փայլ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian փայլ (pʻayl).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [pʰɑjl]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [pʰɑjl]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun edit
փայլ • (pʻayl)
- glitter, lustre, brilliance; shine; radiance
- արևի փայլը ― arewi pʻaylə ― the brilliance of sun
- (figuratively) magnificence, gorgeousness; lustre
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | փայլ (pʻayl) | փայլեր (pʻayler) | ||
| dative | փայլի (pʻayli) | փայլերի (pʻayleri) | ||
| ablative | փայլից (pʻaylicʻ) | փայլերից (pʻaylericʻ) | ||
| instrumental | փայլով (pʻaylov) | փայլերով (pʻaylerov) | ||
| locative | փայլում (pʻaylum) | փայլերում (pʻaylerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | փայլը/փայլն (pʻaylə/pʻayln) | փայլերը/փայլերն (pʻaylerə/pʻaylern) | ||
| dative | փայլին (pʻaylin) | փայլերին (pʻaylerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | փայլս (pʻayls) | փայլերս (pʻaylers) | ||
| dative | փայլիս (pʻaylis) | փայլերիս (pʻayleris) | ||
| ablative | փայլիցս (pʻaylicʻs) | փայլերիցս (pʻaylericʻs) | ||
| instrumental | փայլովս (pʻaylovs) | փայլերովս (pʻaylerovs) | ||
| locative | փայլումս (pʻaylums) | փայլերումս (pʻaylerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | փայլդ (pʻayld) | փայլերդ (pʻaylerd) | ||
| dative | փայլիդ (pʻaylid) | փայլերիդ (pʻaylerid) | ||
| ablative | փայլիցդ (pʻaylicʻd) | փայլերիցդ (pʻaylericʻd) | ||
| instrumental | փայլովդ (pʻaylovd) | փայլերովդ (pʻaylerovd) | ||
| locative | փայլումդ (pʻaylumd) | փայլերումդ (pʻaylerumd) | ||
Old Armenian edit
Alternative forms edit
- փաղ- (pʻał-), փող- (pʻoł-) (in compounds)
Etymology edit
From Proto-Indo-European *(s)pʰel- (“to shine”). Cognates include Sanskrit स्फुलिङ्ग (sphul-iṅga, “spark of fire”), फल्गु (phalgú, “red, reddish”), Latvian spulgot (“to shine”), German flinkern (“to shine”), Latin splendeo (“shine”), etc.
Noun edit
փայլ • (pʻayl)
- shine, brilliance, lustre, glitter, splendour
- փայլ զփայլի տալ ― pʻayl zpʻayli tal ― to shine
Declension edit
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | փայլ (pʻayl) | փայլք (pʻaylkʻ) | |
| genitive | փայլի (pʻayli) | փայլից (pʻaylicʻ) | |
| dative | փայլի (pʻayli) | փայլից (pʻaylicʻ) | |
| accusative | փայլ (pʻayl) | փայլս (pʻayls) | |
| ablative | փայլէ (pʻaylē) | փայլից (pʻaylicʻ) | |
| instrumental | փայլիւ (pʻayliw) | փայլիւք (pʻayliwkʻ) | |
| locative | փայլի (pʻayli) | փայլս (pʻayls) |
Adjective edit
փայլ • (pʻayl)
- shining, brilliant, glittering
- փայլ ի փայլ ― pʻayl i pʻayl ― extremely bright, dazzling; sparklingly
Usage notes edit
Beside փայլ- (pʻayl-), the word has also the combining forms փաղ- (pʻał-) and փող- (pʻoł-).
Declension edit
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | փայլ (pʻayl) | փայլք (pʻaylkʻ) | |
| genitive | փայլի (pʻayli) | փայլից (pʻaylicʻ) | |
| dative | փայլի (pʻayli) | փայլից (pʻaylicʻ) | |
| accusative | փայլ (pʻayl) | փայլս (pʻayls) | |
| ablative | փայլէ (pʻaylē) | փայլից (pʻaylicʻ) | |
| instrumental | փայլիւ (pʻayliw) | փայլիւք (pʻayliwkʻ) | |
| locative | փայլի (pʻayli) | փայլս (pʻayls) |
Derived terms edit
- ահաւորափայլ (ahaworapʻayl)
- ամենափայլ (amenapʻayl)
- ամպափայլ (ampapʻayl)
- անղամպարափայլ (anłamparapʻayl)
- անստուերափայլ (anstuerapʻayl)
- աշխարհափայլ (ašxarhapʻayl)
- աստեղափայլ (astełapʻayl)
- աստուածափայլ (astuacapʻayl)
- ասրափայլ (asrapʻayl)
- արեգակնափայլ (aregaknapʻayl)
- արժանափայլ (aržanapʻayl)
- արծաթափայլ (arcatʻapʻayl)
- արտափայլեմ (artapʻaylem)
- արտափայլեցուցանեմ (artapʻaylecʻucʻanem)
- արտափայլիմ (artapʻaylim)
- արտափայլութիւն (artapʻaylutʻiwn)
- արտափայլումն (artapʻaylumn)
- արփափայլ (arpʻapʻayl)
- արփիափայլ (arpʻiapʻayl)
- արփիափայլեմ (arpʻiapʻaylem)
- արփիափայլութիւն (arpʻiapʻaylutʻiwn)
- բազմափայլ (bazmapʻayl)
- բազմափայլագոյն (bazmapʻaylagoyn)
- բազմափայլիւն (bazmapʻayliwn)
- բազմափայլուն (bazmapʻaylun)
- բացափայլ (bacʻapʻayl)
- բացափայլագոյն (bacʻapʻaylagoyn)
- բացափայլական (bacʻapʻaylakan)
- բացափայլապէս (bacʻapʻaylapēs)
- բացափայլեմ (bacʻapʻaylem)
- բացափայլութիւն (bacʻapʻaylutʻiwn)
- բոլորափայլ (bolorapʻayl)
- բոցափայլ (bocʻapʻayl)
- բոցափայլեմ (bocʻapʻaylem)
- բոցափայլիմ (bocʻapʻaylim)
- գեղգեղափայլ (gełgełapʻayl)
- գեղեցկափայլ (gełecʻkapʻayl)
- գերափայլ (gerapʻayl)
- գերափայլեմ (gerapʻaylem)
- դեղնափայլ (dełnapʻayl)
- երփնափայլ (erpʻnapʻayl)
- զանազանափայլ (zanazanapʻayl)
- զարդափայլ (zardapʻayl)
- զարդափայլեմ (zardapʻaylem)
- զարդափայլիմ (zardapʻaylim)
- զուգափայլիմ (zugapʻaylim)
- զուգափայլութիւն (zugapʻaylutʻiwn)
- ժամանակափայլ (žamanakapʻayl)
- լուսափայլ (lusapʻayl)
- լուսափայլեան (lusapʻaylean)
- լուսափայլեմ (lusapʻaylem)
- լուսափայլիմ (lusapʻaylim)
- լուսափայլութիւն (lusapʻaylutʻiwn)
- լուսափայլումն (lusapʻaylumn)
- խաչափայլ (xačʻapʻayl)
- ծաղկափայլ (całkapʻayl)
- ծայրափայլ (cayrapʻayl)
- ծիրանափայլ (ciranapʻayl)
- կայծակնափայլ (kaycaknapʻayl)
- կարմրափայլ (karmrapʻayl)
- համարձակափայլ (hamarjakapʻayl)
- հիմնափայլ (himnapʻayl)
- հիմնափայլեմ (himnapʻaylem)
- հոգիափայլ (hogiapʻayl)
- հրաշափայլ (hrašapʻayl)
- հրաշափայլութիւն (hrašapʻaylutʻiwn)
- հրափայլ (hrapʻayl)
- հրափայլութիւն (hrapʻaylutʻiwn)
- ձիւնափայլ (jiwnapʻayl)
- ձիւնափայլեմ (jiwnapʻaylem)
- ղամբարափայլ (łambarapʻayl)
- ղամբարափայլեալ (łambarapʻayleal)
- ղամպարափայլ (łamparapʻayl)
- ճառագայթափայլ (čaṙagaytʻapʻayl)
- ճառագայթափայլեմ (čaṙagaytʻapʻaylem)
- մարգարտափայլ (margartapʻayl)
- մարմնափայլ (marmnapʻayl)
- մաքրափայլ (makʻrapʻayl)
- մեծափայլեալ (mecapʻayleal)
- մշտափայլ (mštapʻayl)
- մշտափայլութիւն (mštapʻaylutʻiwn)
- յարափայլ (yarapʻayl)
- յոգնափայլ (yognapʻayl)
- յորդափայլ (yordapʻayl)
- նախափայլեմ (naxapʻaylem)
- նշուլափայլ (nšulapʻayl)
- նորափայլակ (norapʻaylak)
- նորոգափայլ (norogapʻayl)
- շուշանափայլ (šušanapʻayl)
- շրջափայլատակեմ (šrǰapʻaylatakem)
- շրջափայլեմ (šrǰapʻaylem)
- շրջափայլիմ (šrǰapʻaylim)
- շրջափայլութիւն (šrǰapʻaylutʻiwn)
- շքեղազարդափայլ (škʻełazardapʻayl)
- ոսկեփայլ (oskepʻayl)
- ոսկիափայլ (oskiapʻayl)
- պայծառափայլ (paycaṙapʻayl)
- ջահափայլ (ǰahapʻayl)
- ջահափայլեմ (ǰahapʻaylem)
- սպիտակափայլ (spitakapʻayl)
- ստորափայլեմ (storapʻaylem)
- սրբափայլ (srbapʻayl)
- վայելչափայլ (vayelčʻapʻayl)
- վերարտափայլեմ (verartapʻaylem)
- վերափայլեմ (verapʻaylem)
- տիեզերափայլ (tiezerapʻayl)
- փայլագունիմ (pʻaylagunim)
- փայլածագեմ (pʻaylacagem)
- փայլածեմ (pʻaylacem)
- փայլածիմ (pʻaylacim)
- փայլածող (pʻaylacoł)
- փայլածու (pʻaylacu)
- փայլածումն (pʻaylacumn)
- փայլածուն (pʻaylacun)
- փայլական (pʻaylakan)
- փայլակեմ (pʻaylakem)
- փայլակերպ (pʻaylakerp)
- փայլակերպեմ (pʻaylakerpem)
- փայլակեցուցանեմ (pʻaylakecʻucʻanem)
- փայլակիր (pʻaylakir)
- փայլակն (pʻaylakn)
- փայլակնաբար (pʻaylaknabar)
- փայլակնաբեր (pʻaylaknaber)
- փայլակնաբորբոք (pʻaylaknaborbokʻ)
- փայլակնադէտ (pʻaylaknadēt)
- փայլակնածագումն (pʻaylaknacagumn)
- փայլակնակայծակ (pʻaylaknakaycak)
- փայլակնակերպ (pʻaylaknakerp)
- փայլակնակերտ (pʻaylaknakert)
- փայլակնահար (pʻaylaknahar)
- փայլակնահրաշ (pʻaylaknahraš)
- փայլակնաձեւ (pʻaylaknajew)
- փայլակնանամ (pʻaylaknanam)
- փայլակնանման (pʻaylaknanman)
- փայլակնանշոյլ (pʻaylaknanšoyl)
- փայլակնապայծառ (pʻaylaknapaycaṙ)
- փայլակնատարած (pʻaylaknatarac)
- փայլակնատեսիլ (pʻaylaknatesil)
- փայլակնացած (pʻaylaknacʻac)
- փայլակնացայթ (pʻaylaknacʻaytʻ)
- փայլակնացայտ (pʻaylaknacʻayt)
- փայլակնաւոր (pʻaylaknawor)
- փայլակնեմ (pʻaylaknem)
- փայլակնընթաց (pʻaylaknəntʻacʻ)
- փայլակումն (pʻaylakumn)
- փայլատակեմ (pʻaylatakem)
- փայլատակեցուցանեմ (pʻaylatakecʻucʻanem)
- փայլատակն (pʻaylatakn)
- փայլատակութիւն (pʻaylatakutʻiwn)
- փայլատակումն (pʻaylatakumn)
- փայլատակունք (pʻaylatakunkʻ)
- փայլեմ (pʻaylem)
- փայլենազարդ (pʻaylenazard)
- փայլեցուցանեմ (pʻaylecʻucʻanem)
- փայլեցուցիչ (pʻaylecʻucʻičʻ)
- փայլիմ (pʻaylim)
- փայլիւն (pʻayliwn)
- փայլող (pʻayloł)
- փայլողական (pʻaylołakan)
- փայլողապէս (pʻaylołapēs)
- փայլողութիւն (pʻaylołutʻiwn)
- փայլուած (pʻayluac)
- փայլումն (pʻaylumn)
- փայլուն (pʻaylun)
- փայլունակ (pʻaylunak)
- փայլփայլումն (pʻaylpʻaylumn)
- փողեմ (pʻołem)
- փողփողենէջ (pʻołpʻołenēǰ)
- փողփողիմ (pʻołpʻołim)
- քաջափայլ (kʻaǰapʻayl)
- քաջափայլութիւն (kʻaǰapʻaylutʻiwn)
- քաջնափայլ (kʻaǰnapʻayl)
- քրիստոսափայլ (kʻristosapʻayl)
Descendants edit
- Armenian: փայլ (pʻayl)
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “փայլ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “փայլ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press