कुक्कुटी

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Classical Sanskrit कुक्कुटी (kukkuṭī). By surface analysis, कुक्कुट (kukkuṭ) +‎ -ई (-ī).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /kʊk.kʊ.ʈiː/, [kʊk̚.kʊ.ʈiː]

Noun

कुक्कुटी • (kukkuṭī) f

1. female equivalent of कुक्कुट (kukkuṭ): hen (female chicken)

   Synonyms: मुर्ग़ी (murġī), कुकड़ी (kukṛī)

   • 1977, ज्ञानचंद जैन [jñāncand jain], निगंठ ज्ञातपुत्त: श्रमण भगवान महावीर की जीवनी [nigaṇṭh jñātputt: śramaṇ bhagvān mahāvīr kī jīvnī]‎^[1], page 97:

     कुक्कुटी के अंडे के बराबर ३२ कौर का आहार पूर्ण आहार माना जाता था […]

     kukkuṭī ke aṇḍe ke barābar 32 kaur kā āhār pūrṇ āhār mānā jātā thā […]

     A meal of 32 mouthfuls of the size of a hen’s egg was considered a complete diet.

Declension

Declension of कुक्कुटी (fem ī-stem)

	singular	plural
direct	कुक्कुटी kukkuṭī	कुक्कुटियाँ kukkuṭiyā̃
oblique	कुक्कुटी kukkuṭī	कुक्कुटियों kukkuṭiyõ
vocative	कुक्कुटी kukkuṭī	कुक्कुटियो kukkuṭiyo

Further reading

• Platts, John T. (1884) “कुक्कुटी”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co., page 839
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “कुक्कुटी”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 202

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• কুক্কুটী (Assamese script)
• ᬓᬸᬓ᭄ᬓᬸᬝᬷ (Balinese script)
• কুক্কুটী (Bengali script)
• 𑰎𑰲𑰎𑰿𑰎𑰲𑰘𑰱 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀝𑀻 (Brahmi script)
• ကုက္ကုဋီ (Burmese script)
• કુક્કુટી (Gujarati script)
• ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑍁𑌕𑍍𑌕𑍁𑌟𑍀 (Grantha script)
• ꦏꦸꦏ꧀ꦏꦸꦛꦷ (Javanese script)
• 𑂍𑂳𑂍𑂹𑂍𑂳𑂗𑂲 (Kaithi script)
• ಕುಕ್ಕುಟೀ (Kannada script)
• កុក្កុដី (Khmer script)
• ກຸກ຺ກຸຏີ (Lao script)
• കുക്കുടീ (Malayalam script)
• ᡬᡠᡬᡬᡠᢞᡳᡳ (Manchu script)
• 𑘎𑘳𑘎𑘿𑘎𑘳𑘘𑘲 (Modi script)
• ᢉᠤᢉᢉᠤᢌᠢᠢ (Mongolian script)
• 𑦮𑧔𑦮𑧠𑦮𑧔𑦸𑧓 (Nandinagari script)
• 𑐎𑐸𑐎𑑂𑐎𑐸𑐚𑐷 (Newa script)
• କୁକ୍କୁଟୀ (Odia script)
• ꢒꢸꢒ꣄ꢒꢸꢜꢷ (Saurashtra script)
• 𑆑𑆶𑆑𑇀𑆑𑆶𑆛𑆵 (Sharada script)
• 𑖎𑖲𑖎𑖿𑖎𑖲𑖘𑖱 (Siddham script)
• කුක‍්කුටී (Sinhalese script)
• 𑩜𑩒𑩜 𑪙𑩜𑩒𑩦𑩑𑩛 (Soyombo script)
• 𑚊𑚰𑚊𑚶𑚊𑚰𑚔𑚯 (Takri script)
• குக்குடீ (Tamil script)
• కుక్కుటీ (Telugu script)
• กุกฺกุฏี (Thai script)
• ཀུ་ཀྐུ་ཊཱི (Tibetan script)
• 𑒏𑒳𑒏𑓂𑒏𑒳𑒙𑒲 (Tirhuta script)
• 𑨋𑨃𑨋𑩇𑨋𑨃𑨔𑨁𑨊 (Zanabazar Square script)

Etymology

From कुक्कुट (kukkuṭa) +‎ -ई (-ī).

Pronunciation

• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /kuk.ku.ʈiː/, [kuk̚.ku.ʈiː]

Noun

कुक्कुटी • (kukkuṭī) stem, f (Classical Sanskrit)

1. female equivalent of कुक्कुट (kukkuṭa): hen (female chicken)
   • 550 CE, Varāhamihira, Bṛhat Saṃhitā
   • 2004, Bhāratī - Volume 55‎^[2], Saṃskrṛtapracārapariṣad Rājasthānam, page 11:

     मार्जारी कुक्कुट्या उपरि आक्रमितुमुद्यतैवासीत् तदैव कुक्कुटोऽवदत्- मातृभगिनि समा त्वं, मम कथनं शृणु- अधुना त्वमेनां त्यज।

     mārjārī kukkuṭyā upari ākramitumudyataivāsīt tadaiva kukkuṭoʼvadat- mātṛbhagini samā tvaṃ, mama kathanaṃ śṛṇu- adhunā tvamenāṃ tyaja.

     Just as the cat was ready to attack over the hen, the cock said- you are like my mother's sister, listen to me- leave her for now.

Declension

Feminine ī-stem declension of कुक्कुटी

	singular	dual	plural
nominative	कुक्कुटी (kukkuṭī)	कुक्कुट्यौ (kukkuṭyau)	कुक्कुट्यः (kukkuṭyaḥ)
accusative	कुक्कुटीम् (kukkuṭīm)	कुक्कुट्यौ (kukkuṭyau)	कुक्कुटीः (kukkuṭīḥ)
instrumental	कुक्कुट्या (kukkuṭyā)	कुक्कुटीभ्याम् (kukkuṭībhyām)	कुक्कुटीभिः (kukkuṭībhiḥ)
dative	कुक्कुट्यै (kukkuṭyai)	कुक्कुटीभ्याम् (kukkuṭībhyām)	कुक्कुटीभ्यः (kukkuṭībhyaḥ)
ablative	कुक्कुट्याः (kukkuṭyāḥ)	कुक्कुटीभ्याम् (kukkuṭībhyām)	कुक्कुटीभ्यः (kukkuṭībhyaḥ)
genitive	कुक्कुट्याः (kukkuṭyāḥ)	कुक्कुट्योः (kukkuṭyoḥ)	कुक्कुटीनाम् (kukkuṭīnām)
locative	कुक्कुट्याम् (kukkuṭyām)	कुक्कुट्योः (kukkuṭyoḥ)	कुक्कुटीषु (kukkuṭīṣu)
vocative	कुक्कुटि (kukkuṭi)	कुक्कुट्यौ (kukkuṭyau)	कुक्कुट्यः (kukkuṭyaḥ)

Descendants

• Pali: kukkuṭī
• Prakrit: 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀟𑀻 (kukkuḍī) (see there for further descendants)
• → Hindi: कुक्कुटी (kukkuṭī)
• → Telugu: కుక్కుటి (kukkuṭi)

References

• Monier Williams (1899) “कुक्कुटी”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 287, column 1.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “कुक्कुटः”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 577
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “कुक्कुटी”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 69
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kukkuṭī”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 164