ախտ

Armenian

Etymology

From Old Armenian ախտ (axt).

Pronunciation

(Eastern Armenian) IPA^(key): /ɑχt/, [ɑχt]
(Western Armenian) IPA^(key): /ɑχd/, [ɑχt]
Audio (Eastern Armenian): (file)
Homophone: աղտ (aġt)

Noun

ախտ • (axt)

disease, illness
Synonym: հիվանդություն (hivandutʻyun)

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	ախտ (axt)	ախտեր (axter)
dative	ախտի (axti)	ախտերի (axteri)
ablative	ախտից (axticʻ)	ախտերից (axtericʻ)
instrumental	ախտով (axtov)	ախտերով (axterov)
locative	ախտում (axtum)	ախտերում (axterum)

	definite forms
nominative	ախտը / ախտն (axtə / axtn)	ախտերը/ախտերն (axterə/axtern)
dative	ախտին (axtin)	ախտերին (axterin)

	1^st person possessive forms (my)
nominative	ախտս (axts)	ախտերս (axters)
dative	ախտիս (axtis)	ախտերիս (axteris)
ablative	ախտիցս (axticʻs)	ախտերիցս (axtericʻs)
instrumental	ախտովս (axtovs)	ախտերովս (axterovs)
locative	ախտումս (axtums)	ախտերումս (axterums)

	2^nd person possessive forms (your)
nominative	ախտդ (axtd)	ախտերդ (axterd)
dative	ախտիդ (axtid)	ախտերիդ (axterid)
ablative	ախտիցդ (axticʻd)	ախտերիցդ (axtericʻd)
instrumental	ախտովդ (axtovd)	ախտերովդ (axterovd)
locative	ախտումդ (axtumd)	ախտերումդ (axterumd)

Derived terms

ախտաբան (axtaban)
ախտանիշ (axtaniš)
ախտանշան (axtanšan)
ախտորոշել (axtorošel)
դեղնախտ (deġnaxt)
ընկճախտ (ənkčaxt)
թոքախտ (tʻokʻaxt)
լնդախտ (lndaxt)
ծաղկախտ (caġkaxt)
ծովախտ (covaxt)
կատաղախտ (kataġaxt)
կարծրախտ (karcraxt)
կարմրախտ (karmraxt)
շաքարախտ (šakʻaraxt)
պալարախտ (palaraxt)
սիբիրախտ (sibiraxt)
տենդախտ (tendaxt)
փտախտ (pʻtaxt)

Old Armenian

Etymology

An Iranian borrowing. Compare Middle Persian [script needed] (axt, “bad, ugly, sick; filth, corruption”), Persian (ax), Avestan 𐬀𐬑𐬙𐬌 (axti, “suffering”).

Noun

ախտ • (axt)

illness, disease, indisposition
ախտ ցաւոց՝ դառնութիւն ― axt cʻawocʻ, daṙnutʻiwn ― calamity, plague, disaster, anything troublesome

ախտ արտասուաց ― axt artasuacʻ ― tears

ախտ քնոյ ― axt kʻnoy ― sleep

ախտ մահու՝ մահացու ― axt mahu, mahacʻu ― mortal malady

զախտս մահու ջերմանիլ ― zaxts mahu ǰermanil ― to be seriously, mortally ill
passion, affection
vice, bad habit
ախտ մարդահաճութեան ― axt mardahačutʻean ― adulation, flattery

սպաս ունել ախտի, մեծարել զախտ ― spas unel axti, mecarel zaxt ― to give oneself up to vice, pleasure

Declension

i-type
	singular	plural
nominative	ախտ (axt)	ախտք (axtkʻ)
genitive	ախտի (axti)	ախտից (axticʻ)
dative	ախտի (axti)	ախտից (axticʻ)
accusative	ախտ (axt)	ախտս (axts)
ablative	ախտէ (axtē)	ախտից (axticʻ)
instrumental	ախտիւ (axtiw)	ախտիւք (axtiwkʻ)
locative	ախտի (axti)	ախտս (axts)

Synonyms

(disease): հիւանդութիւն (hiwandutʻiwn)
(passion): կիրք (kirkʻ), մոլութիւն (molutʻiwn)

Derived terms

ախտաբար (axtabar)
ախտաբեկ (axtabek)
ախտաբեր (axtaber)
ախտաբերիմ (axtaberim)
ախտաբիծ (axtabic)
ախտաբոյժ (axtaboyž)
ախտաբոյծ (axtaboyc)
ախտաբորբոք (axtaborbokʻ)
ախտագործ (axtagorc)
ախտաժետ (axtažet)
ախտաժետիմ (axtažetim)
ախտաժետութիւն (axtažetutʻiwn)
ախտաժէտ (axtažēt)
ախտաժէտութիւն (axtažētutʻiwn)
ախտալի (axtali)
ախտալից (axtalicʻ)
ախտախոնաւածին (axtaxonawacin)
ախտածք (axtackʻ)
ախտական (axtakan)
ախտակեր (axtaker)
ախտակիծ (axtakic)
ախտակիր (axtakir)
ախտակից (axtakicʻ)
ախտակրական (axtakrakan)
ախտակրեմ (axtakrem)
ախտակրիմ (axtakrim)
ախտակրութիւն (axtakrutʻiwn)
ախտակցաբար (axtakcʻabar)
ախտակցագոյն (axtakcʻagoyn)
ախտակցեմ (axtakcʻem)
ախտակցիմ (axtakcʻim)
ախտակցութիւն (axtakcʻutʻiwn)
ախտահալած (axtahalac)
ախտահաւակ (axtahawak)
ախտահաւաք (axtahawakʻ)
ախտամարտ (axtamart)
ախտամոլ (axtamol)
ախտամոլի (axtamoli)
ախտամոլութիւն (axtamolutʻiwn)
ախտային (axtayin)
ախտանամ (axtanam)
ախտանկեալ (axtankeal)
ախտաշարժ (axtašarž)
ախտաշարժութիւն (axtašaržutʻiwn)
ախտապաշար (axtapašar)
ախտասէր (axtasēr)
ախտասիրեմ (axtasirem)
ախտասիրութիւն (axtasirutʻiwn)
ախտասպան (axtaspan)
ախտարար (axtarar)
ախտարծարծ (axtarcarc)
ախտացուցանեմ (axtacʻucʻanem)
ախտաւոր (axtawor)
ախտաւորաբար (axtaworabar)
ախտաւորագոյն (axtaworagoyn)
ախտաւորական (axtaworakan)
ախտաւորիմ (axtaworim)
ախտաւորութիւն (axtaworutʻiwn)
ախտաքաղ (axtakʻał)
ախտունակ (axtunak)
ամէնախտալից (amēnaxtalicʻ)
անախտ (anaxt)
անախտաբար (anaxtabar)
անախտագոյն (anaxtagoyn)
անախտածին (anaxtacin)
անախտական (anaxtakan)
անախտականութիւն (anaxtakanutʻiwn)
անախտակիր (anaxtakir)
անախտակից (anaxtakicʻ)
անախտակցութիւն (anaxtakcʻutʻiwn)
անախտանալի (anaxtanali)
անախտանամ (anaxtanam)
անախտապէս (anaxtapēs)
անախտաւորութիւն (anaxtaworutʻiwn)
անախտութիւն (anaxtutʻiwn)
անխախտական (anxaxtakan)
անխախտելի (anxaxteli)
բազմախտեան (bazmaxtean)
բազմախտութիւն (bazmaxtutʻiwn)
ժանտախտ (žantaxt)
ժանտախտական (žantaxtakan)
ծանրախտութիւն (canraxtutʻiwn)
հեշտախտասէր (heštaxtasēr)
հեշտախտիմ (heštaxtim)
հեշտախտութիւն (heštaxtutʻiwn)
նախախտութիւն (naxaxtutʻiwn)
չարախտական (čʻaraxtakan)
չարախտակցութիւն (čʻaraxtakcʻutʻiwn)
չարախտավատ (čʻaraxtavat)
չարախտավար (čʻaraxtavar)

Descendants

Armenian: ախտ (axt)

References

Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ախտ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Petrosean, Matatʻeay (1879) “ախտ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ախտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press