आरोग्य

Hindi

edit

Etymology

edit

Borrowed from Sanskrit आरोग्य (ārogya).

Pronunciation

edit
  • (Delhi) IPA(key): /ɑː.ɾoːɡ.jᵊ/, [äː.ɾoːɡ.jᵊ]

Noun

edit

आरोग्य (ārogyam (Urdu spelling آروگیہ)

  1. health, freedom from disease
    Synonyms: स्वास्थ्य (svāsthya), सेहत (sehat)
    धूम्रपान आरोग्य के लिए हानिकर है।
    dhūmrapān ārogya ke lie hānikar hai.
    Smoking is injurious to one's health.

Usage notes

edit
  • Most often used in compound words.

Declension

edit

Derived terms

edit

References

edit
  • Bahri, Hardev (1989) “आरोग्य”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
  • Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “आरोग्य”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House

Marathi

edit
 
Marathi Wikipedia has an article on:
Wikipedia mr

Etymology

edit

Borrowed from Sanskrit आरोग्य (ārogya).

Pronunciation

edit

Noun

edit

आरोग्य (ārogyan

  1. health
    Synonym: तब्येत (tabyet)
  2. a healthy state
  3. freedom from sickness

Declension

edit
Declension of आरोग्य (neut cons-stem)
direct
singular
आरोग्य
ārogy
direct
plural
आरोग्ये, आरोग्यं
ārogye, ārogya
singular
एकवचन
plural
अनेकवचन
nominative
प्रथमा
आरोग्य
ārogy
आरोग्ये, आरोग्यं
ārogye, ārogya
oblique
सामान्यरूप
आरोग्या
ārogyā
आरोग्यां-
ārogyān-
acc. / dative
द्वितीया / चतुर्थी
आरोग्याला
ārogyālā
आरोग्यांना
ārogyānnā
ergative आरोग्याने, आरोग्यानं
ārogyāne, ārogyāna
आरोग्यांनी
ārogyānnī
instrumental आरोग्याशी
ārogyāśī
आरोग्यांशी
ārogyānśī
locative
सप्तमी
आरोग्यात
ārogyāt
आरोग्यांत
ārogyāt
vocative
संबोधन
आरोग्या
ārogyā
आरोग्यांनो
ārogyānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions.
There is no space between the stem and the postposition.
Locative Note: -त (-ta) is a postposition.
Genitive declension of आरोग्य (neut cons-stem)
masculine object
पुल्लिंगी कर्म
feminine object
स्त्रीलिंगी कर्म
neuter object
नपुसकलिंगी कर्म
oblique
सामान्यरूप
singular
एकवचन
plural
अनेकवचन
singular
एकवचन
plural
अनेकवचन
singular*
एकवचन
plural
अनेकवचन
singular subject
एकवचनी कर्ता
आरोग्याचा
ārogyāċā
आरोग्याचे
ārogyāċe
आरोग्याची
ārogyācī
आरोग्याच्या
ārogyācā
आरोग्याचे, आरोग्याचं
ārogyāċe, ārogyāċa
आरोग्याची
ārogyācī
आरोग्याच्या
ārogyācā
plural subject
अनेकवचनी कर्ता
आरोग्यांचा
ārogyānċā
आरोग्यांचे
ārogyānċe
आरोग्यांची
ārogyāñcī
आरोग्यांच्या
ārogyāncā
आरोग्यांचे, आरोग्यांचं
ārogyānċe, ārogyānċa
आरोग्यांची
ārogyāñcī
आरोग्यांच्या
ārogyāñcā
* Note: Word-final (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as (a).
Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

References

edit

Sanskrit

edit

Alternative scripts

edit

Etymology

edit

    Vrddhi derivative of अरोग (aroga) with a -य (-ya) extension.

    Pronunciation

    edit

    Adjective

    edit

    आरोग्य (ārogya) stem

    1. healthy, giving health

    Declension

    edit
    Masculine a-stem declension of आरोग्य (ārogya)
    Singular Dual Plural
    Nominative आरोग्यः
    ārogyaḥ
    आरोग्यौ / आरोग्या¹
    ārogyau / ārogyā¹
    आरोग्याः / आरोग्यासः¹
    ārogyāḥ / ārogyāsaḥ¹
    Vocative आरोग्य
    ārogya
    आरोग्यौ / आरोग्या¹
    ārogyau / ārogyā¹
    आरोग्याः / आरोग्यासः¹
    ārogyāḥ / ārogyāsaḥ¹
    Accusative आरोग्यम्
    ārogyam
    आरोग्यौ / आरोग्या¹
    ārogyau / ārogyā¹
    आरोग्यान्
    ārogyān
    Instrumental आरोग्येण
    ārogyeṇa
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्यैः / आरोग्येभिः¹
    ārogyaiḥ / ārogyebhiḥ¹
    Dative आरोग्याय
    ārogyāya
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्येभ्यः
    ārogyebhyaḥ
    Ablative आरोग्यात्
    ārogyāt
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्येभ्यः
    ārogyebhyaḥ
    Genitive आरोग्यस्य
    ārogyasya
    आरोग्ययोः
    ārogyayoḥ
    आरोग्याणाम्
    ārogyāṇām
    Locative आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्ययोः
    ārogyayoḥ
    आरोग्येषु
    ārogyeṣu
    Notes
    • ¹Vedic
    Feminine ā-stem declension of आरोग्या (ārogyā)
    Singular Dual Plural
    Nominative आरोग्या
    ārogyā
    आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्याः
    ārogyāḥ
    Vocative आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्याः
    ārogyāḥ
    Accusative आरोग्याम्
    ārogyām
    आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्याः
    ārogyāḥ
    Instrumental आरोग्यया / आरोग्या¹
    ārogyayā / ārogyā¹
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्याभिः
    ārogyābhiḥ
    Dative आरोग्यायै
    ārogyāyai
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्याभ्यः
    ārogyābhyaḥ
    Ablative आरोग्यायाः / आरोग्यायै²
    ārogyāyāḥ / ārogyāyai²
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्याभ्यः
    ārogyābhyaḥ
    Genitive आरोग्यायाः / आरोग्यायै²
    ārogyāyāḥ / ārogyāyai²
    आरोग्ययोः
    ārogyayoḥ
    आरोग्याणाम्
    ārogyāṇām
    Locative आरोग्यायाम्
    ārogyāyām
    आरोग्ययोः
    ārogyayoḥ
    आरोग्यासु
    ārogyāsu
    Notes
    • ¹Vedic
    • ²Brāhmaṇas
    Neuter a-stem declension of आरोग्य (ārogya)
    Singular Dual Plural
    Nominative आरोग्यम्
    ārogyam
    आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्याणि / आरोग्या¹
    ārogyāṇi / ārogyā¹
    Vocative आरोग्य
    ārogya
    आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्याणि / आरोग्या¹
    ārogyāṇi / ārogyā¹
    Accusative आरोग्यम्
    ārogyam
    आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्याणि / आरोग्या¹
    ārogyāṇi / ārogyā¹
    Instrumental आरोग्येण
    ārogyeṇa
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्यैः / आरोग्येभिः¹
    ārogyaiḥ / ārogyebhiḥ¹
    Dative आरोग्याय
    ārogyāya
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्येभ्यः
    ārogyebhyaḥ
    Ablative आरोग्यात्
    ārogyāt
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्येभ्यः
    ārogyebhyaḥ
    Genitive आरोग्यस्य
    ārogyasya
    आरोग्ययोः
    ārogyayoḥ
    आरोग्याणाम्
    ārogyāṇām
    Locative आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्ययोः
    ārogyayoḥ
    आरोग्येषु
    ārogyeṣu
    Notes
    • ¹Vedic

    Noun

    edit

    आरोग्य (ārogya) stemn

    1. health, good health
    2. freedom from disease
    3. a particular ceremony

    Declension

    edit
    Neuter a-stem declension of आरोग्य (ārogya)
    Singular Dual Plural
    Nominative आरोग्यम्
    ārogyam
    आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्याणि / आरोग्या¹
    ārogyāṇi / ārogyā¹
    Vocative आरोग्य
    ārogya
    आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्याणि / आरोग्या¹
    ārogyāṇi / ārogyā¹
    Accusative आरोग्यम्
    ārogyam
    आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्याणि / आरोग्या¹
    ārogyāṇi / ārogyā¹
    Instrumental आरोग्येण
    ārogyeṇa
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्यैः / आरोग्येभिः¹
    ārogyaiḥ / ārogyebhiḥ¹
    Dative आरोग्याय
    ārogyāya
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्येभ्यः
    ārogyebhyaḥ
    Ablative आरोग्यात्
    ārogyāt
    आरोग्याभ्याम्
    ārogyābhyām
    आरोग्येभ्यः
    ārogyebhyaḥ
    Genitive आरोग्यस्य
    ārogyasya
    आरोग्ययोः
    ārogyayoḥ
    आरोग्याणाम्
    ārogyāṇām
    Locative आरोग्ये
    ārogye
    आरोग्ययोः
    ārogyayoḥ
    आरोग्येषु
    ārogyeṣu
    Notes
    • ¹Vedic

    Descendants

    edit

    References

    edit