հալածեմ
Old Armenian edit
Etymology edit
Perhaps from Proto-Indo-European *pel- (“to cause to move, drive”); compare Latin pello, Ancient Greek πάλλω (pállō).
Verb edit
հալածեմ • (halacem) (aorist indicative հալածեցի)
- (transitive) to persecute, to pursue, to expel, to chase, to give chase to, to thrust or push back or aside, to scatter, to dislodge, to drive out or away
Conjugation edit
active
| infinitive | հալածել (halacel) | participle | հալածեցեալ, հալածեալ (halacecʿeal, halaceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | հալածեց- (halacecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հալածեմ (halacem) | հալածես (halaces) | հալածէ (halacē) | հալածեմք (halacemkʿ) | հալածէք (halacēkʿ) | հալածեն (halacen) | |
| imperfect | հալածէի, հալածեի* (halacēi, halacei*) | հալածէիր, հալածեիր* (halacēir, halaceir*) | հալածէր (halacēr) | հալածէաք, հալածեաք* (halacēakʿ, halaceakʿ*) | հալածէիք, հալածեիք* (halacēikʿ, halaceikʿ*) | հալածէին, հալածեին* (halacēin, halacein*) | |
| aorist | հալածեցի (halacecʿi) | հալածեցեր (halacecʿer) | հալածեաց (halaceacʿ) | հալածեցաք (halacecʿakʿ) | հալածեցէք, հալածեցիք (halacecʿēkʿ, halacecʿikʿ) | հալածեցին (halacecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հալածիցեմ (halacicʿem) | հալածիցես (halacicʿes) | հալածիցէ (halacicʿē) | հալածիցեմք (halacicʿemkʿ) | հալածիցէք (halacicʿēkʿ) | հալածիցեն (halacicʿen) | |
| aorist | հալածեցից (halacecʿicʿ) | հալածեսցես (halacescʿes) | հալածեսցէ (halacescʿē) | հալածեսցուք (halacescʿukʿ) | հալածեսջիք (halacesǰikʿ) | հալածեսցեն (halacescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | հալածեա՛ (halaceá) | — | — | հալածեցէ՛ք (halacecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | հալածեսջի՛ր (halacesǰír) | — | — | հալածեսջի՛ք (halacesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ հալածեր (mí halacer) | — | — | մի՛ հալածէք (mí halacēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | հալածել, հալածիլ* (halacel, halacil*) | participle | հալածեցեալ, հալածեալ (halacecʿeal, halaceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | հալածեց- (halacecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հալածիմ (halacim) | հալածիս (halacis) | հալածի (halaci) | հալածիմք (halacimkʿ) | հալածիք (halacikʿ) | հալածին (halacin) | |
| imperfect | հալածէի (halacēi) | հալածէիր (halacēir) | հալածէր, հալածիւր (halacēr, halaciwr) | հալածէաք (halacēakʿ) | հալածէիք (halacēikʿ) | հալածէին (halacēin) | |
| aorist | հալածեցայ (halacecʿay) | հալածեցար (halacecʿar) | հալածեցաւ (halacecʿaw) | հալածեցաք (halacecʿakʿ) | հալածեցայք (halacecʿaykʿ) | հալածեցան (halacecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հալածիցիմ (halacicʿim) | հալածիցիս (halacicʿis) | հալածիցի (halacicʿi) | հալածիցիմք (halacicʿimkʿ) | հալածիցիք (halacicʿikʿ) | հալածիցին (halacicʿin) | |
| aorist | հալածեցայց (halacecʿaycʿ) | հալածեսցիս (halacescʿis) | հալածեսցի (halacescʿi) | հալածեսցուք (halacescʿukʿ) | հալածեսջիք (halacesǰikʿ) | հալածեսցին (halacescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | հալածեա՛ց (halaceácʿ) | — | — | հալածեցարո՛ւք (halacecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | հալածեսջի՛ր (halacesǰír) | — | — | հալածեսջի՛ք (halacesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ հալածիր (mí halacir) | — | — | մի՛ հալածիք (mí halacikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms edit
- ախտահալած (axtahalac)
- այսահալած (aysahalac)
- անհալածեալ (anhalaceal)
- աշխարհալած (ašxarhalac)
- ապականահալած (apakanahalac)
- արտալած (artalac)
- արտալածական (artalacakan)
- արտալածեմ (artalacem)
- արտալածիկ (artalacik)
- արտալածիչ (artalacičʿ)
- արտալածութիւն (artalacutʿiwn)
- արտալածումն (artalacumn)
- արտահալած (artahalac)
- արտահալածեմ (artahalacem)
- արտասահմանահալած (artasahmanahalac)
- բացահալածեմ (bacʿahalacem)
- դիւահալած (diwahalac)
- թիւնահալած (tʿiwnahalac)
- ինքնահալած (inkʿnahalac)
- խարազանահալած (xarazanahalac)
- խաւարահալած (xawarahalac)
- կենդանահալած (kendanahalac)
- հալածական (halacakan)
- հալածանք (halacankʿ)
- հալածիչ (halacičʿ)
- հալածութիւն (halacutʿiwn)
- հալածումն (halacumn)
- հալածչութիւն (halacčʿutʿiwn)
- հայրահալած (hayrahalac)
- հաւալած (hawalac)
- հաւահալած (hawahalac)
- հեռահալած (heṙahalac)
- հինահալած (hinahalac)
- ձիահալած (jiahalac)
- չարահալած (čʿarahalac)
- պատժահալած (patžahalac)
- ստուերահալած (stuerahalac)
- տարալածեմ (taralacem)
- տարահալածեմ (tarahalacem)
- տրտմահալած (trtmahalac)
- ցաւահալած (cʿawahalac)
- օձահալած (ōjahalac)
- օտարահալածութիւն (ōtarahalacutʿiwn)
Descendants edit
- Armenian: հալածել (halacel)
References edit
- Petrosean, Matatʿeay (1879) “հալածեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “հալածեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979) “հալած”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “հալածել”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik