մաքուր
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian մաքուր (makʻur).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [mɑˈkʰuɾ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [mɑˈkʰuɾ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Adjective edit
մաքուր • (makʻur) (superlative ամենամաքուր)
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | մաքուր (makʻur) | մաքուրներ (makʻurner) | ||
| dative | մաքուրի (makʻuri) | մաքուրների (makʻurneri) | ||
| ablative | մաքուրից (makʻuricʻ) | մաքուրներից (makʻurnericʻ) | ||
| instrumental | մաքուրով (makʻurov) | մաքուրներով (makʻurnerov) | ||
| locative | մաքուրում (makʻurum) | մաքուրներում (makʻurnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | մաքուրը/մաքուրն (makʻurə/makʻurn) | մաքուրները/մաքուրներն (makʻurnerə/makʻurnern) | ||
| dative | մաքուրին (makʻurin) | մաքուրներին (makʻurnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | մաքուրս (makʻurs) | մաքուրներս (makʻurners) | ||
| dative | մաքուրիս (makʻuris) | մաքուրներիս (makʻurneris) | ||
| ablative | մաքուրիցս (makʻuricʻs) | մաքուրներիցս (makʻurnericʻs) | ||
| instrumental | մաքուրովս (makʻurovs) | մաքուրներովս (makʻurnerovs) | ||
| locative | մաքուրումս (makʻurums) | մաքուրներումս (makʻurnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | մաքուրդ (makʻurd) | մաքուրներդ (makʻurnerd) | ||
| dative | մաքուրիդ (makʻurid) | մաքուրներիդ (makʻurnerid) | ||
| ablative | մաքուրիցդ (makʻuricʻd) | մաքուրներիցդ (makʻurnericʻd) | ||
| instrumental | մաքուրովդ (makʻurovd) | մաքուրներովդ (makʻurnerovd) | ||
| locative | մաքուրումդ (makʻurumd) | մաքուրներումդ (makʻurnerumd) | ||
Derived terms edit
- մաքրամոլ (makʻramol)
Related terms edit
- մաքրել (makʻrel)
Old Armenian edit
Etymology edit
The origin is unknown.[1][2] Ačaṙean compares with Classical Syriac ܡܪܩ (mrq, “to cleanse; to polish”), ܡܪܝܩ (mryq /mrīq/, “clean”), Hebrew מָרוּק (mārūq, “scraping, rubbing”), Akkadian 𒈠𒊏𒆪 (/marāqu/, “to rub something smooth, to polish”), but considers the similarity coincidental.[1] Probably somehow related to Georgian მაქური (makuri, “whetstone”).[3]
Adjective edit
մաքուր • (makʻur)
Declension edit
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | մաքուր (makʻur) | մաքուրք (makʻurkʻ) | |
| genitive | մաքրի (makʻri) | մաքրից (makʻricʻ) | |
| dative | մաքրի (makʻri) | մաքրից (makʻricʻ) | |
| accusative | մաքուր (makʻur) | մաքուրս (makʻurs) | |
| ablative | մաքրէ (makʻrē) | մաքրից (makʻricʻ) | |
| instrumental | մաքրիւ (makʻriw) | մաքրիւք (makʻriwkʻ) | |
| locative | մաքրի (makʻri) | մաքուրս (makʻurs) |
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | մաքուր (makʻur) | մաքուրք (makʻurkʻ) | |
| genitive | մաքրի (makʻri) | մաքրաց (makʻracʻ) | |
| dative | մաքրի (makʻri) | մաքրաց (makʻracʻ) | |
| accusative | մաքուր (makʻur) | մաքուրս (makʻurs) | |
| ablative | մաքրէ (makʻrē) | մաքրաց (makʻracʻ) | |
| instrumental | մաքրաւ (makʻraw) | մաքրաւք = մաքրօք (makʻrawkʻ = makʻrōkʻ) | |
| locative | մաքրի (makʻri) | մաքուրս (makʻurs) | |
| post-classical | |||
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | մաքուր (makʻur) | մաքուրք (makʻurkʻ) | |
| genitive | մաքրոյ (makʻroy) | մաքրոց (makʻrocʻ) | |
| dative | մաքրոյ (makʻroy) | մաքրոց (makʻrocʻ) | |
| accusative | մաքուր (makʻur) | մաքուրս (makʻurs) | |
| ablative | մաքրոյ (makʻroy) | մաքրոց (makʻrocʻ) | |
| instrumental | մաքրով (makʻrov) | մաքրովք (makʻrovkʻ) | |
| locative | մաքուր (makʻur) | մաքուրս (makʻurs) | |
| post-classical | |||
Derived terms edit
- ամենամաքուր (amenamakʻur)
- անմաքուր (anmakʻur)
- անմաքրական (anmakʻrakan)
- անմաքրապէս (anmakʻrapēs)
- անմաքրասէր (anmakʻrasēr)
- անմաքրեալ (anmakʻreal)
- անմաքրութիւն (anmakʻrutʻiwn)
- աստուածամաքուր (astuacamakʻur)
- բարեմաքուր (baremakʻur)
- գերամաքուր (geramakʻur)
- դժուարամաքուր (džuaramakʻur)
- կայծակնամաքուր (kaycaknamakʻur)
- կիսամաքուր (kisamakʻur)
- համամաքրենի (hamamakʻreni)
- հրամաքուր (hramakʻur)
- հրամաքրութիւն (hramakʻrutʻiwn)
- մաքրաբար (makʻrabar)
- մաքրագոյն (makʻragoyn)
- մաքրագործ (makʻragorc)
- մաքրագործակ (makʻragorcak)
- մաքրագործեմ (makʻragorcem)
- մաքրագործութիւն (makʻragorcutʻiwn)
- մաքրագորով (makʻragorov)
- մաքրագունութիւն (makʻragunutʻiwn)
- մաքրազարդ (makʻrazard)
- մաքրազարդեմ (makʻrazardem)
- մաքրազգեաց (makʻrazgeacʻ)
- մաքրազգեստ (makʻrazgest)
- մաքրազտեմ (makʻraztem)
- մաքրած (makʻrac)
- մաքրածին (makʻracin)
- մաքրական (makʻrakan)
- մաքրակենցաղ (makʻrakencʻał)
- մաքրակրօն (makʻrakrōn)
- մաքրամատոյց (makʻramatoycʻ)
- մաքրամիտ (makʻramit)
- մաքրանամ (makʻranam)
- մաքրապաճոյճ (makʻrapačoyč)
- մաքրապայծառ (makʻrapaycaṙ)
- մաքրապար (makʻrapar)
- մաքրապետ (makʻrapet)
- մաքրապէս (makʻrapēs)
- մաքրասէր (makʻrasēr)
- մաքրատեսակ (makʻratesak)
- մաքրարան (makʻraran)
- մաքրարար (makʻrarar)
- մաքրափայլ (makʻrapʻayl)
- մաքրափառ (makʻrapʻaṙ)
- մաքրելի (makʻreli)
- մաքրեմ (makʻrem)
- մաքրենի (makʻreni)
- մաքրինաճեմ (makʻrinačem)
- մաքրիչ (makʻričʻ)
- մաքրողական (makʻrołakan)
- մաքրողութիւն (makʻrołutʻiwn)
- մաքրութիւն (makʻrutʻiwn)
- մաքրումն (makʻrumn)
- մաքրունակ (makʻrunak)
- նախամաքրիմ (naxamakʻrim)
- սրբամաքուր (srbamakʻur)
- սրովբէամաքուր (srovbēamakʻur)
- վերամաքրեմ (veramakʻrem)
Descendants edit
- Armenian: մաքուր (makʻur)
References edit
- ↑ 1.0 1.1 Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “մաքուր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 292a
- ^ J̌ahukyan, Geworg (2010) “մաքուր”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 520a
- ^ Bouda, Karl (1950) “Beiträge zur etymologischen Erforschung des Georgischen”, in Lingua (in German), volume 2, number 3, , page 303 of 291–307, derives from the Armenian
Further reading edit
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “մաքուր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “մաքուր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy