տապալեմ
Old Armenian edit
Etymology edit
The origin is unknown.[1] Perhaps connected with թաւալ (tʻawal).[2]
Verb edit
տապալեմ • (tapalem)
- (transitive) to tumble, knock down, demolish
- տապալել զխորհուրդս ուրուք ― tapalel zxorhurds urukʻ ― to destroy a person's projects
- տապալել զամենայն զխոչ եւ զխութ ― tapalel zamenayn zxočʻ ew zxutʻ ― to surmount the greatest obstacles
- գելոյր տապալէր երկդիմի ― geloyr tapalēr erkdimi ― մտօք he tortured himself with uncertainty
- տապալեալ անկաւ երիվարն ― tapaleal ankaw erivarn ― the horse fell, was broken down
- տապալեցաւ ի մէջ ոտից նորա Սիսարա ― tapalecʻaw i mēǰ oticʻ nora Sisara ― Sisera rolled under her feet
Conjugation edit
active
| infinitive | տապալել (tapalel) | participle | տապալեցեալ, տապալեալ (tapalecʻeal, tapaleal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | տապալեցուցանեմ (tapalecʻucʻanem) | aorist stem | տապալեց- (tapalecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տապալեմ (tapalem) | տապալես (tapales) | տապալէ (tapalē) | տապալեմք (tapalemkʻ) | տապալէք (tapalēkʻ) | տապալեն (tapalen) | |
| imperfect | տապալէի, տապալեի* (tapalēi, tapalei*) | տապալէիր, տապալեիր* (tapalēir, tapaleir*) | տապալէր (tapalēr) | տապալէաք, տապալեաք* (tapalēakʻ, tapaleakʻ*) | տապալէիք, տապալեիք* (tapalēikʻ, tapaleikʻ*) | տապալէին, տապալեին* (tapalēin, tapalein*) | |
| aorist | տապալեցի (tapalecʻi) | տապալեցեր (tapalecʻer) | տապալեաց (tapaleacʻ) | տապալեցաք (tapalecʻakʻ) | տապալեցէք, տապալեցիք (tapalecʻēkʻ, tapalecʻikʻ) | տապալեցին (tapalecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տապալիցեմ (tapalicʻem) | տապալիցես (tapalicʻes) | տապալիցէ (tapalicʻē) | տապալիցեմք (tapalicʻemkʻ) | տապալիցէք (tapalicʻēkʻ) | տապալիցեն (tapalicʻen) | |
| aorist | տապալեցից (tapalecʻicʻ) | տապալեսցես (tapalescʻes) | տապալեսցէ (tapalescʻē) | տապալեսցուք (tapalescʻukʻ) | տապալեսջիք (tapalesǰikʻ) | տապալեսցեն (tapalescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | տապալեա՛ (tapaleá) | — | — | տապալեցէ՛ք (tapalecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | տապալեսջի՛ր (tapalesǰír) | — | — | տապալեսջի՛ք (tapalesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ տապալեր (mí tapaler) | — | — | մի՛ տապալէք (mí tapalēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | տապալել, տապալիլ* (tapalel, tapalil*) | participle | տապալեցեալ, տապալեալ (tapalecʻeal, tapaleal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | տապալեցուցանեմ (tapalecʻucʻanem) | aorist stem | տապալեց- (tapalecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տապալիմ (tapalim) | տապալիս (tapalis) | տապալի (tapali) | տապալիմք (tapalimkʻ) | տապալիք (tapalikʻ) | տապալին (tapalin) | |
| imperfect | տապալէի (tapalēi) | տապալէիր (tapalēir) | տապալէր, տապալիւր (tapalēr, tapaliwr) | տապալէաք (tapalēakʻ) | տապալէիք (tapalēikʻ) | տապալէին (tapalēin) | |
| aorist | տապալեցայ (tapalecʻay) | տապալեցար (tapalecʻar) | տապալեցաւ (tapalecʻaw) | տապալեցաք (tapalecʻakʻ) | տապալեցայք (tapalecʻaykʻ) | տապալեցան (tapalecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տապալիցիմ (tapalicʻim) | տապալիցիս (tapalicʻis) | տապալիցի (tapalicʻi) | տապալիցիմք (tapalicʻimkʻ) | տապալիցիք (tapalicʻikʻ) | տապալիցին (tapalicʻin) | |
| aorist | տապալեցայց (tapalecʻaycʻ) | տապալեսցիս (tapalescʻis) | տապալեսցի (tapalescʻi) | տապալեսցուք (tapalescʻukʻ) | տապալեսջիք (tapalesǰikʻ) | տապալեսցին (tapalescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | տապալեա՛ց (tapaleácʻ) | — | — | տապալեցարո՛ւք (tapalecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | տապալեսջի՛ր (tapalesǰír) | — | — | տապալեսջի՛ք (tapalesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ տապալիր (mí tapalir) | — | — | մի՛ տապալիք (mí tapalikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms edit
- անտապալելի (antapaleli)
- բերդատապալ (berdatapal)
- տապալ (tapal)
- տապալած (tapalac)
- տապալական (tapalakan)
- տապալեցուցանեմ (tapalecʻucʻanem)
- տապալիչ (tapaličʻ)
- տապալումն (tapalumn)
Descendants edit
- → Armenian: տապալել (tapalel)
References edit
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “տապալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 372ab
- ^ J̌ahukyan, Geworg (2010) “տապալ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik
Further reading edit
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “տապալեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “տապալեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “տապալիմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Thomson, Robert W. (1989) An Introduction to Classical Armenian, 2nd edition, Delmar, New York: Caravan Books, page 251