տագնապ
Armenian edit
Etymology edit
Learned borrowing from Old Armenian տագնապ (tagnap).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): /taɡˈnap/ [tɑɡˈnɑp] invalid IPA characters (//[])
- (Western Armenian, standard) IPA(key): /dakˈnab/ [dɑkʰˈnɑb] invalid IPA characters (//[])
Noun edit
տագնապ • (tagnap)
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | տագնապ (tagnap) | տագնապներ (tagnapner) | ||
| dative | տագնապի (tagnapi) | տագնապների (tagnapneri) | ||
| ablative | տագնապից (tagnapicʻ) | տագնապներից (tagnapnericʻ) | ||
| instrumental | տագնապով (tagnapov) | տագնապներով (tagnapnerov) | ||
| locative | տագնապում (tagnapum) | տագնապներում (tagnapnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | տագնապը/տագնապն (tagnapə/tagnapn) | տագնապները/տագնապներն (tagnapnerə/tagnapnern) | ||
| dative | տագնապին (tagnapin) | տագնապներին (tagnapnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | տագնապս (tagnaps) | տագնապներս (tagnapners) | ||
| dative | տագնապիս (tagnapis) | տագնապներիս (tagnapneris) | ||
| ablative | տագնապիցս (tagnapicʻs) | տագնապներիցս (tagnapnericʻs) | ||
| instrumental | տագնապովս (tagnapovs) | տագնապներովս (tagnapnerovs) | ||
| locative | տագնապումս (tagnapums) | տագնապներումս (tagnapnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | տագնապդ (tagnapd) | տագնապներդ (tagnapnerd) | ||
| dative | տագնապիդ (tagnapid) | տագնապներիդ (tagnapnerid) | ||
| ablative | տագնապիցդ (tagnapicʻd) | տագնապներիցդ (tagnapnericʻd) | ||
| instrumental | տագնապովդ (tagnapovd) | տագնապներովդ (tagnapnerovd) | ||
| locative | տագնապումդ (tagnapumd) | տագնապներումդ (tagnapnerumd) | ||
Derived terms edit
- տագնապալի (tagnapali)
Old Armenian edit
Etymology edit
An Iranian borrowing: compare Parthian 𐫤𐫃𐫗𐫁𐫗𐫅 (tgnbnd, “swift”).[1]
Noun edit
տագնապ • (tagnap)
- anxiety, anguish, distress
- տագնապաւ ― tagnapaw ― anxiously, with anxiety
- տագնապ մտաց ― tagnap mtacʻ ― grief, anxiety, mental torture, constraint, heaviness of heart, oppression
- տագնապ մահու ― tagnap mahu ― pangs or agony of death, death-struggle
- արկանել, մատնել ի տագնապս անհնարինս ― arkanel, matnel i tagnaps anhnarins ― to embarrass extremely, to place in a strait, in a scrape, embarrassment or perplexity
- արկանել զանձն ի տագնապ ― arkanel zanjn i tagnap ― to embarrass oneself
- կալ ի տագնապի ― kal i tagnapi ― to be in trouble, anxiety or embarrassment
- հասանել ի յետին տագնապ ― hasanel i yetin tagnap ― to be reduced to extremities
- եղիցի տագնապ հեթանոսաց ― ełicʻi tagnap hetʻanosacʻ ― the nations shall be plunged in consternation
- եկն յանկարծակի դողումն եւ տագնապ ― ekn yankarcaki dołumn ew tagnap ― a sudden fear fell on them
- ամենայն տագնապ հասցէ ի վերայ նորա ― amenayn tagnap hascʻē i veray nora ― every kind of grief shall fall upon him
- ըմբռնեալ յանլոյծ տագնապ հասանէր ― əmbṙneal yanloyc tagnap hasanēr ― he found himself embarrassed by that insuperable necessity
- տագնապ էր նմա յամենայն կողմանց ― tagnap ēr nma yamenayn kołmancʻ ― he was hemmed in by necessities
- տագնապ մեծ էր նմա ― tagnap mec ēr nma ― he had extreme difficulty, he turned on all sides
- հարից զամենայն երիվարս տագնապաւ եւ զհեծեալս նորա յիմարութեամբ ― haricʻ zamenayn erivars tagnapaw ew zheceals nora yimarutʻeamb ― I will turn the horses into stone and their riders will I stultify
- յետին տագնապ կալաւ զնա ― yetin tagnap kalaw zna ― he was brought to the last extremity
- փոյթ եւ տագնապ եղեւ ի ջուրս ― pʻoytʻ ew tagnap ełew i ǰurs ― the waters rivalled each other
- haste
- տագնապաւ ― tagnapaw ― in haste, hastily
Declension edit
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | տագնապ (tagnap) | տագնապք (tagnapkʻ) | |
| genitive | տագնապի (tagnapi) | տագնապաց (tagnapacʻ) | |
| dative | տագնապի (tagnapi) | տագնապաց (tagnapacʻ) | |
| accusative | տագնապ (tagnap) | տագնապս (tagnaps) | |
| ablative | տագնապէ (tagnapē) | տագնապաց (tagnapacʻ) | |
| instrumental | տագնապաւ (tagnapaw) | տագնապաւք = տագնապօք (tagnapawkʻ = tagnapōkʻ) | |
| locative | տագնապի (tagnapi) | տագնապս (tagnaps) |
Derived terms edit
- անտագնապ (antagnap)
- բազմատագնապ (bazmatagnap)
- մեղսատագնապ (mełsatagnap)
- ջերմնատագնապ (ǰermnatagnap)
- տագնապաբար (tagnapabar)
- տագնապաբեր (tagnapaber)
- տագնապանք (tagnapankʻ)
- տագնապափոյթ (tagnapapʻoytʻ)
- տագնապեմ (tagnapem)
- տագնապեցուցանեմ (tagnapecʻucʻanem)
- տագնապիմ (tagnapim)
- տագնապիչ (tagnapičʻ)
- տագնապութիւն (tagnaputʻiwn)
- տագնապումն (tagnapumn)
Descendants edit
- → Armenian: տագնապ (tagnap)
References edit
- ^ Benveniste, Émile (1964) “Éléments parthes en arménien”, in Revue des Études Arméniennes. Nouvelle série[1] (in French), volume 1, pages 22–28
Further reading edit
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “տագնապ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “տագնապ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- J̌axǰaxean, Manuēl (1837) “տագնապ”, in Baṙgirkʻ i barbaṙ hay ew italakan [Armenian–Italian Dictionary], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ġazarean, Ṙ. S. (2000) “տագնապ”, in Tʻosunean G. B., editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), Yerevan: University Press
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 912
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “տագնապ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy