kąt

See also: Appendix:Variations of "kat"

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *kǫ̃tъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /kɑ̃t/
• IPA^(key): (15^th CE) /kɑ̃t/

Noun

kąt m animacy unattested

1. corner (place where walls meet)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 117, 21:

     Kamen, gen sø odrzvczyly dzalayøcz, ten vczynon gest we glowø køta (hic factus est in caput anguli)

     [Kamień, jen są odrzucili działając, ten uczynion jest we głowę kąta (hic factus est in caput anguli)]

   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 28, 24:

     Achaz... zdzalal sobye oltarze po wszech køcyech ierusalemskich (fecit sibi altaria in universis angulis Jerusalem)

     [Achaz... zdziałał sobie ołtarze po wszech kąciech jerusalemskich (fecit sibi altaria in universis angulis Jerusalem)]

2. corner (remote or out of the way place)
   • 1857 [1309], Codex Diplomaticus Silesiae. Bd. 1, Urkunden des Klosters Czarnowanz‎^[4], volume I, Silesia, page 21:

     Ad pratum, quod dicitur Choualkowy canti

     [Ad pratum, quod dicitur Ch[o]wałkowy kąty]

3. corner (secret or secluded place)
   • 1874-1891 [1440], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[5], [6], [7]}, volume XXV, page 242:

     Po kaczech per vicos

     [Po kąciech per vicos]

Derived terms

adjectives

• kątowy
• kętny

 

nouns

• cztyrzy kąty

 

Related terms

nouns

• kątowe

 

Descendants

• Masurian: kónt
• Polish: kąt
• Silesian: kōnt

References

• Boryś, Wiesław (2005) “kąt”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “kąt”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “kąt”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “kąt”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “kąt”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish kąt.

Pronunciation

• IPA^(key): /kɔnt/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈkɔ̃t/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔnt
• Syllabification: kąt
• Homophone: kont

Noun

kąt m inan (diminutive kącik or kątek, related adjective kątowy)

1. corner (place where walls meet)
2. corner (projection into space of an angle in a solid object)
3. (geometry) angle (figure formed by two rays which start from a common point or by three planes that intersect)
4. corner (secluded place for someone; place of residence)
5. corner (little visited place)
6. side; direction (region in a specified position with respect to something)

   Synonym: strona

7. (obsolete) corner (place with little room)
8. (Middle Polish) country

   Synonym: kraj

9. (Middle Polish) corner of one's eye where the tear sac
10. (Middle Polish) piece of land
11. (Middle Polish, obsolete) sect; heresy

Declension

Declension of kąt

	singular	plural
nominative	kąt	kąty
genitive	kąta	kątów
dative	kątowi	kątom
accusative	kąt	kąty
instrumental	kątem	kątami
locative	kącie	kątach
vocative	kącie	kąty

Derived terms

adjectives

• pokątny

 

adverbs

• po kątach
• z kąta w kąt

 

nouns

• czworokąt
• dwukąt
• dziesięciokąt
• dziewięciokąt
• kącik
• kąt bryłowy
• kąt dodatni
• kąt odbicia
• kąt ostry
• kąt padania
• kąt pełny
• kąt półpełny
• kąt prosty
• kąt rozwarty
• kąt ujemny
• kąt wklęsły
• kąt wypukły
• kąteczek
• kątem oka
• kątomierz
• kątownik
• ostrokąt
• ośmiokąt
• pięciokąt
• prostokąt
• siedmiokąt
• stare kąty
• sześciokąt
• trójkąt
• wielokąt
• wszystkie kąty

 

prepositions

• pod kątem

 

proverbs

• siedź w kącie a znajdą cię

 

verbs

• postawić do kąta pf, stawiać do kąta impf
• pójść w kąt pf, iść w kąt impf
• rozstawić po kątach pf, rozstawiać po kątach impf
• rzucić w kąt pf, rzucać w kąt impf
• siedzieć w kącie impf
• wyłazić z każdego kąta impf
• zamieszkać kątem pf, mieszkać kątem impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), kąt is one of the most used words in Polish, appearing 41 times in scientific texts, 3 times in news, 3 times in essays, 21 times in fiction, and 13 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 81 times, making it the 789th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• kąt in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• kąt in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “kąt”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “KĄT”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 19.07.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “kąt”, in Słownik języka polskiego‎^[8]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “kąt”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[9]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “kąt”, in Słownik języka polskiego‎^[10] (in Polish), volume 2, Warsaw, page 313
• kąt in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego