अरित्र

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• অৰিত্ৰ (Assamese script)
• ᬅᬭᬶᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
• অরিত্র (Bengali script)
• 𑰀𑰨𑰰𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀅𑀭𑀺𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
• အရိတြ (Burmese script)
• અરિત્ર (Gujarati script)
• ਅਰਿਤੑਰ (Gurmukhi script)
• 𑌅𑌰𑌿𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
• ꦄꦫꦶꦠꦿ (Javanese script)
• 𑂃𑂩𑂱𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
• ಅರಿತ್ರ (Kannada script)
• អរិត្រ (Khmer script)
• ອຣິຕ຺ຣ (Lao script)
• അരിത്ര (Malayalam script)
• ᠠᡵᡳᢠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘀𑘨𑘱𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
• ᠠᠷᠢᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦠𑧈𑧒𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐀𑐬𑐶𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
• ଅରିତ୍ର (Odia script)
• ꢂꢬꢶꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
• 𑆃𑆫𑆴𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
• 𑖀𑖨𑖰𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
• අරිත්‍ර (Sinhalese script)
• 𑩐𑩼𑩑𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
• 𑚀𑚤𑚮𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
• அரித்ர (Tamil script)
• అరిత్ర (Telugu script)
• อริตฺร (Thai script)
• ཨ་རི་ཏྲ (Tibetan script)
• 𑒁𑒩𑒱𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨫𑨁𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *HárHtram, from Proto-Indo-Iranian *HárHtram, from Proto-Indo-European *h₁érh₁-tlo-m (“thing that propels; an oar”), from *h₁reh₁- (“to row”) with metathesis of /r/ in the root. Cognate with Ancient Greek ἐρετμόν (eretmón), Old Irish ráïd, Old English rōþor (whence English rudder). Compare also Russian Росси́я (Rossíja, “Russia”), ultimately a borrowing from Proto-Germanic *rōþrą (“rudder”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɐ́.ɾit.ɾɐ/
• (Classical) IPA^(key): /ɐˈɾit̪.ɾɐ/

• (Vedic) IPA^(key): /ɐ.ɾít.ɾɐ/
• (Classical) IPA^(key): /ɐˈɾit̪.ɾɐ/

Adjective

अरित्र • (áritra, arítra)

1. propelling, driving

Declension

Masculine a-stem declension of अरित्र
Nom. sg.	अरित्रः (aritraḥ)
Gen. sg.	अरित्रस्य (aritrasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अरित्रः (aritraḥ)	अरित्रौ (aritrau)	अरित्राः (aritrāḥ)
Vocative	अरित्र (aritra)	अरित्रौ (aritrau)	अरित्राः (aritrāḥ)
Accusative	अरित्रम् (aritram)	अरित्रौ (aritrau)	अरित्रान् (aritrān)
Instrumental	अरित्रेण (aritreṇa)	अरित्राभ्याम् (aritrābhyām)	अरित्रैः (aritraiḥ)
Dative	अरित्राय (aritrāya)	अरित्राभ्याम् (aritrābhyām)	अरित्रेभ्यः (aritrebhyaḥ)
Ablative	अरित्रात् (aritrāt)	अरित्राभ्याम् (aritrābhyām)	अरित्रेभ्यः (aritrebhyaḥ)
Genitive	अरित्रस्य (aritrasya)	अरित्रयोः (aritrayoḥ)	अरित्राणाम् (aritrāṇām)
Locative	अरित्रे (aritre)	अरित्रयोः (aritrayoḥ)	अरित्रेषु (aritreṣu)

Feminine ā-stem declension of अरित्र
Nom. sg.	अरित्रा (aritrā)
Gen. sg.	अरित्रायाः (aritrāyāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अरित्रा (aritrā)	अरित्रे (aritre)	अरित्राः (aritrāḥ)
Vocative	अरित्रे (aritre)	अरित्रे (aritre)	अरित्राः (aritrāḥ)
Accusative	अरित्राम् (aritrām)	अरित्रे (aritre)	अरित्राः (aritrāḥ)
Instrumental	अरित्रया (aritrayā)	अरित्राभ्याम् (aritrābhyām)	अरित्राभिः (aritrābhiḥ)
Dative	अरित्रायै (aritrāyai)	अरित्राभ्याम् (aritrābhyām)	अरित्राभ्यः (aritrābhyaḥ)
Ablative	अरित्रायाः (aritrāyāḥ)	अरित्राभ्याम् (aritrābhyām)	अरित्राभ्यः (aritrābhyaḥ)
Genitive	अरित्रायाः (aritrāyāḥ)	अरित्रयोः (aritrayoḥ)	अरित्राणाम् (aritrāṇām)
Locative	अरित्रायाम् (aritrāyām)	अरित्रयोः (aritrayoḥ)	अरित्रासु (aritrāsu)

Neuter a-stem declension of अरित्र
Nom. sg.	अरित्रम् (aritram)
Gen. sg.	अरित्रस्य (aritrasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अरित्रम् (aritram)	अरित्रे (aritre)	अरित्राणि (aritrāṇi)
Vocative	अरित्र (aritra)	अरित्रे (aritre)	अरित्राणि (aritrāṇi)
Accusative	अरित्रम् (aritram)	अरित्रे (aritre)	अरित्राणि (aritrāṇi)
Instrumental	अरित्रेण (aritreṇa)	अरित्राभ्याम् (aritrābhyām)	अरित्रैः (aritraiḥ)
Dative	अरित्राय (aritrāya)	अरित्राभ्याम् (aritrābhyām)	अरित्रेभ्यः (aritrebhyaḥ)
Ablative	अरित्रात् (aritrāt)	अरित्राभ्याम् (aritrābhyām)	अरित्रेभ्यः (aritrebhyaḥ)
Genitive	अरित्रस्य (aritrasya)	अरित्रयोः (aritrayoḥ)	अरित्राणाम् (aritrāṇām)
Locative	अरित्रे (aritre)	अरित्रयोः (aritrayoḥ)	अरित्रेषु (aritreṣu)

Noun

अरित्र • (áritra, arítra) stem, m

1. oar

Declension

Masculine a-stem declension of अरित्र (áritra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अरित्रः áritraḥ	अरित्रौ / अरित्रा¹ áritrau / áritrā¹	अरित्राः / अरित्रासः¹ áritrāḥ / áritrāsaḥ¹
Vocative	अरित्र áritra	अरित्रौ / अरित्रा¹ áritrau / áritrā¹	अरित्राः / अरित्रासः¹ áritrāḥ / áritrāsaḥ¹
Accusative	अरित्रम् áritram	अरित्रौ / अरित्रा¹ áritrau / áritrā¹	अरित्रान् áritrān
Instrumental	अरित्रेण áritreṇa	अरित्राभ्याम् áritrābhyām	अरित्रैः / अरित्रेभिः¹ áritraiḥ / áritrebhiḥ¹
Dative	अरित्राय áritrāya	अरित्राभ्याम् áritrābhyām	अरित्रेभ्यः áritrebhyaḥ
Ablative	अरित्रात् áritrāt	अरित्राभ्याम् áritrābhyām	अरित्रेभ्यः áritrebhyaḥ
Genitive	अरित्रस्य áritrasya	अरित्रयोः áritrayoḥ	अरित्राणाम् áritrāṇām
Locative	अरित्रे áritre	अरित्रयोः áritrayoḥ	अरित्रेषु áritreṣu
Notes	¹Vedic

Masculine a-stem declension of अरित्र (arítra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अरित्रः arítraḥ	अरित्रौ / अरित्रा¹ arítrau / arítrā¹	अरित्राः / अरित्रासः¹ arítrāḥ / arítrāsaḥ¹
Vocative	अरित्र áritra	अरित्रौ / अरित्रा¹ áritrau / áritrā¹	अरित्राः / अरित्रासः¹ áritrāḥ / áritrāsaḥ¹
Accusative	अरित्रम् arítram	अरित्रौ / अरित्रा¹ arítrau / arítrā¹	अरित्रान् arítrān
Instrumental	अरित्रेण arítreṇa	अरित्राभ्याम् arítrābhyām	अरित्रैः / अरित्रेभिः¹ arítraiḥ / arítrebhiḥ¹
Dative	अरित्राय arítrāya	अरित्राभ्याम् arítrābhyām	अरित्रेभ्यः arítrebhyaḥ
Ablative	अरित्रात् arítrāt	अरित्राभ्याम् arítrābhyām	अरित्रेभ्यः arítrebhyaḥ
Genitive	अरित्रस्य arítrasya	अरित्रयोः arítrayoḥ	अरित्राणाम् arítrāṇām
Locative	अरित्रे arítre	अरित्रयोः arítrayoḥ	अरित्रेषु arítreṣu
Notes	¹Vedic

Noun

अरित्र • (áritra, arítra) stem, n

1. oar

Declension

Neuter a-stem declension of अरित्र (áritra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अरित्रम् áritram	अरित्रे áritre	अरित्राणि / अरित्रा¹ áritrāṇi / áritrā¹
Vocative	अरित्र áritra	अरित्रे áritre	अरित्राणि / अरित्रा¹ áritrāṇi / áritrā¹
Accusative	अरित्रम् áritram	अरित्रे áritre	अरित्राणि / अरित्रा¹ áritrāṇi / áritrā¹
Instrumental	अरित्रेण áritreṇa	अरित्राभ्याम् áritrābhyām	अरित्रैः / अरित्रेभिः¹ áritraiḥ / áritrebhiḥ¹
Dative	अरित्राय áritrāya	अरित्राभ्याम् áritrābhyām	अरित्रेभ्यः áritrebhyaḥ
Ablative	अरित्रात् áritrāt	अरित्राभ्याम् áritrābhyām	अरित्रेभ्यः áritrebhyaḥ
Genitive	अरित्रस्य áritrasya	अरित्रयोः áritrayoḥ	अरित्राणाम् áritrāṇām
Locative	अरित्रे áritre	अरित्रयोः áritrayoḥ	अरित्रेषु áritreṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of अरित्र (arítra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अरित्रम् arítram	अरित्रे arítre	अरित्राणि / अरित्रा¹ arítrāṇi / arítrā¹
Vocative	अरित्र áritra	अरित्रे áritre	अरित्राणि / अरित्रा¹ áritrāṇi / áritrā¹
Accusative	अरित्रम् arítram	अरित्रे arítre	अरित्राणि / अरित्रा¹ arítrāṇi / arítrā¹
Instrumental	अरित्रेण arítreṇa	अरित्राभ्याम् arítrābhyām	अरित्रैः / अरित्रेभिः¹ arítraiḥ / arítrebhiḥ¹
Dative	अरित्राय arítrāya	अरित्राभ्याम् arítrābhyām	अरित्रेभ्यः arítrebhyaḥ
Ablative	अरित्रात् arítrāt	अरित्राभ्याम् arítrābhyām	अरित्रेभ्यः arítrebhyaḥ
Genitive	अरित्रस्य arítrasya	अरित्रयोः arítrayoḥ	अरित्राणाम् arítrāṇām
Locative	अरित्रे arítre	अरित्रयोः arítrayoḥ	अरित्रेषु arítreṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• → Bengali: অরিত্র (ôritrô) (learned)

Further reading

• Monier Williams (1899) “अरित्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0088.