miesiąc

See also: mięsiąc

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *měsęcь. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /mjɛɕɑ̃t͡s/
• IPA^(key): (15^th CE) /mjɛɕɑ̃t͡s/

Noun

miesiąc m ?

1. month (one of twelve divisions of a year)
   • 1880 [1400], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume III, page 188:

     Pany Wlodkowa drzewey, nysz wischla trzsi lyata a trzsy myesance, Staschca... pozwala yest

     [Pani Włodkowa drzewiej, niż wyszła trzy lata a trzy miesiące, Staszka... pozwała jest]

2. the Moon (the Earth's largest natural satellite)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 8, 4:

     Vzrzø... mesøcz y gwazdy (lunam et stellas)

     [Uźrzę... miesiąc i gwiazdy (lunam et stellas)]

   • 1930 [Fifteenth century], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 17, 3:

     Gidøczi slvzicz czvdzim bogom..., tocz iest slvnczv y myoszøczv (solem et lunam)

     [Jidęcy służyć cudzym bogom..., toć jest słuńcu i miesiącu (solem et lunam)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[4], page 74:

     Potym ona drzewa rzymska, ktoresch szye (pro szą) szvany sloncze y myeszyądz (illae quondam arbores solis atque lunae), davaly odpovyedanye lyvdv pospolnemv vtenczass

     [Potym ona drzewa rzymska, zwany Słońce i Miesiąc wtenczas (illae quondam arbores solis atque lunae), ktoreż są dawały odpowiedanie ludu pospolnemu]

3. crescent, half-moon (figure of a half-moon)
   • 1864, Jan Długosz, edited by Aleksander Przezdziecki, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis nunc primum e codice autographo‎^[5], volume III, page 354:

     A thu stoy *myoszandz y gwyaszdy napyszane

     [A tu stoji miesiąc i gwiazdy napisane]

   • 1901 [1400], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 80:

     Myeszacz signaculum (elemosyna viri quasi signaculum cum ipso Ecclus 17, 18)

     [Miesiąc signaculum (elemosyna viri quasi signaculum cum ipso Ecclus 17, 18)]

   • 1878-1889 [1413], Archiwum Komisji Historycznej‎^[6], volume III, page 307:

     Janusz yest... naszego clenota: meszancz, gwaszda na sczicze

     [Janusz jest... naszego klenota: miesiąc, gwiazda na szczycie]

Derived terms

adjectives

• miesiącew
• miesiączany

 

nouns

• miesiączek
• nowy miesiąc

 

Descendants

• Masurian: nieszióndz, niesziónc
• Polish: miesiąc
• Silesian: miesiōnc, mjeśůnc

References

• Boryś, Wiesław (2005) “miesiąc”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “miesiąc”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “miesiąc”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• mięsiąc (Middle Polish)

Etymology

Inherited from Old Polish miesiąc.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈmjɛ.ɕɔnt͡s/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈmjɛ.ɕɔ̃t͡s/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɛɕɔnt͡s
• Syllabification: mie‧siąc

Noun

miesiąc m inan (diminutive miesiączek, abbreviation mies. or m-c)

1. month (one of twelve divisions of a year)
2. month (period of 30 days, 31 days, or some alternation thereof)
3. (poetic) moon (the Earth's largest natural satellite)

   Synonyms: księżyc, Srebrny Glob

   • 1929, Julian Tuwim, Czyhanie na Boga, page 61:

     Świec nie zapalajcie,
     Bo wam miesiąc osrebrzy łagodnie świetlice.

     Don't light candles,
     Because the moon will gently silver the day-rooms for you.

4. (Middle Polish) menstruation

   Synonyms: ciota, ciotka, menstruacja, miesiączka, okres, period

Declension

Declension of miesiąc

	singular	plural
nominative	miesiąc	miesiące
genitive	miesiąca	miesięcy
dative	miesiącowi	miesiącom
accusative	miesiąc	miesiące
instrumental	miesiącem	miesiącami
locative	miesiącu	miesiącach
vocative	miesiącu	miesiące

Derived terms

adjective

• miesięczny

 

adverbs

• jak miesiąc długi
• miesiąc w miesiąc
• z miesiąca na miesiąc

 

nouns

• imieniny miesiąca
• miesiąc miodowy
• miesiączka

 

verbs

• popamiętać ruski miesiąc pf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), miesiąc is one of the most used words in Polish, appearing 28 times in scientific texts, 228 times in news, 27 times in essays, 28 times in fiction, and 19 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 330 times, making it the 153rd most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• miesiąc in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• miesiąc in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “miesiąc”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “MIESIĄC”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 09.01.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “miesiąc”, in Słownik języka polskiego‎^[7]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “miesiąc”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[8]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “miesiąc”, in Słownik języka polskiego‎^[9] (in Polish), volume 2, Warsaw, page 961