Wiktionary

सूर्य

See also: सीरिया, सूरिया, and सरयु

Hindi

edit
 
Hindi Wikipedia has an article on:
Wikipedia hi
 
सूर्य

Etymology

edit

Learned borrowing from Sanskrit सूर्य (sūrya).

Pronunciation

edit

(Delhi) IPA(key): /suːɾ.jᵊ/

Noun

edit

सूर्य • (sūrya) m (Urdu spelling سوریہ)

  1. (astronomy) Sun
    Synonyms: सूरज (sūraj), दिनेश (dineś), भानु (bhānu), आदित्य (āditya), रवि (ravi), दिनकर (dinkar), आफ़ताब (āftāb)

Declension

edit
Declension of सूर्य (masc cons-stem)
singular plural
direct सूर्य
sūrya 		सूर्य
sūrya
oblique सूर्य
sūrya 		सूर्यों
sūryõ
vocative सूर्य
sūrya 		सूर्यो
sūryo

See also

edit
Solar System in Hindi · सौरमंडल (saurmaṇḍal) (layout · text)
Star सूर्य (sūrya)
IAU planets and
notable dwarf planets 		बुध (budh) शुक्र (śukra) पृथ्वी (pŕthvī) मंगल (maṅgal) बृहस्पति (bŕhaspati) शनि (śani) अरुण (aruṇ) वरुण (varuṇ) यम (yam)
Notable
moons 		— — चंद्रमा (candramā)
—













Marathi

edit
 
सूर्य
 
Marathi Wikipedia has an article on:
Wikipedia mr

Etymology

edit

Learned borrowing from Sanskrit सूर्य (sūrya). First attested as Old Marathi 𑘭𑘳𑘨𑘲𑘕 (surija).

Pronunciation

edit

Proper noun

edit

सूर्य • (sūrya) m

  1. (astronomy) the Sun
    Synonyms: आदित्य (āditya), दिनकर (dinkar), प्रभाकर (prabhākar), मित्र (mitra), रवी (ravī)
  2. (mythology) Surya

Declension

edit
Declension of सूर्य (masc cons-stem)
direct
singular 		सूर्य
sūrya
direct
plural 		सूर्य
sūrya
singular
एकवचन 		plural
अनेकवचन
nominative
प्रथमा 		सूर्य
sūrya 		सूर्य
sūrya
oblique
सामान्यरूप 		सूर्या
sūryā 		सूर्यां-
sūryān-
acc. / dative
द्वितीया / चतुर्थी 		सूर्याला
sūryālā 		सूर्यांना
sūryānnā
ergative सूर्याने, सूर्यानं
sūryāne, sūryāna 		सूर्यांनी
sūryānnī
instrumental सूर्याशी
sūryāśī 		सूर्यांशी
sūryānśī
locative
सप्तमी 		सूर्यात
sūryāt 		सूर्यांत
sūryāt
vocative
संबोधन 		सूर्या
sūryā 		सूर्यांनो
sūryānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions.
There is no space between the stem and the postposition.
Locative Note: -त (-ta) is a postposition.
Genitive declension of सूर्य (masc cons-stem)
masculine object
पुल्लिंगी कर्म 		feminine object
स्त्रीलिंगी कर्म 		neuter object
नपुसकलिंगी कर्म 		oblique
सामान्यरूप
singular
एकवचन 		plural
अनेकवचन 		singular
एकवचन 		plural
अनेकवचन 		singular*
एकवचन 		plural
अनेकवचन
singular subject
एकवचनी कर्ता 		सूर्याचा
sūryāċā 		सूर्याचे
sūryāċe 		सूर्याची
sūryācī 		सूर्याच्या
sūryācā 		सूर्याचे, सूर्याचं
sūryāċe, sūryāċa 		सूर्याची
sūryācī 		सूर्याच्या
sūryācā
plural subject
अनेकवचनी कर्ता 		सूर्यांचा
sūryānċā 		सूर्यांचे
sūryānċe 		सूर्यांची
sūryāñcī 		सूर्यांच्या
sūryāncā 		सूर्यांचे, सूर्यांचं
sūryānċe, sūryānċa 		सूर्यांची
sūryāñcī 		सूर्यांच्या
sūryāñcā
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a).
Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

Derived terms

edit

See also

edit
Solar System in Marathi · सूर्यमाला (sūryamālā) (layout · text)
Star सूर्य (sūrya)
IAU planets and
notable dwarf planets 		बुध (budh) शुक्र (śukra) पृथ्वी (pruthvī) मंगळ (maṅgaḷ) [Term?] गुरू (gurū) शनी (śanī) युरेनस (yurenas) नेपच्यून (nepacyūn) प्लूटो (plūṭo) [Term?]
Notable
moons 		— — चंद्र (candra) [Term?]
[Term?] 		— [Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?] 		[Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?]
[Term?] 		[Term?] [Term?] [Term?]

Proper noun

edit

सूर्य • (sūrya) m

  1. a male given name, Surya, from Sanskrit

References

edit
  • Berntsen, Maxine (1982–1983) “सूर्य”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
  • Molesworth, James Thomas (1857) “सूर्य”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
  • Shankar Gopal Tulpule, Anne Feldhaus (1999) “सुरिज”, in A Dictionary of Old Marathi, Mumbai: Popular Prakashan

Nepali

edit

Etymology

edit

Borrowed from Sanskrit सूर्य (sūrya).

Pronunciation

edit

Noun

edit

सूर्य • (sūrya)

  1. (astronomy) sun

See also

edit
Solar System in Nepali · सौर्यमण्डल (sauryamaṇḍal) (layout · text)
Star सूर्य (sūrya)
IAU planets and
notable dwarf planets 		बुध (budha) शुक्र (śukra) पृथ्वी (pr̥thvī) मङ्गल (maṅgal) सिरीस (sirīs) बृहस्पति (br̥haspati) शनि (śani) अरुण (aruṇ) वरुण (varuṇ) यमग्रह (yamagraha) एरिस (eris)
Notable
moons 		— — चन्द्रमा (candramā)
—













Sanskrit

edit

Alternative forms

edit
Alternative scripts

Etymology

edit

    A -य (-ya) extension of the base सूर् (sū́r), from Proto-Indo-Iranian *súHar (“sun”), from Proto-Indo-European *sóh₂wl̥ (“sun”). Cognate with Ancient Greek ἥλιος (hḗlios), Latin sōl, Persian خور (xur), English sun. Also related to स्वर् (svàr, “sun”) and सूर (sū́ra, “sun”).

    Pronunciation

    edit

    Noun

    edit

    सूर्य • (sū́rya) stem, m (metrical Vedic sū́riya)

    1. the sun
      • c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 6.17.3:
        ए॒वा पा॑हि प्र॒त्नथा॒ मन्द॑तु त्वा श्रु॒धि ब्रह्म॑ वावृ॒धस्वो॒त गी॒र्भिः।
        आ॒विः सूर्यं॑ कृणु॒हि पी॑पि॒हीषो॑ ज॒हि शत्रूँ॑र॒भि गा इ॑न्द्र तृन्धि॥
        evā́ pāhi pratnáthā mándatu tvā śrudhí bráhma vāvṛdhásvotá gīrbhíḥ.
        āvíḥ sū́ryaṃ kṛṇuhí pīpihī́ṣo jahí śátrūm̐rabhí gā́ indra tṛndhi.
        O Indra, drink it as of old, and may it exhilarate you; hear our prayer, and be exalted by our praises; make the sun visible, nourish us with food, destroy our enemies and rescue the cattle.

    Declension

    edit
    Masculine a-stem declension of सूर्य
    singular dual plural
    nominative सूर्यः (sū́ryaḥ) सूर्यौ (sū́ryau)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)     		सूर्याः (sū́ryāḥ)
    सूर्यासः¹ (sū́ryāsaḥ¹)
    accusative सूर्यम् (sū́ryam) सूर्यौ (sū́ryau)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)     		सूर्यान् (sū́ryān)
    instrumental सूर्येण (sū́ryeṇa) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्यैः (sū́ryaiḥ)
    सूर्येभिः¹ (sū́ryebhiḥ¹)
    dative सूर्याय (sū́ryāya) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्येभ्यः (sū́ryebhyaḥ)
    ablative सूर्यात् (sū́ryāt) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्येभ्यः (sū́ryebhyaḥ)
    genitive सूर्यस्य (sū́ryasya) सूर्ययोः (sū́ryayoḥ) सूर्याणाम् (sū́ryāṇām)
    locative सूर्ये (sū́rye) सूर्ययोः (sū́ryayoḥ) सूर्येषु (sū́ryeṣu)
    vocative सूर्य (sū́rya) सूर्यौ (sū́ryau)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)     		सूर्याः (sū́ryāḥ)
    सूर्यासः¹ (sū́ryāsaḥ¹)
    • ¹Vedic

    See also

    edit
    Solar System in Sanskrit · सूर्य-मण्डल (sūrya-maṇḍala) (layout · text)
    Star सूर्य (sūrya), रवि (ravi), आदित्य (āditya), Thesaurus:सूर्य
    IAU planets and
    notable dwarf planets     		बुध (budha) शुक्र (śukra),
    भार्गव (bhārgava),
    भृगु (bhṛgu)         		भूमि (bhūmi),
    पृथ्वी (pṛthvī),
    Thesaurus:भू         		मङ्गल (maṅgala),
    अङ्गार (aṅgāra),
    Thesaurus:मङ्गल         		बृहस्पति (bṛhaspati),
    गौर (gaura)         		शनि (śani) अरुण (aruṇa) वरुण (varuṇa) यम (yama)
    Notable
    moons     		— — चन्द्र (candra),
    इन्दु (indu),
    Thesaurus:चन्द्र         		प्रथम मङ्गलस्य
    द्वितीय मङ्गलस्य         		—













    Proper noun

    edit

    सूर्य • (sū́rya) stem, m (metrical Vedic sū́riya)

    1. (Vedic religion, Hinduism, Buddhism, Jainism) Surya, the Vedic solar deity
      • c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 1.50.4:
        त॒रणि॑र्वि॒श्वद॑र्शतो ज्योति॒ष्कृद॑सि सूर्य।
        विश्व॒मा भा॑सि रोच॒नम्॥
        taráṇirviśvádarśato jyotiṣkṛ́dasi sūrya.
        víśvamā́ bhāsi rocanám.
        Swift and all beautiful art thou, O Sūrya, maker of the light,
        Illuming all the radiant realm.
    2. a male given name

    Descendants

    edit

    Adjective

    edit

    सूर्य • (sū́rya) stem

    1. solar

    Declension

    edit
    Masculine a-stem declension of सूर्य
    singular dual plural
    nominative सूर्यः (sū́ryaḥ) सूर्यौ (sū́ryau)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)     		सूर्याः (sū́ryāḥ)
    सूर्यासः¹ (sū́ryāsaḥ¹)
    accusative सूर्यम् (sū́ryam) सूर्यौ (sū́ryau)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)     		सूर्यान् (sū́ryān)
    instrumental सूर्येण (sū́ryeṇa) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्यैः (sū́ryaiḥ)
    सूर्येभिः¹ (sū́ryebhiḥ¹)
    dative सूर्याय (sū́ryāya) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्येभ्यः (sū́ryebhyaḥ)
    ablative सूर्यात् (sū́ryāt) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्येभ्यः (sū́ryebhyaḥ)
    genitive सूर्यस्य (sū́ryasya) सूर्ययोः (sū́ryayoḥ) सूर्याणाम् (sū́ryāṇām)
    locative सूर्ये (sū́rye) सूर्ययोः (sū́ryayoḥ) सूर्येषु (sū́ryeṣu)
    vocative सूर्य (sū́rya) सूर्यौ (sū́ryau)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)     		सूर्याः (sū́ryāḥ)
    सूर्यासः¹ (sū́ryāsaḥ¹)
    • ¹Vedic
    Feminine ā-stem declension of सूर्या
    singular dual plural
    nominative सूर्या (sū́ryā) सूर्ये (sū́rye) सूर्याः (sū́ryāḥ)
    accusative सूर्याम् (sū́ryām) सूर्ये (sū́rye) सूर्याः (sū́ryāḥ)
    instrumental सूर्यया (sū́ryayā)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)     		सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्याभिः (sū́ryābhiḥ)
    dative सूर्यायै (sū́ryāyai) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्याभ्यः (sū́ryābhyaḥ)
    ablative सूर्यायाः (sū́ryāyāḥ)
    सूर्यायै² (sū́ryāyai²)     		सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्याभ्यः (sū́ryābhyaḥ)
    genitive सूर्यायाः (sū́ryāyāḥ)
    सूर्यायै² (sū́ryāyai²)     		सूर्ययोः (sū́ryayoḥ) सूर्याणाम् (sū́ryāṇām)
    locative सूर्यायाम् (sū́ryāyām) सूर्ययोः (sū́ryayoḥ) सूर्यासु (sū́ryāsu)
    vocative सूर्ये (sū́rye) सूर्ये (sū́rye) सूर्याः (sū́ryāḥ)
    • ¹Vedic
    • ²Brāhmaṇas
    Neuter a-stem declension of सूर्य
    singular dual plural
    nominative सूर्यम् (sū́ryam) सूर्ये (sū́rye) सूर्याणि (sū́ryāṇi)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)
    accusative सूर्यम् (sū́ryam) सूर्ये (sū́rye) सूर्याणि (sū́ryāṇi)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)
    instrumental सूर्येण (sū́ryeṇa) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्यैः (sū́ryaiḥ)
    सूर्येभिः¹ (sū́ryebhiḥ¹)
    dative सूर्याय (sū́ryāya) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्येभ्यः (sū́ryebhyaḥ)
    ablative सूर्यात् (sū́ryāt) सूर्याभ्याम् (sū́ryābhyām) सूर्येभ्यः (sū́ryebhyaḥ)
    genitive सूर्यस्य (sū́ryasya) सूर्ययोः (sū́ryayoḥ) सूर्याणाम् (sū́ryāṇām)
    locative सूर्ये (sū́rye) सूर्ययोः (sū́ryayoḥ) सूर्येषु (sū́ryeṣu)
    vocative सूर्य (sū́rya) सूर्ये (sū́rye) सूर्याणि (sū́ryāṇi)
    सूर्या¹ (sū́ryā¹)
    • ¹Vedic

    References

    edit
    Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=सूर्य&oldid=83925007"