वृद्ध

Hindi edit

Etymology edit

Borrowed from Sanskrit वृद्ध (vṛddhá). Doublet of बूढ़ा (būṛhā) and बुड्ढा (buḍḍhā).

Pronunciation edit

(Delhi Hindi) IPA^(key): /ʋɾɪd̪d̪ʱ/, [ʋɾɪd̪(ː)ʱ]

Adjective edit

वृद्ध • (vŕddh) (indeclinable)

old, elderly
Synonyms: बुड्ढा (buḍḍhā), बूढ़ा (būṛhā)

Noun edit

वृद्ध • (vŕddh) m (feminine वृद्धा)

an elderly man, elder
Synonym: बुज़ुर्ग (buzurg)

Declension edit

Declension of वृद्ध (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	वृद्ध vŕddh	वृद्ध vŕddh
oblique	वृद्ध vŕddh	वृद्धों vŕddhõ
vocative	वृद्ध vŕddh	वृद्धो vŕddho

References edit

McGregor, Ronald Stuart (1993) “वृद्ध”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Sanskrit edit

Alternative scripts edit

Alternative scripts

ৱৃদ্ধ (Assamese script)
ᬯᬺᬤ᭄ᬥ (Balinese script)
বৃদ্ধ (Bengali script)
𑰪𑰴𑰟𑰿𑰠 (Bhaiksuki script)
𑀯𑀾𑀤𑁆𑀥 (Brahmi script)
ဝၖဒ္ဓ (Burmese script)
વૃદ્ધ (Gujarati script)
ਵ੍ਹਦੑਧ (Gurmukhi script)
𑌵𑍃𑌦𑍍𑌧 (Grantha script)
ꦮꦽꦢ꧀ꦣ (Javanese script)
𑂫𑃂𑂠𑂹𑂡 (Kaithi script)
ವೃದ್ಧ (Kannada script)
វ្ឫទ្ធ (Khmer script)
ວ຺ຣິທ຺ຘ (Lao script)
വൃദ്ധ (Malayalam script)
ᠸᡵᡳᡩᢡᠠ (Manchu script)
𑘪𑘵𑘟𑘿𑘠 (Modi script)
ᠸᠷᠢᢑᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
𑧊𑧖𑦿𑧠𑧀 (Nandinagari script)
𑐰𑐺𑐡𑑂𑐢 (Newa script)
ଵୃଦ୍ଧ (Odia script)
ꢮꢺꢣ꣄ꢤ (Saurashtra script)
𑆮𑆸𑆢𑇀𑆣 (Sharada script)
𑖪𑖴𑖟𑖿𑖠 (Siddham script)
වෘද‍්ධ (Sinhalese script)
𑩾𑩙𑩭 𑪙𑩮 (Soyombo script)
𑚦𑚛𑚶𑚜 (Takri script)
வ்ரித்³த⁴ (Tamil script)
వృద్ధ (Telugu script)
วฺฤทฺธ (Thai script)
ཝྲྀ་དྡྷ (Tibetan script)
𑒫𑒵𑒠𑓂𑒡 (Tirhuta script)
𑨭𑨼𑨉𑨛𑩇𑨜 (Zanabazar Square script)

Etymology edit

From Proto-Indo-Iranian *wr̥dᶻdʰás (“grown, mature, big”), from Proto-Indo-European *wr̥dʰ-tó-s, from *werdʰ- (“to grow”). Cognate with Avestan 𐬬𐬆𐬭𐬆𐬰𐬛𐬀 (vər^əzda, “mature, big”). By surface analysis, वृध् (vṛdh, “to grow”, root) +‎ -त (-ta).

Pronunciation edit

(Vedic) IPA^(key): /ʋr̩d.dʱɐ́/, [ʋr̩d̚.dʱɐ́]
(Classical) IPA^(key): /ˈʋr̩d̪.d̪ʱɐ/, [ˈʋr̩d̪̚.d̪ʱɐ]

Adjective edit

वृद्ध • (vṛddhá) stem

grown, become larger or stronger; increased, augmented, great, large
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 6.44.3:
  येन वृद्धो न शवसा तुरो न स्वाभिरूतिभिः ।
  सोमः सुतः स इन्द्र तेऽस्ति स्वधापते मदः ॥
  yena vṛddho na śavasā turo na svābhirūtibhiḥ .
  somaḥ sutaḥ sa indra teʼsti svadhāpate madaḥ .
  Wherewith thou art increased in strength, and conquerest with thy proper aids,
  That Soma is pressed: thy gladdening draught,O Indra! Lord of the libation!
grown up, fully grown, adult
aged, old, senior

Declension edit

Masculine a-stem declension of वृद्ध (vṛddhá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वृद्धः vṛddháḥ	वृद्धौ / वृद्धा¹ vṛddhaú / vṛddhā́¹	वृद्धाः / वृद्धासः¹ vṛddhā́ḥ / vṛddhā́saḥ¹
Vocative	वृद्ध vṛ́ddha	वृद्धौ / वृद्धा¹ vṛ́ddhau / vṛ́ddhā¹	वृद्धाः / वृद्धासः¹ vṛ́ddhāḥ / vṛ́ddhāsaḥ¹
Accusative	वृद्धम् vṛddhám	वृद्धौ / वृद्धा¹ vṛddhaú / vṛddhā́¹	वृद्धान् vṛddhā́n
Instrumental	वृद्धेन vṛddhéna	वृद्धाभ्याम् vṛddhā́bhyām	वृद्धैः / वृद्धेभिः¹ vṛddhaíḥ / vṛddhébhiḥ¹
Dative	वृद्धाय vṛddhā́ya	वृद्धाभ्याम् vṛddhā́bhyām	वृद्धेभ्यः vṛddhébhyaḥ
Ablative	वृद्धात् vṛddhā́t	वृद्धाभ्याम् vṛddhā́bhyām	वृद्धेभ्यः vṛddhébhyaḥ
Genitive	वृद्धस्य vṛddhásya	वृद्धयोः vṛddháyoḥ	वृद्धानाम् vṛddhā́nām
Locative	वृद्धे vṛddhé	वृद्धयोः vṛddháyoḥ	वृद्धेषु vṛddhéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of वृद्धा (vṛddhā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वृद्धा vṛddhā́	वृद्धे vṛddhé	वृद्धाः vṛddhā́ḥ
Vocative	वृद्धे vṛ́ddhe	वृद्धे vṛ́ddhe	वृद्धाः vṛ́ddhāḥ
Accusative	वृद्धाम् vṛddhā́m	वृद्धे vṛddhé	वृद्धाः vṛddhā́ḥ
Instrumental	वृद्धया / वृद्धा¹ vṛddháyā / vṛddhā́¹	वृद्धाभ्याम् vṛddhā́bhyām	वृद्धाभिः vṛddhā́bhiḥ
Dative	वृद्धायै vṛddhā́yai	वृद्धाभ्याम् vṛddhā́bhyām	वृद्धाभ्यः vṛddhā́bhyaḥ
Ablative	वृद्धायाः / वृद्धायै² vṛddhā́yāḥ / vṛddhā́yai²	वृद्धाभ्याम् vṛddhā́bhyām	वृद्धाभ्यः vṛddhā́bhyaḥ
Genitive	वृद्धायाः / वृद्धायै² vṛddhā́yāḥ / vṛddhā́yai²	वृद्धयोः vṛddháyoḥ	वृद्धानाम् vṛddhā́nām
Locative	वृद्धायाम् vṛddhā́yām	वृद्धयोः vṛddháyoḥ	वृद्धासु vṛddhā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of वृद्ध (vṛddhá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	वृद्धम् vṛddhám	वृद्धे vṛddhé	वृद्धानि / वृद्धा¹ vṛddhā́ni / vṛddhā́¹
Vocative	वृद्ध vṛ́ddha	वृद्धे vṛ́ddhe	वृद्धानि / वृद्धा¹ vṛ́ddhāni / vṛ́ddhā¹
Accusative	वृद्धम् vṛddhám	वृद्धे vṛddhé	वृद्धानि / वृद्धा¹ vṛddhā́ni / vṛddhā́¹
Instrumental	वृद्धेन vṛddhéna	वृद्धाभ्याम् vṛddhā́bhyām	वृद्धैः / वृद्धेभिः¹ vṛddhaíḥ / vṛddhébhiḥ¹
Dative	वृद्धाय vṛddhā́ya	वृद्धाभ्याम् vṛddhā́bhyām	वृद्धेभ्यः vṛddhébhyaḥ
Ablative	वृद्धात् vṛddhā́t	वृद्धाभ्याम् vṛddhā́bhyām	वृद्धेभ्यः vṛddhébhyaḥ
Genitive	वृद्धस्य vṛddhásya	वृद्धयोः vṛddháyoḥ	वृद्धानाम् vṛddhā́nām
Locative	वृद्धे vṛddhé	वृद्धयोः vṛddháyoḥ	वृद्धेषु vṛddhéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants edit

Ashokan Prakrit: 𑀯𑀼𑀥 (vudha) (see there for further descendants)
Ashokan Prakrit: 𑀯𑀼𑀠 (vuḍha) (see there for further descendants)
Ashokan Prakrit: 𐨬𐨢𐨿𐨪 (vadhra)
- Magadhi Prakrit: 𑀯𑀤𑁆𑀥 (vaddha)
- Maharastri Prakrit: 𑀯𑀤𑁆𑀥 (vaddha)
- Paisaci Prakrit:
  - Punjabi: ਵੱਧ (vaddha, “excessive, more”)
  - Sindhi: उधणु (udhaṇu, “to grow”)
- Sauraseni Prakrit: 𑀯𑀤𑁆𑀥 (vaddha),
Dardic:
- Gawar-Bati: [script needed] (buḍa, “grandfather”), [script needed] (buḍi, “grandmother”)
- Indus Kohistani: [script needed] (buḍa, “old man”), [script needed] (buḍī, “old woman”)
- Kashmiri: بُڈٕ (buḍụ)
- Phalura: بُوڈوُ (buuḍóo)
- Southeast Pashayi: [script needed] (buḍai), [script needed] (buṛālék, “old woman”)
- Shumashti: [script needed] (buṛāla)
- Torwali: [script needed] (batkumā, “maid”)
Helu Prakrit:
- Sinhalese: විදු (widu, “old man”)
Pali: vaddha, vuddha, vuḍḍha

Borrowed terms edit

→ Balinese: ᬯᬺᬤ
→ Hindi: वृद्ध (vŕddh)
→ Kannada: ವೃದ್ಧ (vṛddha)
→ Malay: berida
- Indonesian: berida
→ Malayalam: വൃദ്ധൻ (vr̥ddhaṉ)
→ Old Javanese:
- Javanese: ꦮꦽꦢ (wreda), ꦮꦽꦣ (wreḍa)
  - → Indonesian: wreda

References edit

Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “vr̥ddhá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “*buḍḍha”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press