मद्य

Hindi edit

Etymology edit

Learned borrowing from Sanskrit मद्य (mádya). Doublet of माँजा (māñjā).

Pronunciation edit

(Delhi Hindi) IPA^(key): /məd̪.jᵊ/, [mɐd̪.jᵊ]

Noun edit

मद्य • (madya) m

(rare, formal) any intoxicating drink, liquor, wine, alcohol
Synonyms: मदिरा (madirā), सुरा (surā), शराब (śarāb), दारू (dārū)

Declension edit

Declension of मद्य (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	मद्य madya	मद्य madya
oblique	मद्य madya	मद्यों madyõ
vocative	मद्य madya	मद्यो madyo

References edit

Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “मद्य”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
McGregor, Ronald Stuart (1993) “मद्य”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Marathi edit

Marathi Wikipedia has an article on:

मद्य

Wikipedia ^mr

Etymology edit

Learned borrowing from Sanskrit मद्य (mádya). Doublet of माज (māj). First attested as Old Marathi 𑘦𑘟𑘿𑘧 (madya).

Pronunciation edit

IPA^(key): /məd̪.jə/

Noun edit

मद्य • (madya) n

wine
vinous or spirituous liquor

References edit

Berntsen, Maxine, “मद्य”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.
Molesworth, James Thomas (1857) “मद्य”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
दाते, यशवंत रामकृष्ण [Date, Yashwant Ramkrishna] (1932-1950) “मद्य”, in महाराष्ट्र शब्दकोश (mahārāṣṭra śabdakoś) (in Marathi), पुणे [Pune]: महाराष्ट्र कोशमंडळ (mahārāṣṭra kośmaṇḍaḷ).

Sanskrit edit

Alternative scripts edit

Alternative scripts

মদ্য (Assamese script)
ᬫᬤ᭄ᬬ (Balinese script)
মদ্য (Bengali script)
𑰦𑰟𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
𑀫𑀤𑁆𑀬 (Brahmi script)
မဒျ (Burmese script)
મદ્ય (Gujarati script)
ਮਦੑਯ (Gurmukhi script)
𑌮𑌦𑍍𑌯 (Grantha script)
ꦩꦢꦾ (Javanese script)
𑂧𑂠𑂹𑂨 (Kaithi script)
ಮದ್ಯ (Kannada script)
មទ្យ (Khmer script)
ມທ຺ຍ (Lao script)
മദ്യ (Malayalam script)
ᠮᠠᡩᠶᠠ (Manchu script)
𑘦𑘟𑘿𑘧 (Modi script)
ᠮᠠᢑᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
𑧆𑦿𑧠𑧇 (Nandinagari script)
𑐩𑐡𑑂𑐫 (Newa script)
ମଦ୍ଯ (Odia script)
ꢪꢣ꣄ꢫ (Saurashtra script)
𑆩𑆢𑇀𑆪 (Sharada script)
𑖦𑖟𑖿𑖧 (Siddham script)
මද්‍ය (Sinhalese script)
𑩴𑩭 𑪙𑩻 (Soyombo script)
𑚢𑚛𑚶𑚣 (Takri script)
மத்³ய (Tamil script)
మద్య (Telugu script)
มทฺย (Thai script)
མ་དྱ (Tibetan script)
𑒧𑒠𑓂𑒨 (Tirhuta script)
𑨢𑨛𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology edit

From Proto-Indo-European *m̥h₂d-yó-s, from *meh₂d- (“to be wet”). Related to मदिर (madira).

Pronunciation edit

(Vedic) IPA^(key): /mɐ́d.jɐ/
(Classical) IPA^(key): /ˈmɐd̪.jɐ/

Adjective edit

मद्य • (mádya) stem

intoxicating, exhilarating, gladdening, lovely
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.68.2:
  प्र वामन्धांसि मद्यान्य्अस्थुररं गन्तं हविषो वीतये मे ।
  pra vāmandhāṃsi madyānyasthuraraṃ gantaṃ haviṣo vītaye me .
  The gladdening juices stand prepared before you: come quickly and partake of my oblation.

Declension edit

Masculine a-stem declension of मद्य (mádya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मद्यः mádyaḥ	मद्यौ / मद्या¹ mádyau / mádyā¹	मद्याः / मद्यासः¹ mádyāḥ / mádyāsaḥ¹
Vocative	मद्य mádya	मद्यौ / मद्या¹ mádyau / mádyā¹	मद्याः / मद्यासः¹ mádyāḥ / mádyāsaḥ¹
Accusative	मद्यम् mádyam	मद्यौ / मद्या¹ mádyau / mádyā¹	मद्यान् mádyān
Instrumental	मद्येन mádyena	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्यैः / मद्येभिः¹ mádyaiḥ / mádyebhiḥ¹
Dative	मद्याय mádyāya	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्येभ्यः mádyebhyaḥ
Ablative	मद्यात् mádyāt	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्येभ्यः mádyebhyaḥ
Genitive	मद्यस्य mádyasya	मद्ययोः mádyayoḥ	मद्यानाम् mádyānām
Locative	मद्ये mádye	मद्ययोः mádyayoḥ	मद्येषु mádyeṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of मद्या (mádyā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मद्या mádyā	मद्ये mádye	मद्याः mádyāḥ
Vocative	मद्ये mádye	मद्ये mádye	मद्याः mádyāḥ
Accusative	मद्याम् mádyām	मद्ये mádye	मद्याः mádyāḥ
Instrumental	मद्यया / मद्या¹ mádyayā / mádyā¹	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्याभिः mádyābhiḥ
Dative	मद्यायै mádyāyai	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्याभ्यः mádyābhyaḥ
Ablative	मद्यायाः / मद्यायै² mádyāyāḥ / mádyāyai²	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्याभ्यः mádyābhyaḥ
Genitive	मद्यायाः / मद्यायै² mádyāyāḥ / mádyāyai²	मद्ययोः mádyayoḥ	मद्यानाम् mádyānām
Locative	मद्यायाम् mádyāyām	मद्ययोः mádyayoḥ	मद्यासु mádyāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of मद्य (mádya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मद्यम् mádyam	मद्ये mádye	मद्यानि / मद्या¹ mádyāni / mádyā¹
Vocative	मद्य mádya	मद्ये mádye	मद्यानि / मद्या¹ mádyāni / mádyā¹
Accusative	मद्यम् mádyam	मद्ये mádye	मद्यानि / मद्या¹ mádyāni / mádyā¹
Instrumental	मद्येन mádyena	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्यैः / मद्येभिः¹ mádyaiḥ / mádyebhiḥ¹
Dative	मद्याय mádyāya	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्येभ्यः mádyebhyaḥ
Ablative	मद्यात् mádyāt	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्येभ्यः mádyebhyaḥ
Genitive	मद्यस्य mádyasya	मद्ययोः mádyayoḥ	मद्यानाम् mádyānām
Locative	मद्ये mádye	मद्ययोः mádyayoḥ	मद्येषु mádyeṣu
Notes	¹Vedic

Noun edit

मद्य • (mádya) stem, n

any intoxicating drink, vinous or spiritous liquor, wine
- c. 400 BCE, Mahābhārata
- c. 200 BCE – 200 CE, Manusmṛti

Declension edit

Neuter a-stem declension of मद्य (mádya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मद्यम् mádyam	मद्ये mádye	मद्यानि / मद्या¹ mádyāni / mádyā¹
Vocative	मद्य mádya	मद्ये mádye	मद्यानि / मद्या¹ mádyāni / mádyā¹
Accusative	मद्यम् mádyam	मद्ये mádye	मद्यानि / मद्या¹ mádyāni / mádyā¹
Instrumental	मद्येन mádyena	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्यैः / मद्येभिः¹ mádyaiḥ / mádyebhiḥ¹
Dative	मद्याय mádyāya	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्येभ्यः mádyebhyaḥ
Ablative	मद्यात् mádyāt	मद्याभ्याम् mádyābhyām	मद्येभ्यः mádyebhyaḥ
Genitive	मद्यस्य mádyasya	मद्ययोः mádyayoḥ	मद्यानाम् mádyānām
Locative	मद्ये mádye	मद्ययोः mádyayoḥ	मद्येषु mádyeṣu
Notes	¹Vedic

Descendants edit

Maharastri Prakrit: 𑀫𑀚𑁆𑀚 (majja)
- Hindustani: māñjā
  Hindi: माँजा
  Urdu: مان٘جا
- Old Marathi: māja
  Devanagari script: माज
  Modi script: 𑘦𑘰𑘕
  - Marathi: माज (māj)
Pali: majja
- → Khmer: មជ្ជ (maccĕəʼ, “alcohol”)
Sauraseni Prakrit: 𑀫𑀚𑁆𑀚 (majja)
- Hindi: माँजा (māñjā)
→ Gujarati: મદ્ય (madya)
→ Hindi: मद्य (madya)
→ Malayalam: മദ്യം (madyaṁ)
→ Old Marathi: madya
Devanagari script: मद्य

Modi script: 𑘦𑘟𑘿𑘧
- → Marathi: मद्य (madya)
→ Tamil: மத்தியம் (mattiyam)
→ Telugu: మద్యము (madyamu)

References edit

Monier Williams (1899) “मद्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 779.
Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “mádya”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press