nauka
Basque edit
Pronunciation edit
Verb edit
nauka
Czech edit
Etymology edit
Inherited from Old Czech nauka, from Proto-Slavic *nauka. By surface analysis, deverbal from naučit.
Pronunciation edit
Noun edit
nauka f
Declension edit
Further reading edit
Old Czech edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *nauka. By surface analysis, deverbal from naučiti.
Pronunciation edit
Noun edit
nauka f
- (Christianity, law) curse (severe papal punishment of guilty Christians)
Declension edit
singular | dual | plural | |
---|---|---|---|
nominative | nauka | naucě | nauky |
genitive | nauky | naukú | nauk |
dative | naucě | naukama | naukám |
accusative | nauku | naucě | nauky |
vocative | nauko | naucě | nauky |
locative | naucě | naukú | naukách |
instrumental | naukú | naukama | naukami |
See also Appendix:Old Czech nouns and Appendix:Old Czech pronunciation.
Descendants edit
- Czech: nauka
References edit
- Jan Gebauer (1903–1916) “nauka”, in Slovník staročeský (in Czech), Prague: Česká grafická společnost "unie", Česká akademie císaře Františka Josefa pro vědy, slovesnost a umění
Old Polish edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *nauka. By surface analysis, deverbal from nauczyć. First attested in the end of the 14th century.
Pronunciation edit
Noun edit
nauka f
- science (general collection of knowledge, abilities, or views)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 18, 2:
- Dzen dnowi wirziga slowo, a nocz nocy vkazuge naukø (indicat scientiam)
- [Dzień dniowi wyrzyga słowo, a noc nocy ukazuje naukę (indicat scientiam)]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 41r:
- Disciplina id est doctrina lere oder zucht [n]ąvką
- [Disciplina id est doctrina lere oder zucht [n]auka]
- instruction, notification, information, advice; collection of instructions
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 11:
- Spewaycze gospodnu, iensze przebiwa w Syon, powadaycze medzi ludem naukø iego (studia eius)!
- [Śpiewajcie Gospodnu, jenże przebywa w Syjon, powiadajcie miedzy ludem naukę jego (studia eius)!]
- 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXIV, page 363:
- In beneficiis w dobrodzyewstwach, documentis w navkach, exemplis w przykladach
- [In beneficiis w dobrodziewstwach, documentis w naukach, exemplis w przykładach]
- (law) legal instruction
- 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 66:
- Proszyemy wasz o navką, mogąly przyszyasznyczy dacz popyszacz zalobą y odpowyedz
- [Prosiemy was o naukę, mogąli przysiężnicy dać popisać żałobę i odpowiedź]
- study (act of learning)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][4], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 13, 2:
- Zkaszeni sø y szadaiøczi sø se szczinili w naukach swogich (in studiis suis)
- [Skażeni są i żadający są sie sczynili w naukach swojich (in studiis suis)]
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 129:
- Then, czo schą na nauką, na vczienye byerze qui catezizatur, id est instruitur (communicet autem is, qui catechizatur verbo ei, qui se catechizat in omnibus bonis Gal 6, 6)
- [Ten, co się na naukę, na uczenie bierze qui catezizatur, id est instruitur (communicet autem is, qui catechizatur verbo ei, qui se catechizat in omnibus bonis Gal 6, 6)]
- 1880 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume I, page 118:
- Loquentes vobismetipsis, gl. id est vosmetipsos instruentes, videlicet ad vestram instruccionem, non tantum aliis, mowącz kv wasey navcze, navczayącz samy szyebye, nye telko gynsze (Eph 5, 19)
- [Loquentes vobismetipsis, gl. id est vosmetipsos instruentes, videlicet ad vestram instruccionem, non tantum aliis, mowiąc ku waszej nauce, nauczając sami siebie, nie telko jinsze (Eph 5, 19)]
Related terms edit
Descendants edit
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “nauka”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “nauka”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “nauka”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “nauka”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “nauka”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish nauka. By surface analysis, deverbal from nauczyć.
Pronunciation edit
- IPA(key): /naˈu.ka/
- (Middle Polish) IPA(key): /naˈu.ka/, /nɒˈu.ka/
Audio 1 (file) Audio 2 (file) - Rhymes: -uka
- Syllabification: na‧u‧ka
Noun edit
nauka f (related adjective naukowy)
- (uncountable) science (systematic method of verifying knowledge)
- (countable) science (field of study within such a system) [+ o (locative) = of what]
- (countable) teachings; dogma (set of views or theories held by some entity)
- (countable) lesson (something learned or to be learned)
- (uncountable) teaching (act of educating)
- Synonym: uczenie
- (uncountable) learning (act of acquiring knowledge)
- Synonym: uczenie się
- (countable, Christianity) sermon
- Synonym: kazanie
- (uncountable, obsolete) education; knowledge
- (obsolete) trick (effective, clever or quick way of doing something)
- Synonym: sztuczka
- (Middle Polish) animal training
- Synonym: tresura
- (Middle Polish) order; persuasion; ad hoc recommendation; tip
- (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
- 1594, J. Januszowski, Ł. Górnickiego, Nowy karakter, page G4:
- Návká twa ſámá mie návccy.
Declension edit
Derived terms edit
Related terms edit
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), nauka is one of the most used words in Polish, appearing 54 times in scientific texts, 43 times in news, 76 times in essays, 7 times in fiction, and 13 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 193 times, making it the 290th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- nauka in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- nauka in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “nauka”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “NAUKA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 14.01.2014
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “nauka”, in Słownik języka polskiego[5]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “nauka”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[6]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “nauka”, in Słownik języka polskiego[7] (in Polish), volume 3, Warsaw, page 195
Serbo-Croatian edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *nauka.
Pronunciation edit
Noun edit
nàuka f (Cyrillic spelling на̀ука)
- (chiefly Bosnia, Serbia, Montenegro) science
Usage notes edit
In Croatia, the more commonly used and preferred literary word is znȁnōst.
Declension edit
Related terms edit
Silesian edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish nauka. By surface analysis, deverbal from nauczyć.
Pronunciation edit
Noun edit
nauka f
- science (systematic method of verifying knowledge)
- study (process of learning)
- (Christianity) sermon
- advice
- Synonym: dorada
Declension edit
Related terms edit
Further reading edit
- nauka in silling.org