մատաղ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian մատաղ (matał); see it for more.
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [mɑˈtɑʁ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [mɑˈdɑʁ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Adjective edit
մատաղ • (mataġ) (superlative ամենամատաղ)
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | մատաղ (mataġ) | մատաղներ (mataġner) | ||
| dative | մատաղի (mataġi) | մատաղների (mataġneri) | ||
| ablative | մատաղից (mataġicʿ) | մատաղներից (mataġnericʿ) | ||
| instrumental | մատաղով (mataġov) | մատաղներով (mataġnerov) | ||
| locative | մատաղում (mataġum) | մատաղներում (mataġnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | մատաղը/մատաղն (mataġə/mataġn) | մատաղները/մատաղներն (mataġnerə/mataġnern) | ||
| dative | մատաղին (mataġin) | մատաղներին (mataġnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | մատաղս (mataġs) | մատաղներս (mataġners) | ||
| dative | մատաղիս (mataġis) | մատաղներիս (mataġneris) | ||
| ablative | մատաղիցս (mataġicʿs) | մատաղներիցս (mataġnericʿs) | ||
| instrumental | մատաղովս (mataġovs) | մատաղներովս (mataġnerovs) | ||
| locative | մատաղումս (mataġums) | մատաղներումս (mataġnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | մատաղդ (mataġd) | մատաղներդ (mataġnerd) | ||
| dative | մատաղիդ (mataġid) | մատաղներիդ (mataġnerid) | ||
| ablative | մատաղիցդ (mataġicʿd) | մատաղներիցդ (mataġnericʿd) | ||
| instrumental | մատաղովդ (mataġovd) | մատաղներովդ (mataġnerovd) | ||
| locative | մատաղումդ (mataġumd) | մատաղներումդ (mataġnerumd) | ||
Noun edit
մատաղ • (mataġ)
- sacrificial offering
- մատաղ լինեմ քեզ ― mataġ linem kʿez ― an expression of endearment (literally, “may I be sacrificed for you”)
- the process of sacrificing an animal
- the meat of the sacrificed animal
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | մատաղ (mataġ) | մատաղներ (mataġner) | ||
| dative | մատաղի (mataġi) | մատաղների (mataġneri) | ||
| ablative | մատաղից (mataġicʿ) | մատաղներից (mataġnericʿ) | ||
| instrumental | մատաղով (mataġov) | մատաղներով (mataġnerov) | ||
| locative | մատաղում (mataġum) | մատաղներում (mataġnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | մատաղը/մատաղն (mataġə/mataġn) | մատաղները/մատաղներն (mataġnerə/mataġnern) | ||
| dative | մատաղին (mataġin) | մատաղներին (mataġnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | մատաղս (mataġs) | մատաղներս (mataġners) | ||
| dative | մատաղիս (mataġis) | մատաղներիս (mataġneris) | ||
| ablative | մատաղիցս (mataġicʿs) | մատաղներիցս (mataġnericʿs) | ||
| instrumental | մատաղովս (mataġovs) | մատաղներովս (mataġnerovs) | ||
| locative | մատաղումս (mataġums) | մատաղներումս (mataġnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | մատաղդ (mataġd) | մատաղներդ (mataġnerd) | ||
| dative | մատաղիդ (mataġid) | մատաղներիդ (mataġnerid) | ||
| ablative | մատաղիցդ (mataġicʿd) | մատաղներիցդ (mataġnericʿd) | ||
| instrumental | մատաղովդ (mataġovd) | մատաղներովդ (mataġnerovd) | ||
| locative | մատաղումդ (mataġumd) | մատաղներումդ (mataġnerumd) | ||
Old Armenian edit
Etymology edit
According to Ačaṙyan, derived by metathesis from earlier *մաղատ (*małat), from Proto-Indo-European *mlad-, grown from *melh₂- (“to grind”). Cognate with Old Church Slavonic младъ (mladŭ) and related to մատղաշ (matġaš). On the other hand, J̌ahukyan derives from Proto-Indo-European *meh₂d- (“wet; glossy, fat, well-fed”) and cognate to Persian مسکه (maska, “fresh butter”) and Old High German mast (“fattening”).
Adjective edit
մատաղ • (matał)
- young, tender, new, fresh
- մատաղ հասակաւ, յաւուրց ― matał hasakaw, yawurcʿ ― very young
- ի մատաղ տիս ― i matał tis ― in infancy, at so tender an age
- որթ մատաղ ― ortʿ matał ― milk-fed calf
Declension edit
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | մատաղ (matał) | մատաղք (matałkʿ) | |
| genitive | մատաղոյ (matałoy) | մատաղոց (matałocʿ) | |
| dative | մատաղոյ (matałoy) | մատաղոց (matałocʿ) | |
| accusative | մատաղ (matał) | մատաղս (matałs) | |
| ablative | մատաղոյ (matałoy) | մատաղոց (matałocʿ) | |
| instrumental | մատաղով (matałov) | մատաղովք (matałovkʿ) | |
| locative | մատաղ (matał) | մատաղս (matałs) |
Noun edit
մատաղ • (matał)
- child, little child
- young calf intended for sacrifice; sacrificial offering
Declension edit
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | մատաղ (matał) | մատաղք (matałkʿ) | |
| genitive | մատաղոյ (matałoy) | մատաղոց (matałocʿ) | |
| dative | մատաղոյ (matałoy) | մատաղոց (matałocʿ) | |
| accusative | մատաղ (matał) | մատաղս (matałs) | |
| ablative | մատաղոյ (matałoy) | մատաղոց (matałocʿ) | |
| instrumental | մատաղով (matałov) | մատաղովք (matałovkʿ) | |
| locative | մատաղ (matał) | մատաղս (matałs) |
Derived terms edit
- մատաղագոյն (matałagoyn)
- մատաղածին (matałacin)
- մատաղական (matałakan)
- մատաղակոտոր (matałakotor)
- մատաղահասակ (matałahasak)
- մատաղաձի (matałaji)
- մատաղամայր (matałamayr)
- մատաղամիս (matałamis)
- մատաղանամ (matałanam)
- մատաղատունկ (matałatunk)
- մատաղեմ (matałem)
- մատաղենի (matałeni)
- մատաղերամ (matałeram)
- մատաղեցուցանեմ (matałecʿucʿanem)
- մատաղորթ (matałortʿ)
- մատաղութիւն (matałutʿiwn)
- մատաղօրեայ (matałōreay)
Descendants edit
- Armenian: մատաղ (mataġ)
References edit
- Petrosean, Matatʿeay (1879) “մատաղ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “մատաղ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979) “մատաղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “մատաղ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik