Citations:εὐεργέτης
Ancient Greek citations of εὐεργέτῃ (euergétēi), εὐεργέταις (euergétais), εὐεργέτην (euergétēn), εὐεργέται (euergétai), and εὐεργέτης (euergétēs)
- 334 BCE, Inschriften von Priene 5.2.1–15, (entitled „Beschluß für Antigonos, den späteren König (Sommer 334 v. Chr.).“ by Friedrich Frhr. Hiller von Gaertringen):
- [Ἔδοξεν] τ̣ῆ̣ι̣ β[ουλῆι καὶ τῶι δήμωι, μηνός] / [Μετ]α̣γειτνιῶνος δευ[τ]έρη̣[ι] ἱ[σ]τ̣αμέν̣ο̣[υ], / [κυρίο]υ συλλόγου γενομένου, αὐτον̣όμων̣ / [ἐόν]τ̣ων Πριηνέων, ἐπὶ πρυτάνιος Ἱππο[κ̣ρά]- / [τευς]· Ἀντιγόνωι Φιλίππου Μακεδόνι / [εὐ]εργέτηι γενομένωι καὶ προθύμωι ἐόντ[ι] / [εἰ]ς τὴμ πόλιν τὴμ Πριηνέων δεδόσθαι / αὐτῶι προξενίην καὶ πολιτείαν καὶ / [ἔ]γ̣κτησιν γῆς καὶ οἰκίης, καὶ ἀτέλειαν πάντων / ὅσα εἰς τὸν οἶκον τὸν ἑαυτοῦ πλὴγ γῆς, / καὶ εἰσαγωγὴν καὶ ἐξαγωγὴν καὶ ἐμ̣ πολέμωι̣ / καὶ ἐν εἰρήνηι ἀσυλεὶ καὶ ἀσπονδεί, καὶ ἔφο- / δον ἐπὶ τὰς ἀρχὰς καὶ τὸν δῆμον τὸμ Πρι[η]- / νέων πρώτωι μετὰ τὰ ἱερά· ταῦτα δὲ εἶναι / καὶ αὐτῶι καὶ ἐκγόνοις.
- [Édoxen] ṭẹ̄̂ị b[oulêi kaì tôi dḗmōi, mēnós] / [Met]ạgeitniônos deu[t]érẹ̄[i] hi[s]ṭaméṇọ[u], / [kurío]u sullógou genoménou, autoṇómōṇ / [eón]ṭōn Priēnéōn, epì prutánios Hippo[ḳrá]- / [teus]; Antigónōi Philíppou Makedóni / [eu]ergétēi genoménōi kaì prothúmōi eónt[i] / [ei]s tḕm pólin tḕm Priēnéōn dedósthai / autôi proxeníēn kaì politeían kaì / [é]g̣ktēsin gês kaì oikíēs, kaì atéleian pántōn / hósa eis tòn oîkon tòn heautoû plḕg gês, / kaì eisagōgḕn kaì exagōgḕn kaì eṃ polémōị / kaì en eirḗnēi asuleì kaì aspondeí, kaì épho- / don epì tàs arkhàs kaì tòn dêmon tòm Pri[ē]- / néōn prṓtōi metà tà hierá; taûta dè eînai / kaì autôi kaì ekgónois.
- [Ἔδοξεν] τ̣ῆ̣ι̣ β[ουλῆι καὶ τῶι δήμωι, μηνός] / [Μετ]α̣γειτνιῶνος δευ[τ]έρη̣[ι] ἱ[σ]τ̣αμέν̣ο̣[υ], / [κυρίο]υ συλλόγου γενομένου, αὐτον̣όμων̣ / [ἐόν]τ̣ων Πριηνέων, ἐπὶ πρυτάνιος Ἱππο[κ̣ρά]- / [τευς]· Ἀντιγόνωι Φιλίππου Μακεδόνι / [εὐ]εργέτηι γενομένωι καὶ προθύμωι ἐόντ[ι] / [εἰ]ς τὴμ πόλιν τὴμ Πριηνέων δεδόσθαι / αὐτῶι προξενίην καὶ πολιτείαν καὶ / [ἔ]γ̣κτησιν γῆς καὶ οἰκίης, καὶ ἀτέλειαν πάντων / ὅσα εἰς τὸν οἶκον τὸν ἑαυτοῦ πλὴγ γῆς, / καὶ εἰσαγωγὴν καὶ ἐξαγωγὴν καὶ ἐμ̣ πολέμωι̣ / καὶ ἐν εἰρήνηι ἀσυλεὶ καὶ ἀσπονδεί, καὶ ἔφο- / δον ἐπὶ τὰς ἀρχὰς καὶ τὸν δῆμον τὸμ Πρι[η]- / νέων πρώτωι μετὰ τὰ ἱερά· ταῦτα δὲ εἶναι / καὶ αὐτῶι καὶ ἐκγόνοις.
- 300 BCE – 200 BCE, Septuagint, Esther 8:12γ:
- πολλοὶ τῇ πλείστῃ τῶν εὐεργετούντων χρηστότητι πυκνότερον τιμώμενοι μεῖζον ἐφρόνησαν καὶ οὐ μόνον τοὺς ὑποτεταγμένους ἡμῖν ζητοῦσι κακοποιεῖν, τόν τε κόρον οὐ δυνάμενοι φέρειν καὶ τοῖς ἑαυτῶν εὐεργέταις ἐπιχειροῦσιν μηχανᾶσθαι·
- polloì têi pleístēi tôn euergetoúntōn khrēstótēti puknóteron timṓmenoi meîzon ephrónēsan kaì ou mónon toùs hupotetagménous hēmîn zētoûsi kakopoieîn, tón te kóron ou dunámenoi phérein kaì toîs heautôn euergétais epikheiroûsin mēkhanâsthai;
- πολλοὶ τῇ πλείστῃ τῶν εὐεργετούντων χρηστότητι πυκνότερον τιμώμενοι μεῖζον ἐφρόνησαν καὶ οὐ μόνον τοὺς ὑποτεταγμένους ἡμῖν ζητοῦσι κακοποιεῖν, τόν τε κόρον οὐ δυνάμενοι φέρειν καὶ τοῖς ἑαυτῶν εὐεργέταις ἐπιχειροῦσιν μηχανᾶσθαι·
- 300 BCE – 200 BCE, Septuagint, Esther 8:12ν:
- τόν τε ἡμέτερον σωτῆρα καὶ διαπαντὸς εὐεργέτην Μαρδοχαῖον καὶ τὴν ἄμεμπτον τῆς βασιλείας κοινωνὸν Ἐσθὴρ σὺν παντὶ τῷ τούτων ἔθνει πολυπλόκοις μεθόδων παραλογισμοῖς αἰτησάμενος εἰς ἀπώλειαν·
- tón te hēméteron sōtêra kaì diapantòs euergétēn Mardokhaîon kaì tḕn ámempton tês basileías koinōnòn Esthḕr sùn pantì tôi toútōn éthnei poluplókois methódōn paralogismoîs aitēsámenos eis apṓleian;
- τόν τε ἡμέτερον σωτῆρα καὶ διαπαντὸς εὐεργέτην Μαρδοχαῖον καὶ τὴν ἄμεμπτον τῆς βασιλείας κοινωνὸν Ἐσθὴρ σὺν παντὶ τῷ τούτων ἔθνει πολυπλόκοις μεθόδων παραλογισμοῖς αἰτησάμενος εἰς ἀπώλειαν·
- 27–12 B.C.E., Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes 3.260.719, (In Granariis Hadriani. — Petersen et Luschan, Reisen in Lykien, p. 43, n. 78–79.):
- Θεὸν Σεβαστὸν, Θεοῦ υἱὸ[ν], | Καίσαρα αὐτοκράτορα γῆς | καὶ θαλάσ(σ)ης, τὸν εὐεργέτ[ην] | καὶ σωτῆρα τοῦ σύνπαντο[ς] 𝄂 κόσμου, Μυρέων ὁ δῆμος. |
[Μᾶρκ]ον Ἀγρίππαν, | τὸν εὐεργέτην | καὶ σωτῆρα τοῦ ἔθνους, | Μυρέων ὁ δῆμος.- Theòn Sebastòn, Theoû huiò[n], | Kaísara autokrátora gês | kaì thalás(s)ēs, tòn euergét[ēn] | kaì sōtêra toû súnpanto[s] 𝄂 kósmou, Muréōn ho dêmos. |
[Mârk]on Agríppan, | tòn euergétēn | kaì sōtêra toû éthnous, | Muréōn ho dêmos.
- Theòn Sebastòn, Theoû huiò[n], | Kaísara autokrátora gês | kaì thalás(s)ēs, tòn euergét[ēn] | kaì sōtêra toû súnpanto[s] 𝄂 kósmou, Muréōn ho dêmos. |
- Θεὸν Σεβαστὸν, Θεοῦ υἱὸ[ν], | Καίσαρα αὐτοκράτορα γῆς | καὶ θαλάσ(σ)ης, τὸν εὐεργέτ[ην] | καὶ σωτῆρα τοῦ σύνπαντο[ς] 𝄂 κόσμου, Μυρέων ὁ δῆμος. |
- C.E. 14–37, Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes 3.260.721, (In Granariis Hadriani. — Ex schedis Instituti archaeologici Vindobonensis.):
- Τιβέριον Καίσαρα θεὸν Σεβαστὸν, | θεῶν Σεβαστῶν υἱὸν, αὐτοκ[ρ]άτορα | γῆς καὶ θαλάσσης, τὸν εὐεργέτην | καὶ σωτῆρα τοῦ σύνπαντος [κ]όσμου, 𝄂 Μυρέων ὁ δῆμος.
- Tibérion Kaísara theòn Sebastòn, | theôn Sebastôn huiòn, autok[r]átora | gês kaì thalássēs, tòn euergétēn | kaì sōtêra toû súnpantos [k]ósmou, 𝄂 Muréōn ho dêmos.
- Τιβέριον Καίσαρα θεὸν Σεβαστὸν, | θεῶν Σεβαστῶν υἱὸν, αὐτοκ[ρ]άτορα | γῆς καὶ θαλάσσης, τὸν εὐεργέτην | καὶ σωτῆρα τοῦ σύνπαντος [κ]όσμου, 𝄂 Μυρέων ὁ δῆμος.
- C.E. 69–79, Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes 3.223.609, (Xanthi. — Le Bas et Waddington, III, n. 1253.):
- [Αὐτ]οκράτορα Καίσ[α]ρα | Οὐεσπασιανὸν Σεβαστὸν τὸν σω|τῆρα καὶ εὐεργέτην τοῦ κόσμου | Ξανθίων ἡ βουλὴ καὶ ὁ δῆμος, 𝄂 διὰ Σέξτου Μαρκίου Πρείσκου | πρεσβευτοῦ αὐτοῦ ἀντιστρατήγου.
- [Aut]okrátora Kaís[a]ra | Ouespasianòn Sebastòn tòn sō|têra kaì euergétēn toû kósmou | Xanthíōn hē boulḕ kaì ho dêmos, 𝄂 dià Séxtou Markíou Preískou | presbeutoû autoû antistratḗgou.
- [Αὐτ]οκράτορα Καίσ[α]ρα | Οὐεσπασιανὸν Σεβαστὸν τὸν σω|τῆρα καὶ εὐεργέτην τοῦ κόσμου | Ξανθίων ἡ βουλὴ καὶ ὁ δῆμος, 𝄂 διὰ Σέξτου Μαρκίου Πρείσκου | πρεσβευτοῦ αὐτοῦ ἀντιστρατήγου.
- C.E. 69–79, Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes 3.223–224.610, (Xanthi. — Le Bas et Waddington, III, n. 1254; Benndorf et Niemann, Reisen in Lykien, p. 91, n. 74. Inter schedas Instituti archaeologici Vindobonensis.):
- [Αὐτ]οκράτορι Καίσαρι | Οὐεσπασιανῷ Σεβαστῷ τῷ σω|τῆρι καὶ εὐεργέτῃ τοῦ κόσμου | Ξανθίων ἡ βουλὴ καὶ ὁ δῆμος, 𝄂 διὰ Σέξτου Μαρκίου Πρείσκου πρ|εσβευτοῦ αὐ[τοῦ ἀντιστρατήγου, τοῦ] τελειώσαντος τὸ ἔργον.
- [Aut]okrátori Kaísari | Ouespasianôi Sebastôi tôi sō|têri kaì euergétēi toû kósmou | Xanthíōn hē boulḕ kaì ho dêmos, 𝄂 dià Séxtou Markíou Preískou pr|esbeutoû au[toû antistratḗgou, toû] teleiṓsantos tò érgon.
- [Αὐτ]οκράτορι Καίσαρι | Οὐεσπασιανῷ Σεβαστῷ τῷ σω|τῆρι καὶ εὐεργέτῃ τοῦ κόσμου | Ξανθίων ἡ βουλὴ καὶ ὁ δῆμος, 𝄂 διὰ Σέξτου Μαρκίου Πρείσκου πρ|εσβευτοῦ αὐ[τοῦ ἀντιστρατήγου, τοῦ] τελειώσαντος τὸ ἔργον.
- 50 CE – 100 CE, The Gospel of Luke 22:25:
- ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς, Οἱ βασιλεῖς τῶν ἐθνῶν κυριεύουσιν αὐτῶν, καὶ οἱ ἐξουσιάζοντες αὐτῶν εὐεργέται καλοῦνται.
- ho dè eîpen autoîs, Hoi basileîs tôn ethnôn kurieúousin autôn, kaì hoi exousiázontes autôn euergétai kaloûntai.
- 1611 translation by the translation committees of the King James Version[1]
- And he said unto them, The kings of the Gentiles exercise lordship over them; and they that exercise authority upon them are called benefactors.
- ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς, Οἱ βασιλεῖς τῶν ἐθνῶν κυριεύουσιν αὐτῶν, καὶ οἱ ἐξουσιάζοντες αὐτῶν εὐεργέται καλοῦνται.
- C.E. 98–117, Inscriptiones Graecae 12(1).978, (from Carpathos, of Trajan):
- ὁ παντὸς κόσμου σωτὴρ καὶ εὐεργέτης
- ho pantòs kósmou sōtḕr kaì euergétēs
- the saviour and benefactor of the whole world
- ὁ παντὸς κόσμου σωτὴρ καὶ εὐεργέτης
- C.E. 177–180, Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes 3.233.644, (Idebessi. — Le Bas et Waddington, III, n. 1332; inter schedas Instituti archaeologici Vindobonensis.):
- Θεὸν Κόμμοδον, Θεὸν Μᾶρκον Αὐρήλιον Ἀν[τ]ωνεῖ|νον Σεβαστὸν, τὸν σω|τῆρα καὶ εὐεργέτην τῆς | [οἰκο]υμένης, 𝄂 Ἰδεβησσέων ἡ λανπρὰ καὶ ἔν[δοξος πόλις].
- Theòn Kómmodon, Theòn Mârkon Aurḗlion An[t]ōneî|non Sebastòn, tòn sō|têra kaì euergétēn tês | [oiko]uménēs, 𝄂 Idebēsséōn hē lanprà kaì én[doxos pólis].
- Θεὸν Κόμμοδον, Θεὸν Μᾶρκον Αὐρήλιον Ἀν[τ]ωνεῖ|νον Σεβαστὸν, τὸν σω|τῆρα καὶ εὐεργέτην τῆς | [οἰκο]υμένης, 𝄂 Ἰδεβησσέων ἡ λανπρὰ καὶ ἔν[δοξος πόλις].
- C.E. 241–244, Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes 1.57.133.b, (Romae, ad viam Sacram. — Insc. Sic. et Ital., 1066.):
- [Αὐτοκ]ράτορα Καίσαρα Μ. Ἀντώνιον Γορδιαν[ὸν | Εὐσεβ]ῆ Εὐτυχῆ Σεβ(αστὸν), ὕπατον [τὸ] βʹ, τὸν εὐε[ργέτην | τῆς οἰκ]ουμένης, Γορδιανὴ Σεουηρι[ανὴ Ἀλεξαν|δριανὴ] Ἀντωνεινιανὴ Ἁδριαν[ὴ Τάρσος, ἡ πρώτη | μεγίσ]τη καὶ καλλίστη μ[ητρόπολις τῶν γʹ ἐπαρχειῶν 𝄂 Κιλικίας Ἰ]σαθρία[ς Λυκαονίας . . . . .
- [Autok]rátora Kaísara M. Antṓnion Gordian[òn | Euseb]ê Eutukhê Seb(astòn), húpaton [tò] bʹ, tòn eue[rgétēn | tês oik]ouménēs, Gordianḕ Seouēri[anḕ Alexan|drianḕ] Antōneinianḕ Hadrian[ḕ Társos, hē prṓtē | megís]tē kaì kallístē m[ētrópolis tôn gʹ eparkheiôn 𝄂 Kilikías I]sathría[s Lukaonías . . . . .
- [Αὐτοκ]ράτορα Καίσαρα Μ. Ἀντώνιον Γορδιαν[ὸν | Εὐσεβ]ῆ Εὐτυχῆ Σεβ(αστὸν), ὕπατον [τὸ] βʹ, τὸν εὐε[ργέτην | τῆς οἰκ]ουμένης, Γορδιανὴ Σεουηρι[ανὴ Ἀλεξαν|δριανὴ] Ἀντωνεινιανὴ Ἁδριαν[ὴ Τάρσος, ἡ πρώτη | μεγίσ]τη καὶ καλλίστη μ[ητρόπολις τῶν γʹ ἐπαρχειῶν 𝄂 Κιλικίας Ἰ]σαθρία[ς Λυκαονίας . . . . .
- Inscriptiones Graecae 12(2).542 & 545, (= CIG 2179c; from Eresos):
- ὁ σύμπαντος ἀνθρωπίνου γένεος εὐεργέτης
- ho súmpantos anthrōpínou géneos euergétēs
- the benefactor of the whole human race
- ὁ σύμπαντος ἀνθρωπίνου γένεος εὐεργέτης