szkoda
Old Polish edit
Etymology edit
Borrowed from Old High German scado. First attested in the 14th century.
Noun edit
szkoda f
- loss; damage (loss of existing or expected material or moral value)
- 1974 [1401], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie, volume IV, number 20:
- Yaco mi Chwalislaw wszøl imena, czo mi czini griwnø *sczodi
- [Jako mi Chwalisław wziął imienia, co mi czyni grzywnę szkody]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 39r:
- Detrimentum id est damnum iactura diminutio skodą vmnyeyschenye
- [Detrimentum id est damnum iactura diminutio szkoda umneijszenie]
- harm (damage to one's body)
- 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I[1], page 19:
- Tedi sądza... bydlo... kromye szkodi y obraszenya (integraliter et ex toto, Sul 31: czalo a s pelna) ma wroczycz
- [Tedy sędzia... bydło... kromie szkody i obrażenia (integraliter et ex toto, Sul 31: cało a z pełna) ma wrocić]
- harm (moral damage)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 48, 13:
- Ta droga gich szszcoda (scandalum) gim
- [Ta droga jich szkoda (scandalum) jim]
- destruction of a field, forest, etc.
- 1959 [1401], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 515:
- Iaco ludze Micolagewi... pasø lanky, zito... y czinø mu scodø
- [Jako ludzie Mikołajewi... pasą łąki, żyto... i czynią mu szkodę]
- place of where damage or harm was done
- 1974 [1408], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie, volume IV, number 292:
- Jaco Grzegorz... [br]al swa czasza, czso ya w swe szcodze sa[jął]
- [Jako Grzegorz... [br]ał swą ciążą, cso ją w swe szkodzie za[jął]]
- compensation for damage
- 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 425:
- Iz to swatczimi tey scodi, czosz Jacusska zalowal, tey gest scodi na Stanimirza dobil
- [Iż to świadczymy tej szkody, coż Jakuszka żałował, tej jest szkody na Stanimirze dobył]
- contractual punishment (contractual penalty, compensation for failure to fulfill the contract, usually amounting to twice the value of the main legal claim)
- 1888 [1391], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV[3], page 64:
- Iaco me Janussz slal do Kelcza, bi prziyal cu zaplacze, doyød sse scoda ne stala
- [Jako mie Janusz słał do Kielca, by przyjął ku zapłacie, dojąd sie szkoda nie stała]
- 1959 [1396], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 308:
- Jako Potrasz Margorzacze saplaczyl ysczynø y scodø
- [Jako Piotrasz Margorzacie zapłacił iścinę i szkodę]
- danger
- 1930 [Fifteenth century], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[4], 20, 4:
- Bo pan bog wasz... viswoli wasz ze scodi (de periculo)
- [Bo Pan Bog wasz... wyswoli was ze szkody (de periculo)]
Derived terms edit
nouns
verbs
- ręczyć za szkodę impf
- stać za szkodą impf
- wyprawić ze szkody pf
- wziąć szkodę pf, brać szodę impf
Descendants edit
References edit
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “szkoda”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “szkoda”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish szkoda.
Pronunciation edit
Noun edit
szkoda f
- damage, harm
- waste [+ na (accusative) = what is a waste] [+genitive = waste of what]
- Synonym: marna
- Wstań już! Szkoda dnia na spanie! ― Get up already! Sleeping is a waste of the day!
Declension edit
Declension of szkoda
Derived terms edit
adjective
noun
verbs
Verb edit
szkoda impf (defective)
- (intransitive) used to express regret or disappointment; pity, shame
- Jaka szkoda! ― What a pity!
- Szkoda, że nie możesz być dzisiaj z nami na przyjęciu. ― What a pity you can't attend our party tonight.
Conjugation edit
Conjugation of jest szkoda def
Further reading edit
- szkoda in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- szkoda in Polish dictionaries at PWN
- Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “szkoda”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN