Wiktionary

móc

See also: moc, MOC, mộc, moč, mốc, moć, Mōc, mọc, mòc, and mōc

Lower Sorbian edit

Alternative forms edit

Etymology edit

Inherited from Proto-Slavic *moťi.

Pronunciation edit

  • IPA(key): /mɨt͡s/, /mɛt͡s/, (dated) /mʊt͡s/

Verb edit

móc impf

  1. to be able to; can

Conjugation edit

Conjugation of móc
Present Singular Dual Plural
1st person mógu
móžom 		móžomej móžomy
2nd person móžoš móžotej móžośo
3rd person móžo móžotej mógu
Present negative Singular Dual Plural
1st person njamógu
njamóžom 		njamóžomej njamóžomy
2nd person njamóžoš njamóžotej njamóžośo
3rd person njamóžo njamóžotej njamógu
Preterite Singular Dual Plural
1st person móžech móžechmej móžechmy
2nd person móžešo móžeštej móžešćo
3rd person móžešo móžeštej móžechu
Participles
Infinitive
móc
Supine
móct
Verbal noun
móženje

Derived terms edit

Masurian edit

Etymology edit

Inherited from Old Polish móc.

Pronunciation edit

  • IPA(key): [ˈmot͡s]
  • Syllabification: móc

Verb edit

móc impf

  1. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing lack of something blocking action
  2. (intransitive, auxiliary) to be able; can expressing ability or knowledge
  3. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing permission
  4. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing high probability
  5. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing guessing
  6. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing a polite request

Further reading edit

  • Zofia Stamirowska (1987-2021) “móc”, in Anna Basara, editor, Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur‎[2], volume 4, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, →ISBN, pages 188-189

Old Polish edit

Etymology edit

Inherited from Proto-Slavic *moťi. First attested in c. 1301–1350.

Pronunciation edit

  • IPA(key): (10th–15th CE) /mɔːt͡s/
  • IPA(key): (15th CE) /mot͡s/

Verb edit

móc impf

  1. can, may, to be able to (to have the requirements in order to do something either from internal or external reasons)
    • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎[3], page cv 4:
      W czemże ty, człowiecze, możesz bujać
      [V cemze ty, clouece, mozez buiach?]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[4], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 39, 16:
      Polapily sø me lichoti moie a ne mogl iesm, bich widzal (non potui, ut viderem)
      [Połapiły są mie lichoty moje a nie mogł jeśm, bych widział (non potui, ut viderem)]
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎[5], page 3b:
      Ony ne moglycz szø mecz nigedne gospody thamo byly
      [Oni nie moglić są mieć nijedne gospody tamo byli]
    • Fourteenth-fifteenth century, Hymn Salve Regina (Zdrowa krolewno miłosierdzia), page 14:
      Raczysz thego vszyczyczy a swą laszką nam daczy, przesz ktora bychmy mogly nabycz ducha swathe[go]
      [Raczyż tego użyczyci a swą łaskę nam daci, przez ktorą bychmy mogli nabyć Ducha Świętego]
  2. can, may; might (to have the potential to; be possible)
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎[6], page 14b:
      Thy albo ga moszesz dzysza albo iutrze s tego svatha szycz
      [Ty albo ja możesz dzisia albo jutrze z tego świata zyć]
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎[7], page 3b:
      Neuescza thvarsz ne moszecz bicz ona tako vboga
      [Niewieścia twarz nie możeć być ona tako uboga]
    • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎[8], page 172a:
      Aleczby nektory clouek medzy na[m]y mogl tako rzecz
      [Alećby niektory człowiek miedzy nami mogł tako rzec]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[9], page 731:
      Smyerdzyalo nyevyernemv zydovstw z ych vst nyeczysthych, az szye sercze mylego Iesucrista od przeczyvnosczy onego smrodu moglo roszyescz
      [Śmierdziało niewiernemu Żydowstwu z ich ust nieczystych, aż sie serce miłego Jesukrysta od przeciwności onego smrodu mogło rozsieść]
  3. can, may, to be able to (to have permission)
    • 1959 [1395], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 187:
      Kiedy u wojewody byli, tedy go się pytali: Możeli gościa dawnością sbyć? Tedy wojewoda rzekł: Ja nie skazuję, ale mnie się tako widzi, by kto mogł gościa sbyć laty, kto nie ma dziedzicstwa w ziemi
      [Kedi w wogewodi bili, tedi go szø pitali: Moszeli goscza dafnoszcø sbicz? Tedi wogewoda rzekl: Ya ne skaszuya, ale mne sza tako uidzi, bi kto mogl goscza sbicz lati, kto ne ma dzedziczstwa v szemi]
    • 1876 [1413–1414], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎[10], volume XIV, page 502:
      Ach, myly bosse, kthoz v cyebye bycz mosse?
      [Ach, miły Boże, ktoż u ciebie być może?]
    • 1911 [Fifteenth century], Ludwik Bernacki, editor, Karta z "Rozmyślania o życiu Pana Jezusa", page 472:
      Pylath potym szukal, yakoby mogl Jezukrysta wypuszczycz
      [Piłat potym szukał, jakoby mogł Jezukrysta wypuścić]
    • 1930 [Fifteenth century], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[11], section 34,14:
      Nye mozemi (non possumus) gey (sc. siostry) dacz nyeobrzezanemu
      [Nie możemy (non possumus) jej (sc. siostry) dać nieobrzezanemu]
  4. can, may to give a soft command or suggestion

Related terms edit

adjectives
adverbs
nouns
verb

Descendants edit

  • Masurian: móc
  • Polish: móc
  • Silesian: mōc

References edit

Polish edit

Etymology edit

Inherited from Old Polish móc.

Pronunciation edit

Verb edit

móc impf

  1. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing lack of something blocking action
  2. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing permission
  3. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing high probability
  4. (intransitive, auxiliary) to be able; can; may, might expressing a polite request

Conjugation edit

Conjugation of móc impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive móc
present tense 1st mogę możemy
2nd możesz możecie
3rd może mogą
impersonal może się
past tense 1st mogłem,
-(e)m mógł 		mogłam,
-(e)m mogła 		mogłom,
-(e)m mogło 		mogliśmy,
-(e)śmy mogli 		mogłyśmy,
-(e)śmy mogły
2nd mogłeś,
-(e)ś mógł 		mogłaś,
-(e)ś mogła 		mogłoś,
-(e)ś mogło 		mogliście,
-(e)ście mogli 		mogłyście,
-(e)ście mogły
3rd mógł mogła mogło mogli mogły
impersonal możono
future tense 1st będę mógł,
będę móc 		będę mogła,
będę móc 		będę mogło,
będę móc 		będziemy mogli,
będziemy móc 		będziemy mogły,
będziemy móc
2nd będziesz mógł,
będziesz móc 		będziesz mogła,
będziesz móc 		będziesz mogło,
będziesz móc 		będziecie mogli,
będziecie móc 		będziecie mogły,
będziecie móc
3rd będzie mógł,
będzie móc 		będzie mogła,
będzie móc 		będzie mogło,
będzie móc 		będą mogli,
będą móc 		będą mogły,
będą móc
impersonal będzie móc się
conditional 1st mógłbym,
bym mógł 		mogłabym,
bym mogła 		mogłobym,
bym mogło 		moglibyśmy,
byśmy mogli 		mogłybyśmy,
byśmy mogły
2nd mógłbyś,
byś mógł 		mogłabyś,
byś mogła 		mogłobyś,
byś mogło 		moglibyście,
byście mogli 		mogłybyście,
byście mogły
3rd mógłby,
by mógł 		mogłaby,
by mogła 		mogłoby,
by mogło 		mogliby,
by mogli 		mogłyby,
by mogły
impersonal możono by
imperative 1st niech mogę móżmy
2nd móż móżcie
3rd niech może niech mogą
active adjectival participle mogący mogąca mogące mogący mogące
contemporary adverbial participle mogąc
verbal noun możenie

Derived terms edit

adjectives
defective verb
noun
verbs

Related terms edit

noun

Trivia edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), móc is one of the most used words in Polish, appearing 364 times in scientific texts, 113 times in news, 269 times in essays, 313 times in fiction, and 515 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 1574 times, making it the 25th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References edit

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “móc”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 256

Further reading edit

  • móc in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • móc in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “moc”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “MÓC”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2016 December 7
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “móc”, in Słownik języka polskiego‎[14]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “módz”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎[15]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “móc”, in Słownik języka polskiego‎[16] (in Polish), volume 2, Warsaw, page 1055
  • móc in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
  • Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “móc”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN

Vietnamese edit

Pronunciation edit

Etymology 1 edit

From Proto-Vietic *ɓɔːk, from Proto-Mon-Khmer *dɓɔk; cognate with Muong Bi bóc and Khmer ថ្ពក់ (thpŭək, “to hook”).

Noun edit

(classifier cái) móc • (木, 鈢, 𠣛, 𢪮)

  1. hook, crotchet, clasp
  2. (calligraphy) a stroke that is a hook
See also edit
Derived terms

Verb edit

móc • (木, 鈢, 𠣛, 𢪮)

  1. to hook
  2. to draw out with the fingers
  3. to pick (pocket)
Derived terms edit
Derived terms

Etymology 2 edit

From Proto-Vietic *k-mɔːk, from Old Chinese 霧 (OC *kə.m(r)[o]k-s) (B-S). Cognate with Phong kʰmɔːk⁸, Thai หมอก (mɔ̀ɔk).

Noun edit

móc • (雬, 霂, 沐)

  1. (obsolete) dew
    • 16th century, Nguyễn Thế Nghi's Vietnamese translation of "The Story of the Virtuous Wife in Khoái Châu" Truyền kỳ mạn lục ("Casual Record of Transmitted Strange-Tales") by Nguyễn Dữ.
      花芙蓉𤀒湥霂梗楊柳拂式𤐜
      Hoa phù dung nhỏ giọt móc. Cành dương liễu phất thức khói.
      The rosemallow flowers dripped dew-drops. The willow's branches whisked a whiff of smoke.
    • Lý hạng ca dao 里巷歌謠 (Folk-ballads from the hamlets and alleys), folio 8b
      恩𡗶𩄎霂沛辰
      尼辰耚𣴓尼辰𦓿漊
      Ơn trời mưa móc phải thì.
      Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.
      Thanks to Heaven's grace, there are rain and dew on time.
      Here shall be shallow harrowing; there shall be deep ploughing.
Derived terms edit
Derived terms
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=móc&oldid=78235520"