dla

See also: dlá, DLA, and -dlą́

Ladin

Etymology

de (“of, from”) +‎ la (“the [feminine singular]”)

Contraction

dla

1. of the, from the (+ a feminine noun in singular)

Lala (South Africa)

Etymology

From Proto-Bantu *-dɪ́a.

Verb

-dlá

1. to eat

Lower Sorbian

Etymology

From Proto-Slavic *dьľa, *děľa.

Pronunciation

• IPA^(key): /dla/

Preposition

dla (with genitive) (often postpositive)

1. because of

Further reading

• Muka, Arnošt (1921, 1928) “dla”, in Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow (in German), St. Petersburg, Prague: ОРЯС РАН, ČAVU; Reprinted Bautzen: Domowina-Verlag, 2008
• Starosta, Manfred (1999) “dla”, in Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch (in German), Bautzen: Domowina-Verlag

Northern Ndebele

Etymology

From Proto-Bantu *-dɪ́a.

Verb

-dlá

1. to eat

Inflection

This verb needs an inflection-table template.

Old Polish

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /dlʲaː/
• IPA^(key): (15^th CE) /dlʲɒ/

Etymology 1

Inherited from Proto-Slavic *dьľa, *děľa. First attested in 1366.

Postposition

dla [+genitive]

1. because of

   Synonym: ku

   • 1884, “Die Magdeburger Urtheile. Ein Deutschen Rechtes in polnischer Sprache aus der Mitte des XV Jahrhunderts”, in Aleksander Brückner, editor, Archiv für slavische Philologie, volume VII, page 560:

     A nye chczą tho odpusczycz any dla laszky, any dla zalosczy, any szamych mogych vsth dla, any sządne rzeczy dla

     [A nie chcę to odpuścić ani dla łaski ani dla żałości, ani samych mojich ust dla, ani żadne rzeczy dla]

2. on account of
   • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 245:

     Blogoslawyeny, gysch czyrpyą przeczywnoscz... prze sprawyedliwoscz, tho gest prze caliszdą dobrocz boga dla vczinyoną

     [Błogosławieni, jiż cirpią przeciwność... prze sprawiedliwość, to jest prze kaliżdą dobroć Boga dla uczynioną]

3. as, in the role of
   • 1868 [1437], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[2], volume XI, page 117:

     Nobilis Fridricus... Hedwigi, sue consorti carissime, racione dotis et dotalicii al. possagu dlya y wyena trecentas marcas... inscribit

     [Nobilis Fridricus... Hedwigi, sue consorti carissime, racione dotis et dotalicii al. posagu dla i wiena trecentas marcas... inscribit]

4. for, benefitting

   Synonyms: ku, przed

   • 1937 [13th century], Józef Birkenmajer, editor, Bogarodzica dziewica. Analiza tekstu, treści i formy‎^[3], pages B–F:

     Czebye dla, czlowecze, dal bog przeklocz szobe rancze, nodze obe

     [Ciebie dla, człowiecze, dał Bog przekłoć sobie ręce, nodze obie]

5. denotes the aim or purpose of an action; for
   • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XVI, page 347:

     Vzytkw dla twego comodi more

     [Użytku dla twego comodi more]

Preposition

dla [+genitive]

1. because of
   • 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 8:

     Strona trzikrocz wezwana, nye bandzeli kv prawv, kgdi sandza iakobi wstacz chczal, dlya nyestanya ma bicz skazana (ob contumaciam condemnetur)

     [Strona trzykroć wezwana nie będzieli ku prawu, gdy sędzia jakoby wstać chciał, dla niestania ma być skazana (ob contumaciam condemnetur)]

   • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎^[4], page 717:

     Ma... zmoviczi trzy paczierze dla onego, yze thak nyeopatrznye... przysyągal (propter incaute facta huiusmodi iuramenta)

     [Ma... zmowić trzy pacierze dla onego, iże tak nieopatrznie... przysięgał (propter incaute facta huiusmodi iuramenta)]

2. on account of
   • 1454, Legenda o św. Aleksym‎^[5], line 167:

     I yąl go proszycz: W gymyą szyna boszego y dla szyna th[e]wego, Allexego, a racz my szwą gyelmvszna dacz

     [I jął go prosić: W jimię Syna Bożego i dla syna t[e]wego, Aleksego, a racz mi swą jełmużnę dać]

3. as, in the role of
   • 1895 [1421], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[6], volume VIIIa, page 155:

     Pany Staskowy dna roboth... nigdy nye zastawala... any dla zastawy dala robycz kmeczom

     [Pani Staszkowi dnia robot... nigdy nie zastawiała... ani dla zastawy dała robić kmieciom]

4. for, benefitting
   • 1880 [Fifteenth century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume I, page 151:

     Day my czyalo szyna tvego, bosz go szeslal dla mnye grzesznego

     [Daj mi ciało Syna twego, boś go zesłał dla mnie grzesznego]

5. denotes the aim or purpose of an action; for
   • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 241:

     Tha czistoscz nycz ginego nye gest, geno czyala y dusche czaloscz ot zmazanya dla mylosczy bozey otrzimanya

     [Ta czystość nic jinego nie jest, jeno ciała i dusze całość ot zmazania dla miłości bożej otrzymania]

Descendants

• Masurian: dlá
• Polish: dla
• Silesian: dlŏ

Etymology 2

Inherited from Proto-Slavic *dьlja, from Proto-Slavic *dьlь. First attested in 1462.

Noun

dla f

1. prescribed full length of a field
   • 1868 [1462], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[7], volume XI, page 469:

     Laneos cum dle, silvas et campos

     [Laneos cum dle, silvas et campos]

References

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “1. dla”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “2. dla”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Phuthi

Etymology

From Proto-Bantu *-dɪ́a.

Verb

-dlá

1. to eat

Inflection

This verb needs an inflection-table template.

Derived terms

• -dlala

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish dla, from Proto-Slavic *dьľa, *děľa.

Pronunciation

• IPA^(key): /dla/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈdlɒ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -a
• Syllabification: dla

Preposition

dla [+genitive]

1. for (intended to belong to)

   Zrobiłem dla ciebie kanapkę. ― I made a sandwich for you.

   Reszta dla pana. ― Keep the change. (literally, “The rest to you.”)

2. for, in aid of (intended to benefit, cure, support, etc.)

   Palenie tytoniu jest bardzo szkodliwe dla zdrowia. ― Smoking tobacco is very bad for one's health.

   Ta wyspa to rezerwat dla ptaków. ― This island is a reserve for birds.

3. for (in return for)

   Robię to tylko dla zabawy. ― I'm just doing it for fun.

4. to

   Jaki był wynik? 1:0 dla Polski! ― What was the score? 1:0 to Poland!

5. (colloquial) for the sake of

   Nie chcę brać ślubu dla ślubu. ― I don't want to marry for the sake of it.

6. for (according to, in the opinion of)

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dla is one of the most used words in Polish, appearing 293 times in scientific texts, 325 times in news, 339 times in essays, 195 times in fiction, and 209 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 1361 times, making it the 28th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• dla in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• dla in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dla”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “DLA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 19.07.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dla”, in Słownik języka polskiego‎^[8]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “dla”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[9]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dla”, in Słownik języka polskiego‎^[10] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 458
• dla in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Southern Ndebele

Etymology

From Proto-Bantu *-dɪ́a.

Verb

-dlá

1. to eat

Inflection

This verb needs an inflection-table template.

Swazi

Etymology

From Proto-Bantu *-dɪ́a.

Verb

-dlá

1. to eat

Inflection

This verb needs an inflection-table template.

Derived terms

• -dlala

Xhosa

Verb

-dla^?

1. to corrode
2. to enjoy

Inflection

This verb needs an inflection-table template.

Derived terms

• -dlala

Zulu

Etymology

From Proto-Bantu *-dɪ́a.

Pronunciation

IPA^(key): /ɮa/

Verb

-dlá

1. (transitive and intransitive) to eat
2. (transitive and intransitive) to drink
3. (transitive) to consume (generally)
4. (transitive) to corrode, to cause to rust
5. (transitive) to enjoy

Inflection

Tone H
Infinitive	ukudla
	Positive	Negative
Infinitive	ukudla	ukungadli
	Imperative
	Simple	+ object concord
Singular	yidla	-dle
Plural	yidlani	-dleni
	Present
	Positive absolute	Positive relative	Positive participial	Negative absolute	Negative relative	Negative participial
1st singular	ngiyadla, ngidla	engidlayo, engidla	ngidla	angidli	engingadli	ngingadli
2nd singular	uyadla, udla	odlayo, odla	udla	awudli	ongadli	ungadli
1st plural	siyadla, sidla	esidlayo, esidla	sidla	asidli	esingadli	singadli
2nd plural	niyadla, nidla	enidlayo, enidla	nidla	anidli	eningadli	ningadli
Class 1	uyadla, udla	odlayo, odla	edla	akadli	ongadli	engadli
Class 2	bayadla, badla	abadlayo, abadla	bedla	abadli	abangadli	bengadli
Class 3	uyadla, udla	odlayo, odla	udla	awudli	ongadli	ungadli
Class 4	iyadla, idla	edlayo, edla	idla	ayidli	engadli	ingadli
Class 5	liyadla, lidla	elidlayo, elidla	lidla	alidli	elingadli	lingadli
Class 6	ayadla, adla	adlayo, adla	edla	awadli	angadli	engadli
Class 7	siyadla, sidla	esidlayo, esidla	sidla	asidli	esingadli	singadli
Class 8	ziyadla, zidla	ezidlayo, ezidla	zidla	azidli	ezingadli	zingadli
Class 9	iyadla, idla	edlayo, edla	idla	ayidli	engadli	ingadli
Class 10	ziyadla, zidla	ezidlayo, ezidla	zidla	azidli	ezingadli	zingadli
Class 11	luyadla, ludla	oludlayo, oludla	ludla	aludli	olungadli	lungadli
Class 14	buyadla, budla	obudlayo, obudla	budla	abudli	obungadli	bungadli
Class 15	kuyadla, kudla	okudlayo, okudla	kudla	akudli	okungadli	kungadli
Class 17	kuyadla, kudla	okudlayo, okudla	kudla	akudli	okungadli	kungadli
	Recent past
	Positive absolute	Positive relative	Positive participial	Negative absolute	Negative relative	Negative participial
1st singular	ngidlile, ngidlē	engidlile, engidlē	ngidlile, ngidlē	angidlanga	engingadlanga	ngingadlanga
2nd singular	udlile, udlē	odlile, odlē	udlile, udlē	awudlanga	ongadlanga	ungadlanga
1st plural	sidlile, sidlē	esidlile, esidlē	sidlile, sidlē	asidlanga	esingadlanga	singadlanga
2nd plural	nidlile, nidlē	enidlile, enidlē	nidlile, nidlē	anidlanga	eningadlanga	ningadlanga
Class 1	udlile, udlē	odlile, odlē	edlile, edlē	akadlanga	ongadlanga	engadlanga
Class 2	badlile, badlē	abadlile, abadlē	bedlile, bedlē	abadlanga	abangadlanga	bengadlanga
Class 3	udlile, udlē	odlile, odlē	udlile, udlē	awudlanga	ongadlanga	ungadlanga
Class 4	idlile, idlē	edlile, edlē	idlile, idlē	ayidlanga	engadlanga	ingadlanga
Class 5	lidlile, lidlē	elidlile, elidlē	lidlile, lidlē	alidlanga	elingadlanga	lingadlanga
Class 6	adlile, adlē	adlile, adlē	edlile, edlē	awadlanga	angadlanga	engadlanga
Class 7	sidlile, sidlē	esidlile, esidlē	sidlile, sidlē	asidlanga	esingadlanga	singadlanga
Class 8	zidlile, zidlē	ezidlile, ezidlē	zidlile, zidlē	azidlanga	ezingadlanga	zingadlanga
Class 9	idlile, idlē	edlile, edlē	idlile, idlē	ayidlanga	engadlanga	ingadlanga
Class 10	zidlile, zidlē	ezidlile, ezidlē	zidlile, zidlē	azidlanga	ezingadlanga	zingadlanga
Class 11	ludlile, ludlē	oludlile, oludlē	ludlile, ludlē	aludlanga	olungadlanga	lungadlanga
Class 14	budlile, budlē	obudlile, obudlē	budlile, budlē	abudlanga	obungadlanga	bungadlanga
Class 15	kudlile, kudlē	okudlile, okudlē	kudlile, kudlē	akudlanga	okungadlanga	kungadlanga
Class 17	kudlile, kudlē	okudlile, okudlē	kudlile, kudlē	akudlanga	okungadlanga	kungadlanga
	Remote past
	Positive absolute	Positive relative	Positive participial	Negative absolute	Negative relative	Negative participial
1st singular	ngādla	engādla	ngādla	angidlanga	engingadlanga	ngingadlanga
2nd singular	wādla	owādla	wādla	awudlanga	ongadlanga	ungadlanga
1st plural	sādla	esādla	sādla	asidlanga	esingadlanga	singadlanga
2nd plural	nādla	enādla	nādla	anidlanga	eningadlanga	ningadlanga
Class 1	wādla	owādla	ādla	akadlanga	ongadlanga	engadlanga
Class 2	bādla	abādla	bādla	abadlanga	abangadlanga	bengadlanga
Class 3	wādla	owādla	wādla	awudlanga	ongadlanga	ungadlanga
Class 4	yādla	eyādla	yādla	ayidlanga	engadlanga	ingadlanga
Class 5	lādla	elādla	lādla	alidlanga	elingadlanga	lingadlanga
Class 6	ādla	ādla	ādla	awadlanga	angadlanga	engadlanga
Class 7	sādla	esādla	sādla	asidlanga	esingadlanga	singadlanga
Class 8	zādla	ezādla	zādla	azidlanga	ezingadlanga	zingadlanga
Class 9	yādla	eyādla	yādla	ayidlanga	engadlanga	ingadlanga
Class 10	zādla	ezādla	zādla	azidlanga	ezingadlanga	zingadlanga
Class 11	lwādla	olwādla	lwādla	aludlanga	olungadlanga	lungadlanga
Class 14	bādla	obādla	bādla	abudlanga	obungadlanga	bungadlanga
Class 15	kwādla	okwādla	kwādla	akudlanga	okungadlanga	kungadlanga
Class 17	kwādla	okwādla	kwādla	akudlanga	okungadlanga	kungadlanga
	Potential
	Positive absolute	Positive relative	Positive participial	Negative absolute	Negative relative	Negative participial
1st singular	ngingadla	—	ngingadla	ngingedle	—	ngingedle
2nd singular	ungadla	—	ungadla	ungedle	—	ungedle
1st plural	singadla	—	singadla	singedle	—	singedle
2nd plural	ningadla	—	ningadla	ningedle	—	ningedle
Class 1	angadla	—	engadla	angedle	—	engedle
Class 2	bangadla	—	bengadla	bangedle	—	bengedle
Class 3	ungadla	—	ungadla	ungedle	—	ungedle
Class 4	ingadla	—	ingadla	ingedle	—	ingedle
Class 5	lingadla	—	lingadla	lingedle	—	lingedle
Class 6	angadla	—	engadla	angedle	—	engedle
Class 7	singadla	—	singadla	singedle	—	singedle
Class 8	zingadla	—	zingadla	zingedle	—	zingedle
Class 9	ingadla	—	ingadla	ingedle	—	ingedle
Class 10	zingadla	—	zingadla	zingedle	—	zingedle
Class 11	lungadla	—	lungadla	lungedle	—	lungedle
Class 14	bungadla	—	bungadla	bungedle	—	bungedle
Class 15	kungadla	—	kungadla	kungedle	—	kungedle
Class 17	kungadla	—	kungadla	kungedle	—	kungedle
	Immediate future
	Positive absolute	Positive relative	Positive participial	Negative absolute	Negative relative	Negative participial
1st singular	ngizokudla	engizokudla	ngizokudla	angizukudla	engingezukudla	ngingezukudla
2nd singular	uzokudla	ozokudla	uzokudla	awuzukudla	ongezukudla	ungezukudla
1st plural	sizokudla	esizokudla	sizokudla	asizukudla	esingezukudla	singezukudla
2nd plural	nizokudla	enizokudla	nizokudla	anizukudla	eningezukudla	ningezukudla
Class 1	uzokudla	ozokudla	ezokudla	akazukudla	ongezukudla	engezukudla
Class 2	bazokudla	abazokudla	bezokudla	abazukudla	abangezukudla	bengezukudla
Class 3	uzokudla	ozokudla	uzokudla	awuzukudla	ongezukudla	ungezukudla
Class 4	izokudla	ezokudla	izokudla	ayizukudla	engezukudla	ingezukudla
Class 5	lizokudla	elizokudla	lizokudla	alizukudla	elingezukudla	lingezukudla
Class 6	azokudla	azokudla	ezokudla	awazukudla	angezukudla	engezukudla
Class 7	sizokudla	esizokudla	sizokudla	asizukudla	esingezukudla	singezukudla
Class 8	zizokudla	ezizokudla	zizokudla	azizukudla	ezingezukudla	zingezukudla
Class 9	izokudla	ezokudla	izokudla	ayizukudla	engezukudla	ingezukudla
Class 10	zizokudla	ezizokudla	zizokudla	azizukudla	ezingezukudla	zingezukudla
Class 11	luzokudla	oluzokudla	luzokudla	aluzukudla	olungezukudla	lungezukudla
Class 14	buzokudla	obuzokudla	buzokudla	abuzukudla	obungezukudla	bungezukudla
Class 15	kuzokudla	okuzokudla	kuzokudla	akuzukudla	okungezukudla	kungezukudla
Class 17	kuzokudla	okuzokudla	kuzokudla	akuzukudla	okungezukudla	kungezukudla
	Remote future
	Positive absolute	Positive relative	Positive participial	Negative absolute	Negative relative	Negative participial
1st singular	ngiyokudla	engiyokudla	ngiyokudla	angiyukudla	engingeyukudla	ngingeyukudla
2nd singular	uyokudla	oyokudla	uyokudla	awuyukudla	ongeyukudla	ungeyukudla
1st plural	siyokudla	esiyokudla	siyokudla	asiyukudla	esingeyukudla	singeyukudla
2nd plural	niyokudla	eniyokudla	niyokudla	aniyukudla	eningeyukudla	ningeyukudla
Class 1	uyokudla	oyokudla	eyokudla	akayukudla	ongeyukudla	engeyukudla
Class 2	bayokudla	abayokudla	beyokudla	abayukudla	abangeyukudla	bengeyukudla
Class 3	uyokudla	oyokudla	uyokudla	awuyukudla	ongeyukudla	ungeyukudla
Class 4	iyokudla	eyokudla	iyokudla	ayiyukudla	engeyukudla	ingeyukudla
Class 5	liyokudla	eliyokudla	liyokudla	aliyukudla	elingeyukudla	lingeyukudla
Class 6	ayokudla	ayokudla	eyokudla	awayukudla	angeyukudla	engeyukudla
Class 7	siyokudla	esiyokudla	siyokudla	asiyukudla	esingeyukudla	singeyukudla
Class 8	ziyokudla	eziyokudla	ziyokudla	aziyukudla	ezingeyukudla	zingeyukudla
Class 9	iyokudla	eyokudla	iyokudla	ayiyukudla	engeyukudla	ingeyukudla
Class 10	ziyokudla	eziyokudla	ziyokudla	aziyukudla	ezingeyukudla	zingeyukudla
Class 11	luyokudla	oluyokudla	luyokudla	aluyukudla	olungeyukudla	lungeyukudla
Class 14	buyokudla	obuyokudla	buyokudla	abuyukudla	obungeyukudla	bungeyukudla
Class 15	kuyokudla	okuyokudla	kuyokudla	akuyukudla	okungeyukudla	kungeyukudla
Class 17	kuyokudla	okuyokudla	kuyokudla	akuyukudla	okungeyukudla	kungeyukudla
	Present subjunctive
	Positive	Negative
1st singular	ngidle	ngingadli
2nd singular	udle	ungadli
1st plural	sidle	singadli
2nd plural	nidle	ningadli
Class 1	adle	angadli
Class 2	badle	bangadli
Class 3	udle	ungadli
Class 4	idle	ingadli
Class 5	lidle	lingadli
Class 6	adle	angadli
Class 7	sidle	singadli
Class 8	zidle	zingadli
Class 9	idle	ingadli
Class 10	zidle	zingadli
Class 11	ludle	lungadli
Class 14	budle	bungadli
Class 15	kudle	kungadli
Class 17	kudle	kungadli
	Past subjunctive
	Positive	Negative
1st singular	ngadla	ngangadla, angadla, angangadla
2nd singular	wadla	wangadla, awadla, awangadla
1st plural	sadla	sangadla, asadla, asangadla
2nd plural	nadla	nangadla, anadla, anangadla
Class 1	wadla	wangadla, akadla, akangadla
Class 2	badla	bangadla, abadla, abangadla
Class 3	wadla	wangadla, awadla, awangadla
Class 4	yadla	yangadla, ayadla, ayangadla
Class 5	ladla	langadla, aladla, alangadla
Class 6	adla	angadla, awadla, awangadla
Class 7	sadla	sangadla, asadla, asangadla
Class 8	zadla	zangadla, azadla, azangadla
Class 9	yadla	yangadla, ayadla, ayangadla
Class 10	zadla	zangadla, azadla, azangadla
Class 11	lwadla	lwangadla, alwadla, alwangadla
Class 14	badla	bangadla, abadla, abangadla
Class 15	kwadla	kwangadla, akwadla, akwangadla
Class 17	kwadla	kwangadla, akwadla, akwangadla

Derived terms

• -dlala
• -dleka
• -dlela
• -dliwa
• isidlo

References

• C. M. Doke, B. W. Vilakazi (1972) “dla”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN: “dla (imper. yidla, 6.3)”