çıkmak
Turkish edit
Etymology edit
From Ottoman Turkish چیقمق,[1] from Proto-Turkic *čïk- (“to go out”).[2]
Pronunciation edit
Verb edit
çıkmak (third-person singular simple present çıkar)
- (with ablative) to leave, exit, quit, get out
- to get out
- (for an event) to happen, occur
- (with dative) to climb
- Çocuk düşünmeden ağaca çıktı. ― The child climbed the tree without thinking.
- (with ile) to date
- İki yıldır Ercan'la çıkıyorum. ― I've been dating Ercan for two years.
- (arithmetic) to subtract
- Ondan altı çıkarsa dört kalır. ― Subtracting six from ten equals four.
- to appear, to look (on a photo, video, etc.)
- Çok kötü çıkmışım, bir daha çek.
- I look so bad, take another photo.
- not any more, no longer
- Artık çocukluktan çıktın, delikanlı oldun.
- You are no longer a child, you have become a young man.
- to made, produce
- Kalan undan ancak iki kaşık çıkar.
- The remaining flour will only make two spoons.
- (for roads) to lead
- Bu cadde sahile çıkıyor.
- This street leads to the coast.
- (intransitive) to turn out; to become apparent or known
- Adam işin ehli çıktı.
- The man turned out to be competent.
- (intransitive, for magazines etc.) to be published
- Bu gazete haftada bir çıkıyor.
- This newspaper is published once a week.
Conjugation edit
Conjugation of çıkmak (aorist in -V²r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | çıkmak | |||||||
impersonal participle | imperfective | çıkan | ||||||
perfective | çıkmış | |||||||
prospective | çıkacak | |||||||
personal participle | non-prospective | çıktığım | çıktığın | çıktığı | çıktığımız | çıktığınız | çıktıkları | |
prospective | çıkacağım | çıkacağın | çıkacağı | çıkacağımız | çıkacağınız | çıkacakları | ||
verbal noun | çıkma | |||||||
way of doing | çıkış | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çıkarım | çıkarsın | çıkar | çıkarız | çıkarsınız | çıkarlar |
imperfective | çıkıyorum | çıkıyorsun | çıkıyor | çıkıyoruz | çıkıyorsunuz | çıkıyorlar | ||
past | perfective | çıktım | çıktın | çıktı | çıktık | çıktınız | çıktılar | |
imperfective | çıkıyordum | çıkıyordun | çıkıyordu | çıkıyorduk | çıkıyordunuz | çıkıyorlardı (or çıkıyordular) | ||
future | çıkacağım | çıkacaksın | çıkacak | çıkacağız | çıkacaksınız | çıkacaklar | ||
inferential | perfective | çıkmışım | çıkmışsın | çıkmış | çıkmışız | çıkmışsınız | çıkmışlar | |
aorist | çıkarmışım | çıkarmışsın | çıkarmış | çıkarmışız | çıkarmışsınız | çıkarlarmış (or çıkarmışlar) | ||
imperfective | çıkıyormuşum | çıkıyormuşsun | çıkıyormuş | çıkıyormuşuz | çıkıyormuşsunuz | çıkıyorlarmış | ||
conditional | simple | çıksam | çıksan | çıksa | çıksak | çıksanız | çıksalar | |
perfective | çıksaydım | çıksaydın | çıksaydı | çıksaydık | çıksaydınız | çıksaydılar | ||
optative | çıkayım | çıkasın | çıka | çıkalım | çıkasınız | çıkalar | ||
progressive | çıkmaktayım | çıkmaktasın | çıkmakta | çıkmaktayız | çıkmaktasınız | çıkmaktalar | ||
necessitative | çıkmalıyım | çıkmalısın | çıkmalı | çıkmalıyız | çıkmalısınız | çıkmalılar | ||
imperative | çık | çıksın | çıkın | çıksınlar | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çıkar mıyım? | çıkar mısın? | çıkar mı? | çıkar mıyız? | çıkar mısınız? | çıkarlar mı? |
imperfective | çıkıyor muyum? | çıkıyor musun? | çıkıyor mu? | çıkıyor muyuz? | çıkıyor musunuz? | çıkıyorlar mı? | ||
past | perfective | çıktım mı? | çıktın mı? | çıktı mı? | çıktık mı? | çıktınız mı? | çıktılar mı? | |
imperfective | çıkıyor muydum? | çıkıyor muydun? | çıkıyor muydu? | çıkıyor muyduk? | çıkıyor muydunuz? | çıkıyorlar mıydı? | ||
future | çıkacak mıyım? | çıkacak mısın? | çıkacak mı? | çıkacak mıyız? | çıkacak mısınız? | çıkacaklar mı? | ||
inferential | perfective | çıkmış mıyım? | çıkmış mısın? | çıkmış mı? | çıkmış mıyız? | çıkmış mısınız? | çıkmışlar mı? | |
aorist | çıkar mıymışım? | çıkar mıymışsın? | çıkar mıymış? | çıkar mıymışız? | çıkar mıymışsınız? | çıkarlar mıymış? | ||
imperfective | çıkıyor muymuşum? | çıkıyor muymuşsun? | çıkıyor muymuş? | çıkıyor muymuşuz? | çıkıyor muymuşsunuz? | çıkıyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | çıksam mı? | çıksan mı? | çıksa mı? | çıksak mı? | çıksanız mı? | çıksalar mı? | |
perfective | çıksa mıydım? | çıksa mıydın? | çıksa mıydı? | çıksa mıydık? | çıksa mıydınız? | çıksalar mıydı? | ||
progressive | çıkmakta mıyım? | çıkmakta mısın? | çıkmakta mı? | çıkmakta mıyız? | çıkmakta mısınız? | çıkmaktalar mı? | ||
necessitative | çıkmalı mıyım? | çıkmalı mısın? | çıkmalı mı? | çıkmalı mıyız? | çıkmalı mısınız? | çıkmalılar mı? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | çıkmamak | |||||||
impersonal participle | imperfective | çıkmayan | ||||||
perfective | çıkmamış | |||||||
prospective | çıkmayacak | |||||||
personal participle | non-prospective | çıkmadığım | çıkmadığın | çıkmadığı | çıkmadığımız | çıkmadığınız | çıkmadıkları | |
prospective | çıkmayacağım | çıkmayacağın | çıkmayacağı | çıkmayacağımız | çıkmayacağınız | çıkmayacakları | ||
verbal noun | çıkmama | |||||||
way of doing | çıkmayış | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çıkmam | çıkmazsın | çıkmaz | çıkmayız | çıkmazsınız | çıkmazlar |
imperfective | çıkmıyorum | çıkmıyorsun | çıkmıyor | çıkmıyoruz | çıkmıyorsunuz | çıkmıyorlar | ||
past | perfective | çıkmadım | çıkmadın | çıkmadı | çıkmadık | çıkmadınız | çıkmadılar | |
imperfective | çıkmıyordum | çıkmıyordun | çıkmıyordu | çıkmıyorduk | çıkmıyordunuz | çıkmıyorlardı | ||
future | çıkmayacağım | çıkmayacaksın | çıkmayacak | çıkmayacağız | çıkmayacaksınız | çıkmayacaklar | ||
inferential | perfective | çıkmamışım | çıkmamışsın | çıkmamış | çıkmamışız | çıkmamışsınız | çıkmamışlar | |
aorist | çıkmazmışım | çıkmazmışsın | çıkmazmış | çıkmazmışız | çıkmazmışsınız | çıkmazlarmış | ||
imperfective | çıkmıyormuşum | çıkmıyormuşsun | çıkmıyormuş | çıkmıyormuşuz | çıkmıyormuşsunuz | çıkmıyorlarmış | ||
conditional | simple | çıkmasam | çıkmasan | çıkmasa | çıkmasak | çıkmasanız | çıkmasalar | |
perfective | çıkmasaydım | çıkmasaydın | çıkmasaydı | çıkmasaydık | çıkmasaydınız | çıkmasaydılar | ||
optative | çıkmayayım | çıkmayasın | çıkmaya | çıkmayalım | çıkmayasınız | çıkmayalar | ||
progressive | çıkmamaktayım | çıkmamaktasın | çıkmamakta | çıkmamaktayız | çıkmamaktasınız | çıkmamaktalar | ||
necessitative | çıkmamalıyım | çıkmamalısın | çıkmamalı | çıkmamalıyız | çıkmamalısınız | çıkmamalılar | ||
imperative | çıkma | çıkmasın | çıkmayın | çıkmasınlar | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çıkmaz mıyım? | çıkmaz mısın? | çıkmaz mı? | çıkmaz mıyız? | çıkmaz mısınız? | çıkmazlar mı? |
imperfective | çıkmıyor muyum? | çıkmıyor musun? | çıkmıyor mu? | çıkmıyor muyuz? | çıkmıyor musunuz? | çıkmıyorlar mı? | ||
past | perfective | çıkmadım mı? | çıkmadın mı? | çıkmadı mı? | çıkmadık mı? | çıkmadınız mı? | çıkmadılar mı? | |
imperfective | çıkmıyor muydum? | çıkmıyor muydun? | çıkmıyor muydu? | çıkmıyor muyduk? | çıkmıyor muydunuz? | çıkmıyorlar mıydı? | ||
future | çıkmayacak mıyım? | çıkmayacak mısın? | çıkmayacak mı? | çıkmayacak mıyız? | çıkmayacak mısınız? | çıkmayacaklar mı? | ||
inferential | perfective | çıkmamış mıyım? | çıkmamış mısın? | çıkmamış mı? | çıkmamış mıyız? | çıkmamış mısınız? | çıkmamışlar mı? | |
aorist | çıkmaz mıymışım? | çıkmaz mıymışsın? | çıkmaz mıymış? | çıkmaz mıymışız? | çıkmaz mıymışsınız? | çıkmazlar mıymış? | ||
imperfective | çıkmıyor muymuşum? | çıkmıyor muymuşsun? | çıkmıyor muymuş? | çıkmıyor muymuşuz? | çıkmıyor muymuşsunuz? | çıkmıyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | çıkmasam mı? | çıkmasan mı? | çıkmasa mı? | çıkmasak mı? | çıkmasanız mı? | çıkmasalar mı? | |
perfective | çıkmasa mıydım? | çıkmasa mıydın? | çıkmasa mıydı? | çıkmasa mıydık? | çıkmasa mıydınız? | çıkmasalar mıydı? | ||
progressive | çıkmamakta mıyım? | çıkmamakta mısın? | çıkmamakta mı? | çıkmamakta mıyız? | çıkmamakta mısınız? | çıkmamaktalar mı? | ||
necessitative | çıkmamalı mıyım? | çıkmamalı mısın? | çıkmamalı mı? | çıkmamalı mıyız? | çıkmamalı mısınız? | çıkmamalılar mı? |
Synonyms edit
- (to leave): terk etmek, ayrılmak
- (to occur): patlak vermek
- (to climb): tırmanmak
Related terms edit
References edit
- ^ Redhouse, James W. (1890) “چیقمق”, in A Turkish and English Lexicon[1], Constantinople: A. H. Boyajian, page 745
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*čɨk-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8)[2], Leiden, New York, Köln: E.J. Brill