ջնար
Armenian edit
Etymology edit
Learned borrowing from Old Armenian ջնար (ǰnar)
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [d͡ʒənɑ́ɾ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [t͡ʃʰənɑ́ɾ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun edit
ջնար • (ǰnar)
- (historical) a kind of lyre
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ջնար (ǰnar) | ջնարներ (ǰnarner) | ||
| dative | ջնարի (ǰnari) | ջնարների (ǰnarneri) | ||
| ablative | ջնարից (ǰnaricʻ) | ջնարներից (ǰnarnericʻ) | ||
| instrumental | ջնարով (ǰnarov) | ջնարներով (ǰnarnerov) | ||
| locative | ջնարում (ǰnarum) | ջնարներում (ǰnarnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ջնարը/ջնարն (ǰnarə/ǰnarn) | ջնարները/ջնարներն (ǰnarnerə/ǰnarnern) | ||
| dative | ջնարին (ǰnarin) | ջնարներին (ǰnarnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ջնարս (ǰnars) | ջնարներս (ǰnarners) | ||
| dative | ջնարիս (ǰnaris) | ջնարներիս (ǰnarneris) | ||
| ablative | ջնարիցս (ǰnaricʻs) | ջնարներիցս (ǰnarnericʻs) | ||
| instrumental | ջնարովս (ǰnarovs) | ջնարներովս (ǰnarnerovs) | ||
| locative | ջնարումս (ǰnarums) | ջնարներումս (ǰnarnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ջնարդ (ǰnard) | ջնարներդ (ǰnarnerd) | ||
| dative | ջնարիդ (ǰnarid) | ջնարներիդ (ǰnarnerid) | ||
| ablative | ջնարիցդ (ǰnaricʻd) | ջնարներիցդ (ǰnarnericʻd) | ||
| instrumental | ջնարովդ (ǰnarovd) | ջնարներովդ (ǰnarnerovd) | ||
| locative | ջնարումդ (ǰnarumd) | ջնարներումդ (ǰnarnerumd) | ||
See also edit
Old Armenian edit
Alternative forms edit
An ancient culture word of uncertain immediate and ultimate origin. Related to Georgian ჭიანური (č̣ianuri, “a Georgian viol”) and to Hattic 𒄑𒀭𒈹 (giš dingirMÙŠ /zinar/, “lyre”). Further possibly related to the family of Old Armenian քնար (kʻnar) and to Ancient Greek κιθάρα (kithára).
Noun edit
ջնար • (ǰnar)
- lyre, harp, cithara
- 5th century, Bible, Nahum 3.8:[1]
- Պատրաստեա բաժին, կազմեա ջնար, վիճակդ Ամովնայ․ որ բնակեալ է ի մէջ գետոց, եւ ջուրք շուրջ զնովաւ․ որոյ սկիզբն ծով, եւ ջուրք պարիսպ նորա:
- Patrastea bažin, kazmea ǰnar, vičakd Amovnay; or bnakeal ē i mēǰ getocʻ, ew ǰurkʻ šurǰ znovaw; oroy skizbn cov, ew ǰurkʻ parisp nora:
- Translation by New English Translation of the Septuagint
- Tune a chord; prepare a portion, O Amon who dwells in rivers; water is around her, whose dominion is the sea, and her walls are water.
- Պատրաստեա բաժին, կազմեա ջնար, վիճակդ Ամովնայ․ որ բնակեալ է ի մէջ գետոց, եւ ջուրք շուրջ զնովաւ․ որոյ սկիզբն ծով, եւ ջուրք պարիսպ նորա:
- 5th century, Severian of Gabala, Čaṙkʻ [Homilies] VII:[2][3]
- […] որպէս և Դաւիթ ասէ, օրհնեցէ՛ք զտէր սաղմոսարանաւ, և ջնարաւ, և աղեաւ, և տաւուղաւ, ծնծղայիւք, քաղցր ձայնիւք, օրհնութեամբ, թմբկաւ, և պարուք։
- […] orpēs ew Dawitʻ asē, ōrhnecʻḗkʻ ztēr sałmosaranaw, ew ǰnaraw, ew ałeaw, ew tawuław, cncłayiwkʻ, kʻałcʻr jayniwkʻ, ōrhnutʻeamb, tʻmbkaw, ew parukʻ.
- Translation by J.B. Aucher
- Quemadmodum et David dixit: Laudate Dominum psalterio, et cithara, in chordis et organo, in cymbalis suaviter soոaոtibus, in hymnis, in tympano et choro.
- […] որպէս և Դաւիթ ասէ, օրհնեցէ՛ք զտէր սաղմոսարանաւ, և ջնարաւ, և աղեաւ, և տաւուղաւ, ծնծղայիւք, քաղցր ձայնիւք, օրհնութեամբ, թմբկաւ, և պարուք։
- 10/13th century, Tʻovmay Arcruni and Ananun, Patmutʻiwn tann Arcruneacʻ [History of the House of Artsrunik] :[4][5]
- Յայնժամ հրաման ետուն ամենայն զօրացն ելանել ի պատերազմ, և ահա աղաղակ և փողք և քնարք և ջնարք, և վառեալ զինու և սրոյ և ամենայն պատրաստութեամբ անհուն զօրացն, մինչ գրեթէ ի հիմանց զլեառնն տապալել […]
- Yaynžam hraman etun amenayn zōracʻn elanel i paterazm, ew aha ałałak ew pʻołkʻ ew kʻnarkʻ ew ǰnarkʻ, ew vaṙeal zinu ew sroy ew amenayn patrastutʻeamb anhun zōracʻn, minčʻ gretʻē i himancʻ zleaṙnn tapalel […]
- Translation by Robert W. Thomson
- Then he commanded all the troops to go out to battle. As the host of soldiers put on their armour and swords and made preparations, there was such a great noise of trumpets, lyres, and harps that the mountain almost collapsed from its foundations.
- Յայնժամ հրաման ետուն ամենայն զօրացն ելանել ի պատերազմ, և ահա աղաղակ և փողք և քնարք և ջնարք, և վառեալ զինու և սրոյ և ամենայն պատրաստութեամբ անհուն զօրացն, մինչ գրեթէ ի հիմանց զլեառնն տապալել […]
Usage notes edit
- In the Bible, translates Ancient Greek χορδή (khordḗ).
- It is a different musical instrument from քնար (kʻnar). Note the separate enumeration in Arcruni.
Declension edit
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ջնար (ǰnar) | ջնարք (ǰnarkʻ) | |
| genitive | ջնարի (ǰnari) | ջնարաց (ǰnaracʻ) | |
| dative | ջնարի (ǰnari) | ջնարաց (ǰnaracʻ) | |
| accusative | ջնար (ǰnar) | ջնարս (ǰnars) | |
| ablative | ջնարէ (ǰnarē) | ջնարաց (ǰnaracʻ) | |
| instrumental | ջնարաւ (ǰnaraw) | ջնարաւք = ջնարօք (ǰnarawkʻ = ǰnarōkʻ) | |
| locative | ջնարի (ǰnari) | ջնարս (ǰnars) |
Derived terms edit
Descendants edit
- → Armenian: ջնար (ǰnar) (learned)
References edit
- ^ Astuacašunčʻ matean Hin ew Nor ktakaranacʻ əst čšgrit tʻargmanutʻean naxneacʻ merocʻ hamematutʻeamb ebrayakan ew yunakan bnagracʻ [Bible. Scriptures of the Old and New Testaments][1], Constantinople: G. Paġtatlean, 1895, pages 963–964
- ^ Awgerean, Mkrtičʻ (1827) Seberianosi kam Sewerianosi Emesacʻwoy Gabałacʻwoy episkoposi Čaṙkʻ [Severiani sive Seberiani Gabalorum episcopi Emesensis Homiliae] (Matenagrutʻiwnkʻ naxneacʻ), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 279
- ^ Seberianos (1830) Seberianosi Emesacʻwoy Gabałacʻwocʻ episkoposi Čaṙkʻ ŽE [Fifteen homilies of Severianus of Emessa] (Matenagrutʻiwnkʻ naxneacʻ; Seberianos), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 136
- ^ Tʻovma Arcruni ew Ananun (2006) M. H. Darbinyan-Melikʻyan, editor, Patmutʻiwn Tann Arcruneacʻ [History of the House of Artsrunik][2], Yerevan: Magaghat, critical text with introduction and commentary, page 204
- ^ Thomson, Robert W. (1985) Thomas Artsruni, History of the House of the Artsrunik‘: translation and commentary (Byzantine texts in translation)[3], Detroit, Michigan: Wayne State University Press, page 246
Further reading edit
- Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “ջնար”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 129a
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “ջնար”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 674bc
- Ivanov, Vjač. Vs. (1985) “Ob otnošenii xattskovo jazyka k severozapadnokavkazskim [Hattic and North Caucasian]”, in B. B. Piotrovskij et al., editors, Drevnjaja Anatolija (in Russian), Moscow: Nauka, page 49 of 26–59
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “ջնար”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, pages 652–653
- Lagarde, Paul de (1854) Zur Urgeschichte der Armenier: ein philologischer Versuch (in German), Berlin: W. Hertz, page 31
- The template Template:R:xcl:Martirosyan:2019b does not use the parameter(s):
vol=IV
Please see Module:checkparams for help with this warning.Martirosyan, Hrach (2019) “Armenian musical instruments: three etymologies”, in Tatevik Shakhkulyan, editor, Komitas Museum-Institute Yearbook, vol. IV[4], Yerevan: Komitas Museum-Institute, pages 187–189 - Martirosyan, Nšan (1972) “Npast mə hetʻ ew hay baṙakʻnnutʻyan [Hittite–Armenian Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal][5] (in Armenian), number 2, page 186 of 163–186
- Mkrtčʻyan, Nerses (1969) “Xetʻa-haykakan mi kʻani baṙayin əndhanrutʻyunner [A Number of Words Common to Hittite and Armenian]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal][6] (in Armenian), number 1, pages 240–241
- Mkrtčʻyan, Nerses (1970) “Xetʻa-haykakan əndhanrutʻyunner [Hittite–Armenian Parallels]”, in Lraber Hasarakakan Gitutyunneri [Herald of the Social Sciences][7] (in Armenian), number 7, page 58 of 58–69
- Mkrtschjan, N. (1974) “Neue hethitisch-armenische lexikalische Parallelen”, in Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungaricae (in German), number 22, Budapest, page 316
- Mkrtčʻyan, Nerses (2000) “ջնար”, in Eražštakan baṙaran [Musical Dictionary][8] (in Armenian), Yerevan: Mšakuytʻi hayk. fond, →ISBN, page 228
- Mkrtčjan, N. A. (2005) Семитские языки и армянский [Semitic Languages and Armenian][9] (in Russian), Yerevan: Drazark, →ISBN, page 190
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ջնար”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy