शस्त्र
See also: शास्त्र
Hindi edit
Etymology edit
Borrowed from Sanskrit शस्त्र (śastra).
Pronunciation edit
Noun edit
शस्त्र • (śastra) m (Urdu spelling شستر)
- weapon, sword, dagger; any handheld instrument used for cutting, wounding, or self-defense
- Synonym: हथियार (hathiyār)
Declension edit
Declension of शस्त्र (masc cons-stem)
See also edit
- अस्त्र (astr)
References edit
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “शस्त्र”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Sanskrit edit
Alternative scripts edit
Alternative scripts
- শস্ত্ৰ (Assamese script)
- ᬰᬲ᭄ᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
- শস্ত্র (Bengali script)
- 𑰫𑰭𑰿𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀰𑀲𑁆𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
- ၐသ္တြ (Burmese script)
- શસ્ત્ર (Gujarati script)
- ਸ਼ਸੑਤੑਰ (Gurmukhi script)
- 𑌶𑌸𑍍𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
- ꦯꦱ꧀ꦠꦿ (Javanese script)
- 𑂬𑂮𑂹𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
- ಶಸ್ತ್ರ (Kannada script)
- ឝស្ត្រ (Khmer script)
- ຨສ຺ຕ຺ຣ (Lao script)
- ശസ്ത്ര (Malayalam script)
- ᡧᠠᠰ᠌ᢠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘫𑘭𑘿𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
- ᠱᠠᠰᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧋𑧍𑧠𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐱𑐳𑑂𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
- ଶସ୍ତ୍ର (Odia script)
- ꢯꢱ꣄ꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
- 𑆯𑆱𑇀𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
- 𑖫𑖭𑖿𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
- ශස්ත්ර (Sinhalese script)
- 𑩿𑪁 𑪙𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
- 𑚧𑚨𑚶𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
- ஶஸ்த்ர (Tamil script)
- శస్త్ర (Telugu script)
- ศสฺตฺร (Thai script)
- ཤ་སྟྲ (Tibetan script)
- 𑒬𑒮𑓂𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨮𑨰𑩇𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)
Pronunciation edit
Etymology 1 edit
From शंस् (śaṃs) + -त्र (-tra).
Noun edit
शस्त्र • (śastrá) stem, n
- invocation, praise (applied to any hymn recited either audibly or inaudibly, as opposed to स्तोम (stoma), which is sung, but especially the verses recited by the hotṛ and his assistant as an accompaniment to the grahas at the soma libation)
- reciting, recitation
Declension edit
| Neuter a-stem declension of शस्त्र | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | शस्त्रम् (śastram) | ||
| Gen. sg. | शस्त्रस्य (śastrasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | शस्त्रम् (śastram) | शस्त्रे (śastre) | शस्त्राणि (śastrāṇi) |
| Vocative | शस्त्र (śastra) | शस्त्रे (śastre) | शस्त्राणि (śastrāṇi) |
| Accusative | शस्त्रम् (śastram) | शस्त्रे (śastre) | शस्त्राणि (śastrāṇi) |
| Instrumental | शस्त्रेण (śastreṇa) | शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām) | शस्त्रैः (śastraiḥ) |
| Dative | शस्त्राय (śastrāya) | शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām) | शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ) |
| Ablative | शस्त्रात् (śastrāt) | शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām) | शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ) |
| Genitive | शस्त्रस्य (śastrasya) | शस्त्रयोः (śastrayoḥ) | शस्त्राणाम् (śastrāṇām) |
| Locative | शस्त्रे (śastre) | शस्त्रयोः (śastrayoḥ) | शस्त्रेषु (śastreṣu) |
Etymology 2 edit
From Proto-Indo-Iranian *ćastrám, from Proto-Indo-European *ḱes-tróm, from *ḱes- (“to cut”). Compare Latin castrō (“I prune”) (whence English castrate), Albanian thadër (“adze”).[1]
Noun edit
शस्त्र • (śastrá) stem, m
Declension edit
| Masculine a-stem declension of शस्त्र | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | शस्त्रः (śastraḥ) | ||
| Gen. sg. | शस्त्रस्य (śastrasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | शस्त्रः (śastraḥ) | शस्त्रौ (śastrau) | शस्त्राः (śastrāḥ) |
| Vocative | शस्त्र (śastra) | शस्त्रौ (śastrau) | शस्त्राः (śastrāḥ) |
| Accusative | शस्त्रम् (śastram) | शस्त्रौ (śastrau) | शस्त्रान् (śastrān) |
| Instrumental | शस्त्रेण (śastreṇa) | शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām) | शस्त्रैः (śastraiḥ) |
| Dative | शस्त्राय (śastrāya) | शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām) | शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ) |
| Ablative | शस्त्रात् (śastrāt) | शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām) | शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ) |
| Genitive | शस्त्रस्य (śastrasya) | शस्त्रयोः (śastrayoḥ) | शस्त्राणाम् (śastrāṇām) |
| Locative | शस्त्रे (śastre) | शस्त्रयोः (śastrayoḥ) | शस्त्रेषु (śastreṣu) |
Descendants edit
- → Hindi: शस्त्र (śastra) (learned)
- → Odia: ଶସ୍ତ୍ର (śôstrô) (learned)
- → Old Javanese: śastra
- → Balinese: ᬲᬵᬲ᭄ᬢ᭄ᬭ (sastra, “arrow”)
- →⇒ Telugu: శస్త్రము (śastramu)
- →⇒ Punjabi: ਸ਼ਸਤਰ (śastar)
Noun edit
शस्त्र • (śastrá) stem, n
- an instrument for cutting or wounding, knife, sword, dagger, any weapon (even applied to an arrow Bhat2t2.; weapons are said to be of four kinds, पाणिमुक्त (pāṇi-mukta), यन्त्रमुक्त (yantra-mukta), मुक्तामुक्त (muktā*mukta), and अमुक्त (amukta))
- any instrument or tool
- iron, steel
Declension edit
| Neuter a-stem declension of शस्त्र | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | शस्त्रम् (śastram) | ||
| Gen. sg. | शस्त्रस्य (śastrasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | शस्त्रम् (śastram) | शस्त्रे (śastre) | शस्त्राणि (śastrāṇi) |
| Vocative | शस्त्र (śastra) | शस्त्रे (śastre) | शस्त्राणि (śastrāṇi) |
| Accusative | शस्त्रम् (śastram) | शस्त्रे (śastre) | शस्त्राणि (śastrāṇi) |
| Instrumental | शस्त्रेण (śastreṇa) | शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām) | शस्त्रैः (śastraiḥ) |
| Dative | शस्त्राय (śastrāya) | शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām) | शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ) |
| Ablative | शस्त्रात् (śastrāt) | शस्त्राभ्याम् (śastrābhyām) | शस्त्रेभ्यः (śastrebhyaḥ) |
| Genitive | शस्त्रस्य (śastrasya) | शस्त्रयोः (śastrayoḥ) | शस्त्राणाम् (śastrāṇām) |
| Locative | शस्त्रे (śastre) | शस्त्रयोः (śastrayoḥ) | शस्त्रेषु (śastreṣu) |
References edit
- Monier Williams (1899) “शस्त्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1044.
- ^ Mallory, J. P. with Adams, D. Q. (2006) The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World (Oxford Linguistics), New York: Oxford University Press, →ISBN, page 245