առաջ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian առաջ (aṙaǰ).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɑˈrɑt͡ʃʰ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɑˈɾɑt͡ʃʰ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun edit
առաջ • (aṙaǰ)
- front part; front, anterior
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | առաջ (aṙaǰ) | առաջներ (aṙaǰner) | ||
| dative | առաջի (aṙaǰi) | առաջների (aṙaǰneri) | ||
| ablative | առաջից (aṙaǰicʻ) | առաջներից (aṙaǰnericʻ) | ||
| instrumental | առաջով (aṙaǰov) | առաջներով (aṙaǰnerov) | ||
| locative | առաջում (aṙaǰum) | առաջներում (aṙaǰnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | առաջը/առաջն (aṙaǰə/aṙaǰn) | առաջները/առաջներն (aṙaǰnerə/aṙaǰnern) | ||
| dative | առաջին (aṙaǰin) | առաջներին (aṙaǰnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | առաջս (aṙaǰs) | առաջներս (aṙaǰners) | ||
| dative | առաջիս (aṙaǰis) | առաջներիս (aṙaǰneris) | ||
| ablative | առաջիցս (aṙaǰicʻs) | առաջներիցս (aṙaǰnericʻs) | ||
| instrumental | առաջովս (aṙaǰovs) | առաջներովս (aṙaǰnerovs) | ||
| locative | առաջումս (aṙaǰums) | առաջներումս (aṙaǰnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | առաջդ (aṙaǰd) | առաջներդ (aṙaǰnerd) | ||
| dative | առաջիդ (aṙaǰid) | առաջներիդ (aṙaǰnerid) | ||
| ablative | առաջիցդ (aṙaǰicʻd) | առաջներիցդ (aṙaǰnericʻd) | ||
| instrumental | առաջովդ (aṙaǰovd) | առաջներովդ (aṙaǰnerovd) | ||
| locative | առաջումդ (aṙaǰumd) | առաջներումդ (aṙaǰnerumd) | ||
Adverb edit
առաջ • (aṙaǰ)
- forward
- Ես առաջ եմ քայլելու։ ― Es aṙaǰ em kʻaylelu. ― I will walk forward.
Postposition edit
առաջ • (aṙaǰ)
- before
- Ուտելուց առաջ ձեռքերը պետք է լվանալ։ ― Utelucʻ aṙaǰ jeṙkʻerə petkʻ ē lvanal. ― One should wash his hands before eating.
Old Armenian edit
Etymology edit
From the preposition առ (aṙ) + աջ (aǰ).
Noun edit
առաջ • (aṙaǰ)
- front part; front, anterior
- յառաջոյ, յառաջոյ կողմանէ ― yaṙaǰoy, yaṙaǰoy kołmanē ― before, in front, at the head of
- զառաջս ունել, առնուլ ― zaṙaǰs unel, aṙnul ― to obviate, to be beforehand, to prevent
- առաջ նաւու ― aṙaǰ nawu ― head, prow, bow of a ship
- ընդ առաջ գնալ, ելանել ― ənd aṙaǰ gnal, elanel ― to go to meet
- branch, division
- առաջք գետոյ ― aṙaǰkʻ getoy ― arm of a river
- առաջ զօրաց ― aṙaǰ zōracʻ ― division of forces
Declension edit
The template Template:xcl-noun-ո does not use the parameter(s):vow=onPlease see Module:checkparams for help with this warning.
o-type
Derived terms edit
- անառաջնորդ (anaṙaǰnord)
- անառաջնորդութիւն (anaṙaǰnordutʻiwn)
- առաջաբան (aṙaǰaban)
- առաջաբերական (aṙaǰaberakan)
- առաջագնաց (aṙaǰagnacʻ)
- առաջադիր (aṙaǰadir)
- առաջադրեմ (aṙaǰadrem)
- առաջադրութիւն (aṙaǰadrutʻiwn)
- առաջախաղաց (aṙaǰaxałacʻ)
- առաջախօս (aṙaǰaxōs)
- առաջածին (aṙaǰacin)
- առաջակայ (aṙaǰakay)
- առաջակաց (aṙaǰakacʻ)
- առաջակացութիւն (aṙaǰakacʻutʻiwn)
- առաջահաս (aṙaǰahas)
- առաջահասութիւն (aṙaǰahasutʻiwn)
- առաջաձայն (aṙaǰajayn)
- առաջաձիգ (aṙaǰajig)
- առաջամասն (aṙaǰamasn)
- առաջանիւթ (aṙaǰaniwtʻ)
- առաջապահ (aṙaǰapah)
- առաջապահեստ (aṙaǰapahest)
- առաջապտուղք (aṙaǰaptułkʻ)
- առաջասացութիւն (aṙaǰasacʻutʻiwn)
- առաջասուն (aṙaǰasun)
- առաջաստեղծ (aṙaǰastełc)
- առաջատարփ (aṙaǰatarpʻ)
- առաջատեմ (aṙaǰatem)
- առաջատեսութիւն (aṙaǰatesutʻiwn)
- առաջատութիւն (aṙaǰatutʻiwn)
- առաջարկ (aṙaǰark)
- առաջարկեալ (aṙaǰarkeal)
- առաջարկութիւն (aṙaǰarkutʻiwn)
- առաջարկումն (aṙaǰarkumn)
- առաջաւոր (aṙaǰawor)
- առաջաւորութիւն (aṙaǰaworutʻiwn)
- առաջեայք (aṙaǰeaykʻ)
- առաջեաւ (aṙaǰeaw)
- առաջեմ (aṙaǰem)
- առաջեւ (aṙaǰew)
- առաջընթաց (aṙaǰəntʻacʻ)
- առաջի (aṙaǰi)
- առաջիակաց (aṙaǰiakacʻ)
- առաջիկայ (aṙaǰikay)
- առաջիկողմանէք (aṙaǰikołmanēkʻ)
- առաջին (aṙaǰin)
- առաջճանապարհ (aṙaǰčanaparh)
- առաջմէ (aṙaǰmē)
- առաջնագոյն (aṙaǰnagoyn)
- առաջնագուշակ (aṙaǰnagušak)
- առաջնածին (aṙaǰnacin)
- առաջնակ (aṙaǰnak)
- առաջնական (aṙaǰnakan)
- առաջնակուլ (aṙaǰnakul)
- առաջնաճաշակ (aṙaǰnačašak)
- առաջնային (aṙaǰnayin)
- առաջնապահ (aṙaǰnapah)
- առաջնապատում (aṙaǰnapatum)
- առաջնապարգեւ (aṙaǰnapargew)
- առաջնապէս (aṙaǰnapēs)
- առաջնապտուղք (aṙaǰnaptułkʻ)
- առաջնաստեղծ (aṙaǰnastełc)
- առաջնաստեղծուած (aṙaǰnastełcuac)
- առաջնասքանչ (aṙaǰnaskʻančʻ)
- առաջնատես (aṙaǰnates)
- առաջնատիպ (aṙaǰnatip)
- առաջնաւորութիւն (aṙaǰnaworutʻiwn)
- առաջներորդ (aṙaǰnerord)
- առաջնորդ (aṙaǰnord)
- առաջնորդագոյն (aṙaǰnordagoyn)
- առաջնորդական (aṙaǰnordakan)
- առաջնորդականութիւն (aṙaǰnordakanutʻiwn)
- առաջնորդապետ (aṙaǰnordapet)
- առաջնորդասիրութիւն (aṙaǰnordasirutʻiwn)
- առաջնորդեմ (aṙaǰnordem)
- առաջնորդիչ (aṙaǰnordičʻ)
- առաջնորդութիւն (aṙaǰnordutʻiwn)
- առաջոյ (aṙaǰoy)
- առաջու (aṙaǰu)
- առաջուստ (aṙaǰust)
- զառաջասուն (zaṙaǰasun)
- զառաջաւոր (zaṙaǰawor)
- զառաջաւորութիւն (zaṙaǰaworutʻiwn)
- զառաջեայք (zaṙaǰeaykʻ)
- զառաջեաւ (zaṙaǰeaw)
- զառաջեմ (zaṙaǰem)
- զառաջեօք (zaṙaǰeōkʻ)
- զառաջինն (zaṙaǰinn)
- ընդառաջեմ (əndaṙaǰem)
- թոքառաջք (tʻokʻaṙaǰkʻ)
- ինքնյառաջածութիւն (inkʻnyaṙaǰacutʻiwn)
- յառաջ (yaṙaǰ)
- յառաջաբաժին (yaṙaǰabažin)
- յառաջաբան (yaṙaǰaban)
- յառաջաբանական (yaṙaǰabanakan)
- յառաջաբանեմ (yaṙaǰabanem)
- յառաջաբանութիւն (yaṙaǰabanutʻiwn)
- յառաջաբերական (yaṙaǰaberakan)
- յառաջաբերեմ (yaṙaǰaberem)
- յառաջաբերութիւն (yaṙaǰaberutʻiwn)
- յառաջագահ (yaṙaǰagah)
- յառաջագայիմ (yaṙaǰagayim)
- յառաջագայութիւն (yaṙaǰagayutʻiwn)
- յառաջագէտ (yaṙaǰagēt)
- յառաջագիտակ (yaṙaǰagitak)
- յառաջագիտութիւն (yaṙaǰagitutʻiwn)
- յառաջագիր (yaṙaǰagir)
- յառաջագիւտ (yaṙaǰagiwt)
- յառաջագնաց (yaṙaǰagnacʻ)
- յառաջագնացեալ (yaṙaǰagnacʻeal)
- յառաջագնացութիւն (yaṙaǰagnacʻutʻiwn)
- յառաջագոյն (yaṙaǰagoyn)
- յառաջագոյութիւն (yaṙaǰagoyutʻiwn)
- յառաջագուշակ (yaṙaǰagušak)
- յառաջագրեմ (yaṙaǰagrem)
- յառաջադաս (yaṙaǰadas)
- յառաջադասեմ (yaṙaǰadasem)
- յառաջադասութիւն (yaṙaǰadasutʻiwn)
- յառաջադէմ (yaṙaǰadēm)
- յառաջադիմանամ (yaṙaǰadimanam)
- յառաջադիմեմ (yaṙaǰadimem)
- յառաջադիմութիւն (yaṙaǰadimutʻiwn)
- յառաջադիր (yaṙaǰadir)
- յառաջադրեմ (yaṙaǰadrem)
- յառաջադրութիւն (yaṙaǰadrutʻiwn)
- յառաջազանցութիւն (yaṙaǰazancʻutʻiwn)
- յառաջազդող (yaṙaǰazdoł)
- յառաջախաղ (yaṙaǰaxał)
- յառաջախաղաց (yaṙaǰaxałacʻ)
- յառաջախաղացութիւն (yaṙaǰaxałacʻutʻiwn)
- յառաջախնամ (yaṙaǰaxnam)
- յառաջախնամեմ (yaṙaǰaxnamem)
- յառաջախնամութիւն (yaṙaǰaxnamutʻiwn)
- յառաջախոհ (yaṙaǰaxoh)
- յառաջախոհութիւն (yaṙaǰaxohutʻiwn)
- յառաջախորհուրդ (yaṙaǰaxorhurd)
- յառաջախօս (yaṙaǰaxōs)
- յառաջախօսութիւն (yaṙaǰaxōsutʻiwn)
- յառաջածագեալ (yaṙaǰacageal)
- յառաջածանօթ (yaṙaǰacanōtʻ)
- յառաջածու (yaṙaǰacu)
- յառաջածութիւն (yaṙaǰacutʻiwn)
- յառաջածումն (yaṙaǰacumn)
- յառաջակամ (yaṙaǰakam)
- յառաջակամութիւն (yaṙaǰakamutʻiwn)
- յառաջակայ (yaṙaǰakay)
- յառաջակառոյց (yaṙaǰakaṙoycʻ)
- յառաջակատար (yaṙaǰakatar)
- յառաջակարգ (yaṙaǰakarg)
- յառաջակարգութիւն (yaṙaǰakargutʻiwn)
- յառաջակարկառ (yaṙaǰakarkaṙ)
- յառաջակաց (yaṙaǰakacʻ)
- յառաջակողմն (yaṙaǰakołmn)
- յառաջակրթակ (yaṙaǰakrtʻak)
- յառաջակրթութիւն (yaṙaǰakrtʻutʻiwn)
- յառաջահայեաց (yaṙaǰahayeacʻ)
- յառաջահաս (yaṙaǰahas)
- յառաջահասութիւն (yaṙaǰahasutʻiwn)
- յառաջահատեմ (yaṙaǰahatem)
- յառաջահատութիւն (yaṙaǰahatutʻiwn)
- յառաջահաւատ (yaṙaǰahawat)
- յառաջահետեւող (yaṙaǰahetewoł)
- յառաջահոգակ (yaṙaǰahogak)
- յառաջահոգութիւն (yaṙaǰahogutʻiwn)
- յառաջահրաւէր (yaṙaǰahrawēr)
- յառաջաձայն (yaṙaǰajayn)
- յառաջաձայնեմ (yaṙaǰajaynem)
- յառաջաձայնութիւն (yaṙaǰajaynutʻiwn)
- յառաջաձգութիւն (yaṙaǰajgutʻiwn)
- յառաջաձեռն (yaṙaǰajeṙn)
- յառաջաձեռնեմ (yaṙaǰajeṙnem)
- յառաջաձիգ (yaṙaǰajig)
- յառաջաճառեալ (yaṙaǰačaṙeal)
- յառաջամասն (yaṙaǰamasn)
- յառաջամասնութիւն (yaṙaǰamasnutʻiwn)
- յառաջամատոյց (yaṙaǰamatoycʻ)
- յառաջամարտ (yaṙaǰamart)
- յառաջամարտիկ (yaṙaǰamartik)
- յառաջամարտիչ (yaṙaǰamartičʻ)
- յառաջամիտ (yaṙaǰamit)
- յառաջամուխ (yaṙaǰamux)
- յառաջամուտ (yaṙaǰamut)
- յառաջամտութիւն (yaṙaǰamtutʻiwn)
- յառաջայանց (yaṙaǰayancʻ)
- յառաջանամ (yaṙaǰanam)
- յառաջանիստ (yaṙaǰanist)
- յառաջանիւթ (yaṙaǰaniwtʻ)
- յառաջանցակ (yaṙaǰancʻak)
- յառաջանցութիւն (yaṙaǰancʻutʻiwn)
- յառաջաշաւիղ (yaṙaǰašawił)
- յառաջաչափ (yaṙaǰačʻapʻ)
- յառաջապահ (yaṙaǰapah)
- յառաջապահեստ (yaṙaǰapahest)
- յառաջապատմեմ (yaṙaǰapatmem)
- յառաջապատուեմ (yaṙaǰapatuem)
- յառաջապատում (yaṙaǰapatum)
- յառաջապատուութիւն (yaṙaǰapatuutʻiwn)
- յառաջապատրաստ (yaṙaǰapatrast)
- յառաջապատրաստեալ (yaṙaǰapatrasteal)
- յառաջապարգեւ (yaṙaǰapargew)
- յառաջառաքող (yaṙaǰaṙakʻoł)
- յառաջառաքումն (yaṙaǰaṙakʻumn)
- յառաջասաց (yaṙaǰasacʻ)
- յառաջասացեալ (yaṙaǰasacʻeal)
- յառաջասացութիւն (yaṙaǰasacʻutʻiwn)
- յառաջասացումն (yaṙaǰasacʻumn)
- յառաջաստեղծ (yaṙaǰastełc)
- յառաջավաստակ (yaṙaǰavastak)
- յառաջատածեմ (yaṙaǰatacem)
- յառաջատեմ (yaṙaǰatem)
- յառաջատես (yaṙaǰates)
- յառաջատեսակ (yaṙaǰatesak)
- յառաջատեսեմ (yaṙaǰatesem)
- յառաջատեսողութիւն (yaṙaǰatesołutʻiwn)
- յառաջատեսութիւն (yaṙaǰatesutʻiwn)
- յառաջատիմ (yaṙaǰatim)
- յառաջատիպ (yaṙaǰatip)
- յառաջատու (yaṙaǰatu)
- յառաջատութիւն (yaṙaǰatutʻiwn)
- յառաջատումն (yaṙaǰatumn)
- յառաջատուութիւն (yaṙaǰatuutʻiwn)
- յառաջատօնակ (yaṙaǰatōnak)
- յառաջարկեմ (yaṙaǰarkem)
- յառաջարկու (yaṙaǰarku)
- յառաջարկութիւն (yaṙaǰarkutʻiwn)
- յառաջացոյց (yaṙaǰacʻoycʻ)
- յառաջացուցանեմ (yaṙaǰacʻucʻanem)
- յառաջաւոր (yaṙaǰawor)
- յառաջաքաղերթ (yaṙaǰakʻałertʻ)
- յառաջաքաղերթութիւն (yaṙaǰakʻałertʻutʻiwn)
- յառաջբերական (yaṙaǰberakan)
- յառաջբերութիւն (yaṙaǰberutʻiwn)
- յառաջբերումն (yaṙaǰberumn)
- յառաջգիտական (yaṙaǰgitakan)
- յառաջգիտողութիւն (yaṙaǰgitołutʻiwn)
- յառաջգիտութիւն (yaṙaǰgitutʻiwn)
- յառաջեմ (yaṙaǰem)
- յառաջեպիսկոպոս (yaṙaǰepiskopos)
- յառաջեցուցանեմ (yaṙaǰecʻucʻanem)
- յառաջընթաց (yaṙaǰəntʻacʻ)
- յառաջընթացութիւն (yaṙaǰəntʻacʻutʻiwn)
- յառաջընծայ (yaṙaǰəncay)
- յառաջընտրեալ (yaṙaǰəntreal)
- յառաջընտրութիւն (yaṙaǰəntrutʻiwn)
- յառաջիկայ (yaṙaǰikay)
- յառաջիմ (yaṙaǰim)
- յառաջիմաց (yaṙaǰimacʻ)
- յառաջիմացական (yaṙaǰimacʻakan)
- յառաջխաղացութիւն (yaṙaǰxałacʻutʻiwn)
- յառաջծանօթ (yaṙaǰcanōtʻ)
- յառաջկոյս (yaṙaǰkoys)
- յառաջկրթութիւն (yaṙaǰkrtʻutʻiwn)
- յառաջհայեցումն (yaṙaǰhayecʻumn)
- յառաջձգութիւն (yaṙaǰjgutʻiwn)
- յառաջճանապարհ (yaṙaǰčanaparh)
- յառաջմէ (yaṙaǰmē)
- յառաջնայարկ (yaṙaǰnayark)
- յառաջնապէս (yaṙaǰnapēs)
- յառաջնմէ (yaṙaǰnmē)
- յառաջնումն (yaṙaǰnumn)
- յառաջշարժութիւն (yaṙaǰšaržutʻiwn)
- յառաջոյ (yaṙaǰoy)
- յառաջու (yaṙaǰu)
- յառաջումն (yaṙaǰumn)
- յառաջունակ (yaṙaǰunak)
- յառաջուստ (yaṙaǰust)
- յառաջսարկաւագ (yaṙaǰsarkawag)
- յառաջտեսութիւն (yaṙaǰtesutʻiwn)
- նախայառաջեալ (naxayaṙaǰeal)
- պարառաջ (paraṙaǰ)
- տեառնընդառաջ (teaṙnəndaṙaǰ)
- քառառաջ (kʻaṙaṙaǰ)
- քառառաջեայ (kʻaṙaṙaǰeay)
Descendants edit
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “առաջ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “առաջ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “առաջ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) “aṙaǰ”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 104