փախուստ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian փախուստ (pʻaxust).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [pʰɑˈχust]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [pʰɑˈχust]
Noun edit
փախուստ • (pʻaxust)
- flight, escape, getaway
- փախուստ բանտից ― pʻaxust banticʻ ― prison break
- bolt, dash, flight (quick escape)
- eloping (of a woman who runs away from her family or husband with another man)
- (military) desertion, defection
- (figuratively) avoidance, evasion
Declension edit
n-type/i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | փախուստ (pʻaxust) | փախուստներ (pʻaxustner) | ||
| dative | փախստյան, փախուստի (pʻaxstyan, pʻaxusti) | փախուստների (pʻaxustneri) | ||
| ablative | փախուստից (pʻaxusticʻ) | փախուստներից (pʻaxustnericʻ) | ||
| instrumental | փախստյամբ, փախուստով (pʻaxstyamb, pʻaxustov) | փախուստներով (pʻaxustnerov) | ||
| locative | փախուստում* (pʻaxustum*) | փախուստներում (pʻaxustnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | փախուստը/փախուստն (pʻaxustə/pʻaxustn) | փախուստները/փախուստներն (pʻaxustnerə/pʻaxustnern) | ||
| dative | փախստյանը/փախստյանն, փախուստին (pʻaxstyanə/pʻaxstyann, pʻaxustin) | փախուստներին (pʻaxustnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | փախուստս (pʻaxusts) | փախուստներս (pʻaxustners) | ||
| dative | փախստյանս/փախուստիս (pʻaxstyans/pʻaxustis) | փախուստներիս (pʻaxustneris) | ||
| ablative | փախուստիցս (pʻaxusticʻs) | փախուստներիցս (pʻaxustnericʻs) | ||
| instrumental | փախուստովս (pʻaxustovs) | փախուստներովս (pʻaxustnerovs) | ||
| locative | փախուստումս* (pʻaxustums*) | փախուստներումս (pʻaxustnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | փախուստդ (pʻaxustd) | փախուստներդ (pʻaxustnerd) | ||
| dative | փախստյանդ/փախուստիդ (pʻaxstyand/pʻaxustid) | փախուստներիդ (pʻaxustnerid) | ||
| ablative | փախուստիցդ (pʻaxusticʻd) | փախուստներիցդ (pʻaxustnericʻd) | ||
| instrumental | փախուստովդ (pʻaxustovd) | փախուստներովդ (pʻaxustnerovd) | ||
| locative | փախուստումդ* (pʻaxustumd*) | փախուստներումդ (pʻaxustnerumd) | ||
| *the singular locative is seldom used | ||||
Old Armenian edit
Etymology edit
փախչիմ (pʻaxčʻim, “flee, escape”) + -ստ (-st)
Noun edit
փախուստ • (pʻaxust)
- flight, escape
- փախուստ զօրաց ― pʻaxust zōracʻ ― rout, defeat, overthrow
- ի փախուստ դարձուցանել ― i pʻaxust darjucʻanel ― to put to flight, to rout
- ի փախուստ մտաբերել ― i pʻaxust mtaberel ― to meditate flight
- փախուստ առնուլ, ի փախուստ դառնալ, աճապարել, երթալ, մտանիլ, լինել, կալ ― pʻaxust aṙnul, i pʻaxust daṙnal, ačaparel, ertʻal, mtanil, linel, kal ― to take to flight, to flee, to run away, to turn one's back, to turn tail
- 5th century, Pʿawstos Buzand, Hayoc Patmutʿiwnʿ [History of the Armenians] V.4:[1][2]
- Եւ հասանէր Ուռնայրի արքային Աղուանից ի փախստեանն, եւ նիզակաբնաւն ի կառափն մատուցեալ ծեծէր բազում, ասելով՝ թէ այդմ շնորհս կալ, զի այր թագաւոր ես, եւ թագ ունիս․ ես ոչ սպանից զայր թագաւոր, թէ կարի նեղ հասցէ ինձ: Եւ ութ հեծելով թոյլ ետ նմա փախչել գնալ յաշխարհն Աղուանից:
- Ew hasanēr Uṙnayri arkʻayin Ałuanicʻ i pʻaxsteann, ew nizakabnawn i kaṙapʻn matucʻeal cecēr bazum, aselov, tʻē aydm šnorhs kal, zi ayr tʻagawor es, ew tʻag unis; es očʻ spanicʻ zayr tʻagawor, tʻē kari neł hascʻē inj: Ew utʻ hecelov tʻoyl et nma pʻaxčʻel gnal yašxarhn Ałuanicʻ:
- Translation by Nina G. Garsoïan
- And he caught up with Uṙnayr king of Ałuankʿ, who was fleeing, and struck him over the head with many blows of the shaft of his lance, saying, "Be grateful that you are a king and wear a crown, for I will not kill a king, even though great harm come to me." And he allowed him to escape with eight horsemen and go to the realm of Ałuankʿ.
- Եւ հասանէր Ուռնայրի արքային Աղուանից ի փախստեանն, եւ նիզակաբնաւն ի կառափն մատուցեալ ծեծէր բազում, ասելով՝ թէ այդմ շնորհս կալ, զի այր թագաւոր ես, եւ թագ ունիս․ ես ոչ սպանից զայր թագաւոր, թէ կարի նեղ հասցէ ինձ: Եւ ութ հեծելով թոյլ ետ նմա փախչել գնալ յաշխարհն Աղուանից:
- evasion, subterfuge, shift, tergiversation
Declension edit
n-type
i-type
Descendants edit
- Armenian: փախուստ (pʻaxust)
References edit
- ^ Pʻawstos Buzandacʻi (1883) Kʻ. Patkanean, editor, Patmutʻiwn Hayocʻ[1], Saint Petersburg: Academy Press, page 166
- ^ Garsoïan, Nina G. (1989) The Epic Histories Attributed to P‘awstos Buzand (Buzandaran Patmut‘iwnk‘)[2], Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, page 193
Further reading edit
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “փախուստ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “փախուստ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy