बोधति

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *báwdʰati, from Proto-Indo-Iranian *bʰáwdʰati, from Proto-Indo-European *bʰéwdʰeti (“to wake, rise up”). Cognate with Avestan 𐬠𐬀𐬊𐬜𐬀𐬌𐬙𐬌 (baoδaⁱti), Ancient Greek πεύθομαι (peúthomai), πυνθάνομαι (punthánomai), Old Church Slavonic блюсти (bljusti), Old English bēodan (whence English bid).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /bɐ́w.dʱɐ.ti/
• (Classical) IPA^(key): /ˈboː.d̪ʱɐ.t̪i/

Verb

बोधति • (bódhati) third-singular present indicative (root बुध्, class 1, type P) (Vedic báudhati)

1. to wake, wake up
2. to know, to understand
3. to enlighten

Conjugation

Present: बोधति (bodhati), बोधते (bodhate), बुध्यते (budhyate)
Voice	Active			Middle			Passive
Number	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative Mood
Third	बोधति bodhati	बोधतः bodhataḥ	बोधन्ति bodhanti	बोधते bodhate	बोधेते bodhete	बोधन्ते bodhante	बुध्यते budhyate	बुध्येते budhyete	बुध्यन्ते budhyante
Second	बोधसि bodhasi	बोधथः bodhathaḥ	बोधथ bodhatha	बोधसे bodhase	बोधेथे bodhethe	बोधध्वे bodhadhve	बुध्यसे budhyase	बुध्येथे budhyethe	बुध्यध्वे budhyadhve
First	बोधामि bodhāmi	बोधावः bodhāvaḥ	बोधामः bodhāmaḥ	बोधे bodhe	बोधावहे bodhāvahe	बोधामहे bodhāmahe	बुध्ये budhye	बुध्यावहे budhyāvahe	बुध्यामहे budhyāmahe
Imperative Mood
Third	बोधतु bodhatu	बोधताम् bodhatām	बोधन्तु bodhantu	बोधताम् bodhatām	बोधेताम् bodhetām	बोधन्ताम् bodhantām	बुध्यताम् budhyatām	बुध्येताम् budhyetām	बुध्यन्ताम् budhyantām
Second	बोध bodha	बोधतम् bodhatam	बोधत bodhata	बोधस्व bodhasva	बोधेथाम् bodhethām	बोधध्वम् bodhadhvam	बुध्यस्व budhyasva	बुध्येथाम् budhyethām	बुध्यध्वम् budhyadhvam
First	बोधानि bodhāni	बोधाव bodhāva	बोधाम bodhāma	बोधै bodhai	बोधावहै bodhāvahai	बोधामहै bodhāmahai	बुध्यै budhyai	बुध्यावहै budhyāvahai	बुध्यामहै budhyāmahai
Optative Mood
Third	बोधेत् bodhet	बोधेताम् bodhetām	बोधेयुः bodheyuḥ	बोधेत bodheta	बोधेयाताम् bodheyātām	बोधेरन् bodheran	बुध्येत budhyeta	बुध्येयाताम् budhyeyātām	बुध्येरन् budhyeran
Second	बोधेः bodheḥ	बोधेतम् bodhetam	बोधेत bodheta	बोधेथाः bodhethāḥ	बोधेयाथाम् bodheyāthām	बोधेध्वम् bodhedhvam	बुध्येथाः budhyethāḥ	बुध्येयाथाम् budhyeyāthām	बुध्येध्वम् budhyedhvam
First	बोधेयम् bodheyam	बोधेव bodheva	बोधेमः bodhemaḥ	बोधेय bodheya	बोधेवहि bodhevahi	बोधेमहि bodhemahi	बुध्येय budhyeya	बुध्येवहि budhyevahi	बुध्येमहि budhyemahi
Participles
	बोधत् bodhat	or	बोधन्त् bodhant	बोधमान bodhamāna			बुध्यमान budhyamāna

Imperfect: अबोधत् (abodhat), अबोधत (abodhata), अबुध्यत (abudhyata)
Voice	Active			Middle			Passive
Number	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative Mood
Third	अबोधत् abodhat	अबोधताम् abodhatām	अबोधन् abodhan	अबोधत abodhata	अबोधेताम् abodhetām	अबोधन्त abodhanta	अबुध्यत abudhyata	अबुध्येताम् abudhyetām	अबुध्यन्त abudhyanta
Second	अबोधः abodhaḥ	अबोधतम् abodhatam	अबोधत abodhata	अबोधथाः abodhathāḥ	अबोधेथाम् abodhethām	अबोधध्वम् abodhadhvam	अबुध्यथाः abudhyathāḥ	अबुध्येथाम् abudhyethām	अबुध्यध्वम् abudhyadhvam
First	अबोधम् abodham	अबोधाव abodhāva	अबोधाम abodhāma	अबोधे abodhe	अबोधावहि abodhāvahi	अबोधामहि abodhāmahi	अबुध्ये abudhye	अबुध्यावहि abudhyāvahi	अबुध्यामहि abudhyāmahi

Future conjugation of बोधति (bodhati)
		Number			Number			Number
		Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Future tense
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	भोत्स्यति bhotsyati	भोत्स्यतः bhotsyataḥ	भोत्स्यन्ति bhotsyanti	भोत्स्यते bhotsyate	भोत्स्येते bhotsyete	भोत्स्यन्ते bhotsyante	] [	] [	] [
	2nd person	भोत्स्यसि bhotsyasi	भोत्स्यथः bhotsyathaḥ	भोत्स्यथ bhotsyatha	भोत्स्यसे bhotsyase	भोत्स्येथे bhotsyethe	भोत्स्यध्वे bhotsyadhve	] [	] [	] [
	1st person	भोत्स्यामि bhotsyāmi	भोत्स्यावः bhotsyāvaḥ	भोत्स्यामः bhotsyāmaḥ	भोत्स्ये bhotsye	भोत्स्यावहे bhotsyāvahe	भोत्स्यामहे bhotsyāmahe	] [	] [	] [
Periphrastic future tense
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	बोद्धा boddhā	बोद्धारौ boddhārau	बोद्धारः boddhāraḥ	] [	] [	] [	] [	] [	] [
	2nd person	बोद्धासि boddhāsi	बोद्धास्थः boddhāsthaḥ	बोद्धास्थ boddhāstha	] [	] [	] [	] [	] [	] [
	1st person	बोद्धास्मि boddhāsmi	बोद्धास्वः boddhāsvaḥ	बोद्धास्मः boddhāsmaḥ	] [	] [	] [	] [	] [	] [

Future conjugation of बोधति (bodhati)
		Number			Number			Number
		Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Future tense
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	बोधिष्यति bodhiṣyati	बोधिष्यतः bodhiṣyataḥ	बोधिष्यन्ति bodhiṣyanti	बोधिष्यते bodhiṣyate	बोधिष्येते bodhiṣyete	बोधिष्यन्ते bodhiṣyante	] [	] [	] [
	2nd person	बोधिष्यसि bodhiṣyasi	बोधिष्यथः bodhiṣyathaḥ	बोधिष्यथ bodhiṣyatha	बोधिष्यसे bodhiṣyase	बोधिष्येथे bodhiṣyethe	बोधिष्यध्वे bodhiṣyadhve	] [	] [	] [
	1st person	बोधिष्यामि bodhiṣyāmi	बोधिष्यावः bodhiṣyāvaḥ	बोधिष्यामः bodhiṣyāmaḥ	बोधिष्ये bodhiṣye	बोधिष्यावहे bodhiṣyāvahe	बोधिष्यामहे bodhiṣyāmahe	] [	] [	] [
Periphrastic future tense
Voice		Active Voice			Middle Voice			Passive Voice
Person	3rd person	बोधिता bodhitā	बोधितारौ bodhitārau	बोधितारः bodhitāraḥ	] [	] [	] [	] [	] [	] [
	2nd person	बोधितासि bodhitāsi	बोधितास्थः bodhitāsthaḥ	बोधितास्थ bodhitāstha	] [	] [	] [	] [	] [	] [
	1st person	बोधितास्मि bodhitāsmi	बोधितास्वः bodhitāsvaḥ	बोधितास्मः bodhitāsmaḥ	] [	] [	] [	] [	] [	] [

Derived terms

• बुद्ध (buddhá, past participle)

Related terms

• बोधते (bódhate, 1 Ā)
• बुध्यते (búdhyate, 4 Ā)

Descendants

• Magadhi Prakrit:
  • Assamese: বুজা (buza)
  • Bengali: বোঝা (bōjha)
  • Sylheti: ꠛꠥꠏꠣ (buzá)