնծալից (cʻncalicʻ)
- ցօղալից (cʻōłalicʻ)
- փետրալից (pʻetralicʻ)
- փշալից (pʻšalicʻ)
- փոշելից (pʻošelicʻ)
- քաղցուալից (kʻałcʻualicʻ)
- քաղցրալից (kʻałcʻralicʻ)
- քարալից (kʻaralicʻ)
- քնալից (kʻnalicʻ)
- քրտնալից (kʻrtnalicʻ)
- օգտալից (ōgtalicʻ)
Descendants edit
References edit
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “լի”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “լի”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 309
- Matasović, Ranko (2009) A Grammatical Sketch of Classical Armenian[1], Zagreb, page 8
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “լի”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy