ჩიტი
Georgian edit
Alternative forms edit
- ჩიტ (čiṭ) — Ingilo dialect
Etymology edit
Attested since Middle Georgian.
According to Čubinov, an Armenian borrowing: compare Old Armenian ծիտ (cit), Middle Armenian չիտ (čʿit), ջիտ (ǰit, “sparrow”). This is rejected by Ačaṙean, because in Armenian the word is used post-classically and infrequently and now is present in Eastern dialects only; he considers the Armenian words to be borrowed from Kartvelian, the Middle Armenian forms specifically from Georgian.
Pronunciation edit
Noun edit
- (small) bird
- ვარდის ჩიტი ― vardis čiṭi ― nightingale
- sparrow
- Synonym: ბეღურა (beɣura)
- thickened grape-juice dripping from fresh churchkhela
- (in the plural) (loom) reed/heald supports
Inflection edit
Declension of ჩიტი (see Georgian declension)
| singular | plural | archaic plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ჩიტი (čiṭi) | ჩიტები (čiṭebi) | ჩიტნი (čiṭni) |
| ergative | ჩიტმა (čiṭma) | ჩიტებმა (čiṭebma) | ჩიტთ(ა) (čiṭt(a)) |
| dative | ჩიტს(ა) (čiṭs(a)) | ჩიტებს(ა) (čiṭebs(a)) | ჩიტთ(ა) (čiṭt(a)) |
| genitive | ჩიტის(ა) (čiṭis(a)) | ჩიტების(ა) (čiṭebis(a)) | ჩიტთ(ა) (čiṭt(a)) |
| instrumental | ჩიტით(ა) (čiṭit(a)) | ჩიტებით(ა) (čiṭebit(a)) | |
| adverbial | ჩიტად(ა) (čiṭad(a)) | ჩიტებად(ა) (čiṭebad(a)) | |
| vocative | ჩიტო (čiṭo) | ჩიტებო (čiṭebo) | ჩიტნო (čiṭno) |
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
Postpositional inflection of ჩიტი (see Georgian postpositions)
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
|---|---|---|
| -ზე (on - ) | ჩიტზე (čiṭze) | ჩიტებზე (čiṭebze) |
| -თან (near - ) | ჩიტთან (čiṭtan) | ჩიტებთან (čiṭebtan) |
| -ში (in - ) | ჩიტში (čiṭši) | ჩიტებში (čiṭebši) |
| -ვით (like a - ) | ჩიტივით (čiṭivit) | ჩიტებივით (čiṭebivit) |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (for - ) | ჩიტისთვის (čiṭistvis) | ჩიტებისთვის (čiṭebistvis) |
| -ებრ (like a - ) | ჩიტისებრ (čiṭisebr) | ჩიტებისებრ (čiṭebisebr) |
| -კენ (towards - ) | ჩიტისკენ (čiṭisḳen) | ჩიტებისკენ (čiṭebisḳen) |
| -გან (from/of - ) | ჩიტისგან (čiṭisgan) | ჩიტებისგან (čiṭebisgan) |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (from / since - ) | ჩიტიდან (čiṭidan) | ჩიტებიდან (čiṭebidan) |
| -ურთ (together with - ) | ჩიტითურთ (čiṭiturt) | ჩიტებითურთ (čiṭebiturt) |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (up to - ) | ჩიტამდე (čiṭamde) | ჩიტებამდე (čiṭebamde) |
Derived terms edit
- დერეფნის ჩიტი (derepnis čiṭi)
- დედოფალა ჩიტი (dedopala čiṭi)
- ჩიტის ბირკა (čiṭis birḳa)
- ჩიტის თვალი (čiṭis tvali)
- ჩიტის გული აქვს (čiṭis guli akvs)
- თავზე ჩიტს არ გადაიფრენს (tavze čiṭs ar gadaiprens)
- ჩიტი ვერ გადაფრინდება (čiṭi ver gadaprindeba)
Descendants edit
See also edit
- ფრინველი (prinveli)
References edit
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973) “ծիտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 458–459
- Ačaṙean, Hračʿeay (1977) “չիտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 629a
- Rayfield, Donald, editor (2006), “ჩიტი”, in A Comprehensive Georgian–English Dictionary, London: Garnett Press
- Čubinov, David (1887) “ჩიტი”, in Грузинско-русский словарь [Georgian–Russian Dictionary][1], Saint Petersburg: Academy Press, column 1579a
Mingrelian edit
Etymology edit
Related to Georgian ჩიტი (čiṭi); according to Kipšidze, borrowed from it. See there for more.
Noun edit
ჩიტი • (čiṭi)
- small bird
- sparrow
References edit
- Kipšidze, Iosif (1914) “ჩიტი”, in Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7)[2] (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 365b