նախիր

Armenian edit

(Eastern Armenian, standard) IPA^(key): /nɑˈχiɾ/ [nɑχíɾ] invalid IPA characters (//[])
(Western Armenian, standard) IPA^(key): /nɑˈχiɾ/ [nɑχíɾ] invalid IPA characters (//[])

նախիր • (naxir)

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	նախիր (naxir)	նախիրներ (naxirner)
dative	նախրի (naxri)	նախիրների (naxirneri)
ablative	նախրից (naxricʻ)	նախիրներից (naxirnericʻ)
instrumental	նախրով (naxrov)	նախիրներով (naxirnerov)
locative	նախրում (naxrum)	նախիրներում (naxirnerum)
	definite forms
nominative	նախիրը/նախիրն (naxirə/naxirn)	նախիրները/նախիրներն (naxirnerə/naxirnern)
dative	նախրին (naxrin)	նախիրներին (naxirnerin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	նախիրս (naxirs)	նախիրներս (naxirners)
dative	նախրիս (naxris)	նախիրներիս (naxirneris)
ablative	նախրիցս (naxricʻs)	նախիրներիցս (naxirnericʻs)
instrumental	նախրովս (naxrovs)	նախիրներովս (naxirnerovs)
locative	նախրումս (naxrums)	նախիրներումս (naxirnerums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	նախիրդ (naxird)	նախիրներդ (naxirnerd)
dative	նախրիդ (naxrid)	նախիրներիդ (naxirnerid)
ablative	նախրիցդ (naxricʻd)	նախիրներիցդ (naxirnericʻd)
instrumental	նախրովդ (naxrovd)	նախիրներովդ (naxirnerovd)
locative	նախրումդ (naxrumd)	նախիրներումդ (naxirnerumd)

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	նախիր (naxir)	նախիրներ (naxirner)
dative	նախիրի (naxiri)	նախիրների (naxirneri)
ablative	նախիրից (naxiricʻ)	նախիրներից (naxirnericʻ)
instrumental	նախիրով (naxirov)	նախիրներով (naxirnerov)
locative	նախիրում (naxirum)	նախիրներում (naxirnerum)
	definite forms
nominative	նախիրը/նախիրն (naxirə/naxirn)	նախիրները/նախիրներն (naxirnerə/naxirnern)
dative	նախիրին (naxirin)	նախիրներին (naxirnerin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	նախիրս (naxirs)	նախիրներս (naxirners)
dative	նախիրիս (naxiris)	նախիրներիս (naxirneris)
ablative	նախիրիցս (naxiricʻs)	նախիրներիցս (naxirnericʻs)
instrumental	նախիրովս (naxirovs)	նախիրներովս (naxirnerovs)
locative	նախիրումս (naxirums)	նախիրներումս (naxirnerums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	նախիրդ (naxird)	նախիրներդ (naxirnerd)
dative	նախիրիդ (naxirid)	նախիրներիդ (naxirnerid)
ablative	նախիրիցդ (naxiricʻd)	նախիրներիցդ (naxirnericʻd)
instrumental	նախիրովդ (naxirovd)	նախիրներովդ (naxirnerovd)
locative	նախիրումդ (naxirumd)	նախիրներումդ (naxirnerumd)

The origin is unknown.^[1]^[2]

նախիր • (naxir)

herd (of cows or oxen)
- 8th century, Gregory of Nyssa, Tesutʿiwn yałags mardoys kazmutʿean [On the Formation of Man] :
  Հասարակական նախիր ʼի հասարակէ ժողովեալ:
  Hasarakakan naxir ʼi hasarakē žołoveal:
- Varkʿ srbocʿ harancʾ [Paterica] :
  […] եթէ մինչ մանուկ էի և արածէի զնախիրս ընդ այլոց մանկանց […]
  […] etʻē minčʻ manuk ēi ew aracēi znaxirs ənd aylocʻ mankancʻ […]
(derogatory) group of philosophers or pagan gods
- 5th century, Eznik Kołbacʿi, Ełc ałandocʿ [Refutation of the Sects] chapter 14:
  Որոց այնքան կամակոր յամառութիւն եղեւ, մինչեւ յայնչափ ի բազում ի նախրաց փիլիսոփայիցն աստուածոց եւ ոչ մի աստուած ըմբռնել:
  Orocʻ aynkʻan kamakor yamaṙutʻiwn ełew, minčʻew yaynčʻapʻ i bazum i naxracʻ pʻilisopʻayicʻn astuacocʻ ew očʻ mi astuac əmbṙnel:

i-a-type

	singular	plural
nominative	նախիր (naxir)	նախիրք (naxirkʻ)
genitive	նախրի (naxri)	նախրաց (naxracʻ)
dative	նախրի (naxri)	նախրաց (naxracʻ)
accusative	նախիր (naxir)	նախիրս (naxirs)
ablative	նախրէ (naxrē)	նախրաց (naxracʻ)
instrumental	նախրաւ (naxraw)	նախրաւք = նախրօք (naxrawkʻ = naxrōkʻ)
locative	նախրի (naxri)	նախիրս (naxirs)

↑ ^1.0 ^1.1 Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “նախիր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, pages 421–422
^ J̌ahukyan, Geworg (2010) “նախիր”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 560a