իմանամ

Old Armenian

Etymology

From Proto-Indo-European *h₁em- (“to take”) +‎ -ան- (-an-). Cognate with Latin emo (“to buy”). Sense development from "to take" to "to comprehend" is common. A derivation from Proto-Indo-European *men- (“to think”) has been proposed as well, but this is unlikely, as the verb is conjugated as if -ան- (-an-) were a suffix, not part of the root.

Verb

իմանամ • (imanam)  (aorist indicative իմացայ)

1. to understand, to know; to conceive, to comprehend, to perceive

   իմանալ զօրութեամբ ― imanal zōrutʻeamb ― to understand (something omitted)

2. to feel
3. to think, to contemplate

   զանձին իմանալ բարի ― zanjin imanal bari ― to seek one's interest, to consult one's own happiness

4. to think (of), to devise, to invent, to contrive

   հնարս իմանալ, զելս/զելս իրաց իմանալ ― hnars imanal, zels/zels iracʻ imanal ― to find means, to exercise one's ingenuity, to invent

   գիտէ իմանալ զամենայն հնարս ― gitē imanal zamenayn hnars ― he knows how to attain his end, how to manage

5. to think, to consider, to believe

Conjugation

mediopassive

infinitive		իմանալ (imanal)		participle	իմացեալ (imacʻeal)
causative		իմացուցանեմ (imacʻucʻanem)		aorist stem	իմաց- (imacʻ-)
person		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	իմանամ (imanam)	իմանաս (imanas)	իմանայ (imanay)	իմանամք (imanamkʻ)	իմանայք (imanaykʻ)	իմանան (imanan)
	imperfect	իմանայի (imanayi)	իմանայիր (imanayir)	իմանայր (imanayr)	իմանայաք (imanayakʻ)	իմանայիք (imanayikʻ)	իմանային (imanayin)
	aorist	իմացայ (imacʻay)	իմացար (imacʻar)	իմացաւ (imacʻaw)	իմացաք (imacʻakʻ)	իմացայք (imacʻaykʻ)	իմացան (imacʻan)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	իմանայցիմ (imanaycʻim)	իմանայցիս (imanaycʻis)	իմանայցի (imanaycʻi)	իմանայցիմք (imanaycʻimkʻ)	իմանայցիք (imanaycʻikʻ)	իմանայցին (imanaycʻin)
	aorist	իմացայց (imacʻaycʻ)	իմասցիս (imascʻis)	իմասցի (imascʻi)	իմասցուք (imascʻukʻ)	իմասջիք (imasǰikʻ)	իմասցին (imascʻin)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	իմա՛, իմա՛ց, իմացի՛ր (imá, imácʻ, imacʻír)	—	—	իմացարո՛ւք (imacʻarúkʻ)	—
	cohortative	—	իմասջի՛ր (imasǰír)	—	—	իմասջի՛ք (imasǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ իմանար (mí imanar)	—	—	մի՛ իմանայք (mí imanaykʻ)	—
note the irregular imperative իմա՛ (imá)

Derived terms

• աղքատիմաց (ałkʻatimacʻ)
• ամէնիմաց (amēnimacʻ)
• ամէնիմացական (amēnimacʻakan)
• այլայլիմաց (aylaylimacʻ)
• այլիմաց (aylimacʻ)
• անիմայ (animay)
• անիմանալի (animanali)
• անիմաց (animacʻ)
• անիմացաբար (animacʻabar)
• անիմացական (animacʻakan)
• անիմացութիւն (animacʻutʻiwn)
• անպարիմանալի (anparimanali)
• անպարիմացապէս (anparimacʻapēs)
• աստուածիմաց (astuacimacʻ)
• գերիմաց (gerimacʻ)
• գերիմացական (gerimacʻakan)
• գերիմացեալ (gerimacʻeal)
• դժուարիմանալի (džuarimanali)
• դժուարիմաց (džuarimacʻ)
• դժուարիմացութիւն (džuarimacʻutʻiwn)
• երկիմայ (erkimay)
• զայլիմաց (zaylimacʻ)
• իմանալաբար (imanalabar)
• իմանալագոյն (imanalagoyn)
• իմանալապէս (imanalapēs)
• իմանալի (imanali)
• իմանալիութիւն (imanaliutʻiwn)
• իմանալւութիւն (imanalwutʻiwn)
• իմանող (imanoł)
• իմանողական (imanołakan)
• իմաստ (imast)
• իմաց (imacʻ)
• իմացագոյն (imacʻagoyn)
• իմացական (imacʻakan)
• իմացականաբար (imacʻakanabar)
• իմացականապէս (imacʻakanapēs)
• իմացականութիւն (imacʻakanutʻiwn)
• իմացիկ (imacʻik)
• իմացող (imacʻoł)
• իմացողաբար (imacʻołabar)
• իմացողական (imacʻołakan)
• իմացողապէս (imacʻołapēs)
• իմացողութիւն (imacʻołutʻiwn)
• իմացուած (imacʻuac)
• իմացուածութիւն (imacʻuacutʻiwn)
• իմացութիւն (imacʻutʻiwn)
• իմացումն (imacʻumn)
• իմացումնակի (imacʻumnaki)
• իմացուն (imacʻun)
• իմացուցանեմ (imacʻucʻanem)
• իմացք (imacʻkʻ)
• ինքնիմաց (inkʻnimacʻ)
• լաւիմաց (lawimacʻ)
• խոհերիմաց (xoherimacʻ)
• խորաիմաց (xoraimacʻ)
• խորիմաց (xorimacʻ)
• համիմաց (hamimacʻ)
• համիմացական (hamimacʻakan)
• համիմացութիւն (hamimacʻutʻiwn)
• հանճարիմաց (hančarimacʻ)
• հնարիմաց (hnarimacʻ)
• հնարիմացողութիւն (hnarimacʻołutʻiwn)
• հնարիմացութիւն (hnarimacʻutʻiwn)
• ճարիմացութիւն (čarimacʻutʻiwn)
• ճարտարիմաց (čartarimacʻ)
• ճշմարտիմաց (čšmartimacʻ)
• մեծաիմաց (mecaimacʻ)
• մեծայիմաց (mecayimacʻ)
• մեծիմաց (mecimacʻ)
• յառաջիմաց (yaṙaǰimacʻ)
• յառաջիմացական (yaṙaǰimacʻakan)
• նախիմաց (naximacʻ)
• նախիմացական (naximacʻakan)
• նախիմացութիւն (naximacʻutʻiwn)
• նորիմաց (norimacʻ)
• շատիմաց (šatimacʻ)
• չարիմաց (čʻarimacʻ)
• չարիմացութիւն (čʻarimacʻutʻiwn)
• չքնաղիմաց (čʻkʻnałimacʻ)
• սուրիմաց (surimacʻ)
• ստորիմանամ (storimanam)
• վեհիմաց (vehimacʻ)
• փանաքիմաց (pʻanakʻimacʻ)
• փանաքիմացութիւն (pʻanakʻimacʻutʻiwn)
• փոքրիմաց (pʻokʻrimacʻ)
• քաջիմաց (kʻaǰimacʻ)
• քաջիմացաբար (kʻaǰimacʻabar)

 

Descendants

• Armenian: իմանալ (imanal), իմա (ima)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “իմանամ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “իմանամ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “իմանամ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period]‎^[1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 165