պատշաճ
Armenian edit
Etymology edit
Learned borrowing from Old Armenian պատշաճ (patšač).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [pɑtˈʃɑt͡ʃ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [bɑdˈʃɑd͡ʒ]
Adjective edit
պատշաճ • (patšač) (superlative ամենապատշաճ)
- due, fit, proper, decent, decorous, becoming, seemly, appropriate
- պատշաճ կերպով, ըստ պատշաճի ― patšač kerpov, əst patšači ― duly
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | պատշաճ (patšač) | պատշաճներ (patšačner) | ||
| dative | պատշաճի (patšači) | պատշաճների (patšačneri) | ||
| ablative | պատշաճից (patšačicʻ) | պատշաճներից (patšačnericʻ) | ||
| instrumental | պատշաճով (patšačov) | պատշաճներով (patšačnerov) | ||
| locative | պատշաճում (patšačum) | պատշաճներում (patšačnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | պատշաճը/պատշաճն (patšačə/patšačn) | պատշաճները/պատշաճներն (patšačnerə/patšačnern) | ||
| dative | պատշաճին (patšačin) | պատշաճներին (patšačnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | պատշաճս (patšačs) | պատշաճներս (patšačners) | ||
| dative | պատշաճիս (patšačis) | պատշաճներիս (patšačneris) | ||
| ablative | պատշաճիցս (patšačicʻs) | պատշաճներիցս (patšačnericʻs) | ||
| instrumental | պատշաճովս (patšačovs) | պատշաճներովս (patšačnerovs) | ||
| locative | պատշաճումս (patšačums) | պատշաճներումս (patšačnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | պատշաճդ (patšačd) | պատշաճներդ (patšačnerd) | ||
| dative | պատշաճիդ (patšačid) | պատշաճներիդ (patšačnerid) | ||
| ablative | պատշաճիցդ (patšačicʻd) | պատշաճներիցդ (patšačnericʻd) | ||
| instrumental | պատշաճովդ (patšačovd) | պատշաճներովդ (patšačnerovd) | ||
| locative | պատշաճումդ (patšačumd) | պատշաճներումդ (patšačnerumd) | ||
Related terms edit
- պատշաճել (patšačel)
- հավուր պատշաճի (havur patšači)
Old Armenian edit
Etymology edit
By assimilation from earlier *պատսաճ (*patsač), borrowed from a Middle Iranian word of the shape patsāč-, composed of *pati- (a preverb) and *cāčáyati (“to prepare, make ready”).
For the ս...ճ (s...č) assimilation to շ...ճ (š...č) compare աստիճան (astičan) → աշտիճան (aštičan), սոճի (soči) → շոճի (šoči), աստուճ (astuč) → աշտուճ (aštuč).
Adjective edit
պատշաճ • (patšač)
- suitable, convenient, proper
- պատշաճք ― patšačkʻ ― decency, decorum, propriety, conveniency
- ըստ պատշաճի, ըստ պատշաճից ― əst patšači, əst patšačicʻ ― conveniently, duly, a propos, pertinently, decently, seemly, seasonably
- պատշաճ է, պարտաւ պատշաճ է ― patšač ē, partaw patšač ē ― it is proper, suitable, right, it becomes
- չէ պատշաճ ― čʻē patšač ― it is not seemly or befitting
- ըստ ոչ պատշաճի ― əst očʻ patšači ― unseasonable
- լնուլ զպարտս պատշաճից ― lnul zparts patšačicʻ ― to behave with propriety, decorum, good breeding or politeness
Declension edit
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | պատշաճ (patšač) | պատշաճք (patšačkʻ) | |
| genitive | պատշաճի (patšači) | պատշաճից (patšačicʻ) | |
| dative | պատշաճի (patšači) | պատշաճից (patšačicʻ) | |
| accusative | պատշաճ (patšač) | պատշաճս (patšačs) | |
| ablative | պատշաճէ (patšačē) | պատշաճից (patšačicʻ) | |
| instrumental | պատշաճիւ (patšačiw) | պատշաճիւք (patšačiwkʻ) | |
| locative | պատշաճի (patšači) | պատշաճս (patšačs) |
Derived terms edit
- ամենապատշաճ (amenapatšač)
- անպատշաճ (anpatšač)
- անպատշաճաբար (anpatšačabar)
- անպատշաճագոյն (anpatšačagoyn)
- անպատշաճախօս (anpatšačaxōs)
- անպատշաճական (anpatšačakan)
- անպատշաճապէս (anpatšačapēs)
- անպատշաճութիւն (anpatšačutʻiwn)
- առպատշաճաբար (aṙpatšačabar)
- բարեպատշաճապէս (barepatšačapēs)
- գեղապատշաճ (gełapatšač)
- համապատշաճեցուցեալ (hamapatšačecʻucʻeal)
- մարթուպատշաճ (martʻupatšač)
- պատշաճաբար (patšačabar)
- պատշաճագեղ (patšačageł)
- պատշաճագոյն (patšačagoyn)
- պատշաճադատ (patšačadat)
- պատշաճական (patšačakan)
- պատշաճակերտ (patšačakert)
- պատշաճապէս (patšačapēs)
- պատշաճաւոր (patšačawor)
- պատշաճեմ (patšačem)
- պատշաճեցուցանեմ (patšačecʻucʻanem)
- պատշաճիմ (patšačim)
- պատշաճող (patšačoł)
- պատշաճողական (patšačołakan)
- պատշաճողութիւն (patšačołutʻiwn)
- պատշաճութիւն (patšačutʻiwn)
- պատշաճումն (patšačumn)
- պարտուպատշաճ (partupatšač)
Descendants edit
- → Armenian: պատշաճ (patšač) (learned)
References edit
- Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “պատշաճ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 47
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “պատշաճ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Benveniste, Émile (1964) “Éléments parthes en arménien”, in Revue des Études Arméniennes. Nouvelle série[1] (in French), volume 1, page 6 of 1–39
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 225
- Livshits, Vladimir (2006) “Armeno-Partho-Sogdica”, in Iran and the Caucasus[2], volume 10, number 1, page 82
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 902
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “պատշաճ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy