լուրջ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian լուրջ (lurǰ).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [luɾd͡ʒ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [luɾt͡ʃʰ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Adjective edit
լուրջ • (lurǰ) (superlative ամենալուրջ)
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | լուրջ (lurǰ) | լուրջեր (lurǰer) | ||
| dative | լուրջի (lurǰi) | լուրջերի (lurǰeri) | ||
| ablative | լուրջից (lurǰicʻ) | լուրջերից (lurǰericʻ) | ||
| instrumental | լուրջով (lurǰov) | լուրջերով (lurǰerov) | ||
| locative | լուրջում (lurǰum) | լուրջերում (lurǰerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | լուրջը/լուրջն (lurǰə/lurǰn) | լուրջերը/լուրջերն (lurǰerə/lurǰern) | ||
| dative | լուրջին (lurǰin) | լուրջերին (lurǰerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | լուրջս (lurǰs) | լուրջերս (lurǰers) | ||
| dative | լուրջիս (lurǰis) | լուրջերիս (lurǰeris) | ||
| ablative | լուրջիցս (lurǰicʻs) | լուրջերիցս (lurǰericʻs) | ||
| instrumental | լուրջովս (lurǰovs) | լուրջերովս (lurǰerovs) | ||
| locative | լուրջումս (lurǰums) | լուրջերումս (lurǰerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | լուրջդ (lurǰd) | լուրջերդ (lurǰerd) | ||
| dative | լուրջիդ (lurǰid) | լուրջերիդ (lurǰerid) | ||
| ablative | լուրջիցդ (lurǰicʻd) | լուրջերիցդ (lurǰericʻd) | ||
| instrumental | լուրջովդ (lurǰovd) | լուրջերովդ (lurǰerovd) | ||
| locative | լուրջումդ (lurǰumd) | լուրջերումդ (lurǰerumd) | ||
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | լուրջ (lurǰ) | լրջեր (lrǰer) | ||
| dative | լրջի (lrǰi) | լրջերի (lrǰeri) | ||
| ablative | լրջից (lrǰicʻ) | լրջերից (lrǰericʻ) | ||
| instrumental | լրջով (lrǰov) | լրջերով (lrǰerov) | ||
| locative | լրջում (lrǰum) | լրջերում (lrǰerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | լուրջը/լուրջն (lurǰə/lurǰn) | լրջերը/լրջերն (lrǰerə/lrǰern) | ||
| dative | լրջին (lrǰin) | լրջերին (lrǰerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | լուրջս (lurǰs) | լրջերս (lrǰers) | ||
| dative | լրջիս (lrǰis) | լրջերիս (lrǰeris) | ||
| ablative | լրջիցս (lrǰicʻs) | լրջերիցս (lrǰericʻs) | ||
| instrumental | լրջովս (lrǰovs) | լրջերովս (lrǰerovs) | ||
| locative | լրջումս (lrǰums) | լրջերումս (lrǰerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | լուրջդ (lurǰd) | լրջերդ (lrǰerd) | ||
| dative | լրջիդ (lrǰid) | լրջերիդ (lrǰerid) | ||
| ablative | լրջիցդ (lrǰicʻd) | լրջերիցդ (lrǰericʻd) | ||
| instrumental | լրջովդ (lrǰovd) | լրջերովդ (lrǰerovd) | ||
| locative | լրջումդ (lrǰumd) | լրջերումդ (lrǰerumd) | ||
Derived terms edit
- լրջություն (lrǰutʻyun)
- անլուրջ (anlurǰ)
Adverb edit
լուրջ • (lurǰ)
Old Armenian edit
Etymology edit
Probably from Proto-Indo-European *ḱluH-r-yo- ~ *ḱluH-r-yeh₂- (“light, bright, clear, clean, joyful”). Cognates include Latin cluo (“I clean”), Welsh clir (“light, bright, clear, clean, joyful”), Lithuanian šlúoti (“to wipe”), Ancient Greek κλύζω (klúzō), Gothic 𐌷𐌻𐌿𐍄𐍂𐍃 (hlūtrs, “pure, clean”). See also the by-form լուրթ (lurtʻ).
Adjective edit
լուրջ • (lurǰ)
- *light, *shiny (this sense is unattested, but is apparent from compounds)
- light blue; blue
- cheerful, awake, sober, bright-minded
- ի լրջեաց, ի լրջուց, ի լրջէ ― i lrǰeacʻ, i lrǰucʻ, i lrǰē ― in a waking state
- serious
- լուրջ երեսօք ― lurǰ eresōkʻ ― seriously
- ի բարբառ լուրջ ― i barbaṙ lurǰ ― with a serious voice
Declension edit
i-a-type
Derived terms edit
- աչալուրջ (ačʻalurǰ)
- աչալրջութիւն (ačʻalrǰutʻiwn)
- աջալրջութիւն (aǰalrǰutʻiwn)
- արշալուրշ (aršalurš)
- լրջակապուտակ (lrǰakaputak)
- լրջամիտ (lrǰamit)
- լրջամտանք (lrǰamtankʻ)
- լրջանամ (lrǰanam)
- լրջացուցանեմ (lrǰacʻucʻanem)
- լրջմիտ (lrǰmit)
- լրջմտութիւն (lrǰmtutʻiwn)
Descendants edit
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “լուրջ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “լուրջ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “լուրջ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 322