niedziela
Old Polish edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *nedě̀ľa. First attested in 1390.
Pronunciation edit
Noun edit
niedziela f (related adjective niedzielny)
- Sunday
- Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie[2], page 2a:
- Oua f pirue nedzele tego tho aduentu poszødali szø verny xpiani priscza gego (sc. Krysta)
- [Owa w pirwe niedzieli tego to adwentu pożądali są wierni krześcijani przyścia jego (sc. Krysta)]
- 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 91v:
- Dominica vlg. nyedzela
- [Dominica vlg. niedziela]
- [End of the 15th century], rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 72rb:
- [D]ominica vlg. nyedzela
- [[D]ominica vlg. niedziela]
- Low Sunday
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 94:
- Czestnyczi i slyachta... na roczech velikych... w nyedzyeląn, w ktorąn w kosczyele bozem spyewayąn Misericordia etc., taka vstawyenya vstawyli
- [Czestnicy i ślachta... na rocech wielikich... w niedzielę, w ktorą w kościele bożem śpiewają Misericordia etc., taka ustawienia ustawili]
- Wednesday Lent
- 1959 [1419], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1045:
- Ysze pan starosta w tem posnanskem powacze nye bil ot swantego Thomi asz do nedzele Letare
- [Iże pan starosta w tem poznańskiem powiacie nie był ot świętego Tomy aż do niedziele Letare]
- week (period of seven days)
- 1959 [1390], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 82:
- Jaco Potrek ne obszaloual Sandziuoya przet szeczø nedzel
- [Jako Piotrek nie obżałował Sędziwoja przed szecią niedziel]
Derived terms edit
nouns
Descendants edit
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “niedziela”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “niedziela”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “niedziela”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “niedziela”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “niedziela”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish niedziela.
Pronunciation edit
- IPA(key): /ɲɛˈd͡ʑɛ.la/
- (Middle Polish) IPA(key): /ɲɛˈd͡ʑɛ.la/
Audio 1 (file) Audio 2 (file) - Rhymes: -ɛla
- Syllabification: nie‧dzie‧la
- Homophone: Niedziela
Noun edit
niedziela f (related adjective niedzielny)
Declension edit
Declension of niedziela
singular | plural | |
---|---|---|
nominative | niedziela | niedziele |
genitive | niedzieli | niedzieli/niedziel |
dative | niedzieli | niedzielom |
accusative | niedzielę | niedziele |
instrumental | niedzielą | niedzielami |
locative | niedzieli | niedzielach |
vocative | niedzielo | niedziele |
Derived terms edit
adjectives
nouns
proverbs
See also edit
(days of the week) dni tygodnia; poniedziałek, wtorek, środa, czwartek, piątek, sobota, niedziela (Category: pl:Days of the week)
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), niedziela is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 74 times in news, 0 times in essays, 8 times in fiction, and 9 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 91 times, making it the 702nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- niedziela in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- niedziela in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “niedziela”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Magdalena Majdak (20.04.2023) “NIEDZIELA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “niedziela”, in Słownik języka polskiego[3]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “niedziela”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[4]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “niedziela”, in Słownik języka polskiego[5] (in Polish), volume 3, Warsaw, page 280
- niedziela in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego