Introduction edit

Beginning in the 1200s, people moved from Central Germany to Slovakia, where their speech became Zipser German. By the 1800s, some Zipsers had moved to Romania, where their language was over time strongly influenced by Upper Austrian. See Zipser German.

Sample sentences edit

  • ... åber åntwort [=antwortet] hat er nix und niemolst håt er kredt [=geredet] mehr vun tiesi Ssåchn. (WAT)
  • Was ich pin? ich pin a arme Sseel. (MK)


Showing the use of double negative:
  • ...denn des weiß ka Mensch noch nit! / (MK:) I hib ka Hungr mehr nit. (OW)
  • håt ka X nit khåbt/ghåbt = hat kein/nicht X gehabt (WAT)


Standard-German-influenced sample, showing the occasional use of "hat + [word that is homographic to the third-person singular present, but which functions as a past participle, though it lacks the prefix 'g-'/'k-']"
  • Vor hundert Jahren hat in Wischau lebt a Zipser - Bartl Kreiter -, des war a großer Holzschnitzer. (NR)

Sample words edit

Most Silesian and Austro-Bavarian spellings were taken from Wikipedia. (Exceptions include: SD = Schlesisches Dichterbuch, SG = Mitteilungen der Schlesischen Gesellschaft für Volkskunde.) They are etymological cognates, not necessarily the usual words.
Silesian (for comparison) older Zipser newer Zipser Bavarian (for comparison) German
(see -la) -chen (LT, KM), -ke (KM) (see -l) -chen (occasional dim. suffix)
-e -e (adj. f.+pl.) (LT, HG) -i (adj. f.+pl.) (WAT, MK -DGW) -e -e
-a, -en -en (v. inf.) (ZL, LT, HG)
-∅ (some v. pl.)
-n (v. inf. + pl. all mod. dial.s: WAT, BU, MBN, NR) -n, -en -en
-la -(e)l -l -l -l (dim. suffix)
zahn zên(e) (MZ) zehn (MK -D-W) zene 10: zehn
elf êlf / elbe (PD), âlf / âlbe (MZ) elwe [=elfe?] (WAT -T-W) elf(e) 11: elf
zwelf zwêlf / zwelbe (PD), zbêlf / zbêlbe (MZ) zwelw (NR PTGW, WAT), zwelf (MK -T-W) zwelf(e) 12: zwölf
fuffza(?) föüfzen (MZ) fufzehn (NR PTGW, WAT -DKW) fuchzene (/-zea?) 15: fünfzehn
zweey(?), zwiene zwei (KP), zwéi (WD), zbâ / zbê(ne) (MZ), zwiine (KN), zwai (FB) zwei (WAT, MK BD-W, MK PTGW), zwa (MK-OW) (ZT: zwej) zwoa / zwaa, zwee / zwen, zwoo 2: zwei (zweien)
zwanzich zbâzek (MZ) zwanzig (MK -D-W) zwånzge / zwonzge (?) 20: zwanzig
drei drai (MZ), driu (gen. Gründ.) trei (WAT, MK [B?]TGW) (presumably drei in D dialects) drei / drai 3: drei
vier vîr(e) (MZ) vier (MK -TGW+ß) fiare / viere 4: vier
femf (WP, SG) fëmf (FB), fômf / fômbe (MZ) fimf (NR BDGW+S) fimfe 5: fünf
föüfzek (MZ) fufzig (WAT), fimzig (NR ---B, NR -TGW) fuchzge 50: fünfzig
sechs sêx(e) (MZ) ßechs (WAT) sechse 6: sechs
sieba (WP, SG) sîm(ne) (MZ)
siebn (Kövi 1912 -DGW+S)
ßiebn (WAT), ßieben (OW-NR -TGW) sieme / sime 7: sieben
ocht acht / êcht(e) (MZ) åcht (WAT) åcht(e) / ocht(e) 8: acht
neun naün(e) (MZ) nein(???) (WAT) neine / naine 9: neun
oaber àber (KL), ober (LT) abr (NR P-GB, MK -TGW), åber (MK -TKW+ß) aber aber
oalle / olle [=alle] all (KM) åll(i) (WAT, MK -TGW, NR -T-W) oll(e) all(e)
aal, aald, ahld alt (LT), álde (LT)
*aut (hypoth. HG)
out (WP)
alt, alti (WAT, MK)
olt (MBN BD-W)
oid, olt alt, alte
on (/oa, oan) àn, ån (ZL) ån (WAT) on an
andersch(t/er) anders (ZL) anders (NR -TGW+ß) anders anders
Arbt (modern and 1864 Schr.) Ôerbt (LT) Årbeit (WAT), Arpeit (MK PDGW) Arwad Arbeit
arbta orpen (PD) årbeitn (MK BD--), arpeitn (MK PT-W) (ZT: orpen) arbeiten
orm àrm(e) (ZL) arm(i) (WAT, MK -T-W) orm(?) arme
aach aich (ZL), auch (FB) aach (NR PT-W) (ZT: e-uch) aa auch
uuf, uff aaf (JB) (1312: ûf) af (WAT), aaf (NR PDGB, MBN PDGW), auf (WAT) uff auf
Ooge / Aage (sg.) Âg (sg. LT), Äug / Éug (sg. KM)
Äugen (pl. FB)
Oogn (pl. MK BTGW), Oogan (pl. OW in NR BDGW), Augn (pl. WAT KWPT) Augn (pl.) Auge(n)
Banj (WAT) Bani (pl.; Romanian currency)
Pauer Pauer (m.) (sg. LT), *Pauern (pl.)
*Bauer (sg.), Bauern (pl. KL)
Pouer (sg. WD)
Pauer (sg. WAT), Pauern (pl. WAT, MBN PDGW) Baua Bauer
Boom (/Baam) (sg.), Beeme (/Bääme) (pl.) — Erzgebirgisch "der Baam" (sg.), "de Beeme" (pl.) Béum (sg.) (Z?), Bäim (pl.) (Z?) Paam (sg.: MK PT-W, NR PT-W), Pamer (pl.: WAT) / Paamer (NR), Peimer (pl.: MBN PD-B, NR) Baam (sg. and pl.) Baum (sg.), Bäume (pl.)
bei bai (LT, FB) bei (WAT B---; elsewhere BDGW), pei (NR PT-W; MK; BU PDG-) (ZT: baj) bei bei
bem (/beim?) baim (HG, Bela) peim (MK placename "Peim Fels", NR PT-W), pajm (MK placename "Pajm Fels", NR placename "Pajm Grußen Stajn")
(presumably 'beim' in B--- dialects)
(ZT: bejm)
beim beim
Barg Perg (BU; NR PTGW; OW; WAT) (presumably Berg in D dialects) Beag Berg
Awéra (WAT, OW: -[G+K]TW) Besitz (from Romanian avere "assets, wealth")
(not cognate, just other words for drunk: belemmert (PD), besch[a/e]igelt (PD)) rauschig (BU, WAT, NR) (S./Aus. dial. German: rauschig) betrunken (stark betrunken)
bien bën (LT, ZL) pin (WAT, MK PTKhW), bin (MK BD-W, MBN -DKB, OW-NR P---) (ZT: bën) bin / bi bin
best bëst (LT, PD, FB) pist (WAT, NR PTGW, MK PT-W), bist (MK BD-W) bisd bist
Bạdog (m.) (-n) (WAT) Blechgefäß (from Hungarian bádog "tin")
Bruder (sg.), Brieder (pl.) Brûder (sg. LT, PD), Briidèr (pl. FB)
Prûda (sg.? pl.?) (MZ: "bezeichnen ... alle Verwantschaftsgrade")
(sg.:) Pruder (WAT), Bruder (B dialects)
(pl.:) Prieder (WAT), Priedr (MK PT-W+ß), Briedr (MK BDGW+ß)
Bruada Bruder (sg.)
Brüder (pl.)
der- der- (ZL, LT) der- (NR, poss. rare) da- (see 'derbei', 'dervan, derfar'
dabeine, derbei(ne) derbei (ZL, LT) derbei (NR, poss. rare) dabei (!)
dann- dann (ZL, LT) dann (MK, WAT) dann
is dàs / dås / 'es (ZL), ès (FB) tås (MK PTGW, WAT, NR -T-W) / tes (MBN -T--)
des (MBN --DW)
(ZT: dos)
ăs das
doas, doß daß / dåß (ZL, LT) (1312: daz) tåß (WAT) (presumably dåß in D dialects) daß
dei, denne daain (FB) dein (MK -DGW), tein (WAT, MK -D-W, NR PD-W) dei dein
dar/d'r [=der], dan [=den] der / dêr (/'er?) (LT) / dèr (FB); 'en [=den] (LT)
(1312: dem [=den], dem [=dem])
ter (WAT, MK -TGW); ten (WAT, MK -TGW), tem (NR -TGW)
der (WAT PDKW "vun der"; ZT); den (WAT), dem
da der (m sg.); den, dem
deitsch deutsch (NR -DGB), daitsch (BU [B?]D-B), taitsch (MK -TGW), deitsch (MK -DGW), teitsch (WAT) (ZT: dajtsch) Deitsch deutsch
Deitschen Deutschn (NR -DGB), Daitschn (BU [B?]D-B), Taitschn (MK -TGW), Deitschn (MK -DGW), Teitschn (WAT) Deitschn Deutschen (die Deutschen)
die, de di (LT, FB)
(JB: tie) (1312: dî)
tie (MK -TGW, NR -TGW, MBN -T--) / ti (WAT -T-W, MK PT--)
die (WAT PDKW "vun die"; ZT) / di (WAT -DGW)
de, d die (f.+pl.)
dieser tieser + tiesi (MK -TKW, WAT), (presumably in D dialects the 'd-' forms also exist) dieser + diese
der dir (LT), dêr (ZL) dir (MBN), tir (WAT, MK) dir
durt (SD) turt (WAT, NR GWPT)
turtn (MK -TGW), dortn (Mara. [B+P]DGW, NR PDGB)
dort
dortn
dort
dorten (dial. form of dort)
du du (ZL, FB BD-W), duu (FB) du (MK -DGW, ZT), tu (WAT, MK -TGW, NR PTGW) du du
a/an [=eine]
ean/äan/a [=ein]
a'm [=einem], /eene [=eine], an'n [=einen], a'r/eener [=einer] (WP)
e [=ein] (ZL), em [=einem] (ZL), ä (FB) a [=ein, eine] (WAT, MK -TGW, MBN PD-W, NR PTGW), aan [=ein] (MK -TGW, NR –G-), aanes [=eines] (MK -TGW) a ein (/eine, /einem, /eines)
eméul (ZL) amol (WAT, NR, MK, MBN), anmol (MK), aamol (BU) einmal
Bebu (f.) (MK, MBN, WAT) Elisabeth (Kose-/Kurz-form)
Liesl (n.) (MK PTG-, WAT) Elisabeth (Kose-/Kurz-form)
Ließku (f.) (MK -T[G+K]W+ß, MBN) Elisabeth (Kose-/Kurz-form)
Zúres (WAT, OW: --K-) Enge, Elend (from Yiddish)
der- der- (LT) ter- (presumably der- in D dialects) er-
irscht / erscht / ascht erscht (WAT, MK -TGW, ZT) erst(e)
is, es es (ZL, PD, etc) es (MBN --G-, MK -TGW+ß)
ßes [='ßie es'=sie es] (WAT, MK)
es es
euch / oich éuch (ZL, LT) eich (WAT, MBN PDGW, MK -TGW+ß) enk / aich euch
Feier Feier (MBN+NR -D-B, MK), Fajer (NR PT-W) Feuer
Fisch (/Fiesch?) Fusch, Fosch, Fesch, Fisch (m.) (Zips) Fisch (WAT) Fiisch Fisch
Froo Frau (LT, KM, KN), Frâ (LT) Frau (MK -TGW, WAT) Frau(?) Frau
Klaka ("in Klaka") (MK -TGj-, MBN BD-W, BU) freiwillige Arbeitsleistung (from Romanian clacă ‎"joint voluntary work")
fiern, håt kfiert (WAT) führen, leiten, steuern
fier, fer far (ZL) fier (MK -TGW+ß, WAT, MBN PDKW, NR P[D?]GW), fer (MK -T-W), far (MK P-[G?]W) für
ganz (ZL, LT) kanz (WAT), ganz (MK, NR) ganz
går (ZL) kar (WAT) (presumably gar in G dialects) gar
ge- (LT, KL), de- (H, where Schr. considers it "kindlich") g- (rarely ge- or gj- of ghj-), k- (or rarely kh-) ge- (verb past participle prefix)
kebn (WAT, MK P-KW), khebn (NR -ThKhW), gebn (MK, MBN, NR), gjebn (NR) geben
gfundn (MK, NR), kfuntn (WAT) gefunden
degang (HG) gangn (MK -TGW), kången (also in compounds, e.g. wegkången) (WAT) gegangen
ghåbt (MK G?W?, WAT -DGW), ghabt (NR PDGB), khåbt (MK K???), khabt (WAT) gehabt
gîn (HG inf.)
kheh (JB: gehe (1sg.))
kehn (WAT, MK PTKW), khehn (MK PTKhW), gehn (presumably) gehen
Geld (ZL) Geld (WAT) Geld
glebt (MK -TGW), klebt (WAT/OW -TKW) gelebt
groß (MK -TGW), kroß (WAT, MK "kroßzogn" -TKW) groß
hat (ZL, LT) håt (WAT, MK), hat (ZT, etc.) hat (3sg.)
hairåt [=heirate (1sg.)] (ZL) heiråt [=heiratet (3sg.)] (WAT)
(past. ptc.:) kheiråt (WAT), gheiråt (MK -TGW)
heiraten (verb)
Hemde Hemb (sg.), Hemba (pl.) (Zips) Hemed (WAT), Hemet (WAT -DGW), Hemmet (NR PT--) Hemat / Hemad (Old Bavarian Hemedi) Hemd
Himmel (FB) Himml (WAT), Hëmml (ZT) Himmel
Kolibe (sg., misc. Rom. dial.s), Kulibn (sg., WAT) Hütte ("/Blockhaus") (im Wald?)
iech ich (Zpsl, FB) i (MK BD-- + -TGW, NR G??D + -TGW), ich (WAT, MK -DGW) (ZT: ëch, e') i ich
ën (ZL) in (WAT, NK, etc.) in
ëss (ZL) is (WAT, MK, MBN, NR) ist
ja (ZL, LT), jä (FB) jå (WAT, MK -TGW), chou (BU), tjuh (NR+MBN -D-B) ja (sometimes used dismissively like English "yeah [no]")
(sg.:) Jåhr (MK -TKW) (ZT: Johr)
(pl.:) Jåhr (MK BDGW, WAT), Johr (NR PTGW), Johrn (ZT)
Jahr (sg.), Jahre (pl.)
Kaisr (MK -TGW), Kaiser (WAT) Kaiser
(f. sg.:) Grull (ZL) (/Gruhla?)
(pl.:) Grulln (ZL) (Gruhln JB)
(pl.:) Grulln (ZT), Gruhln (NR) Kartoffel, Kartoffeln
kéin (ZL) ka (NR -TG-, MBN BD-W, WAT, MK), kein (MK -DGW)
kaner (WAT incl. subdialects with D and [B+P])
kein
keiner
Kënder (ZL) Kindr (MK PTGW, NRm -DGB) (ZT: Kënder) Kinder
Läuchter (n.) [Vokal lang] Klafter, bergmännische Klafter
klan (-i, -er) (WAT), klaan (-er) (MK, BU) glaa(na) klein(e)
kleiner (inflected, not comparative, form)
Keenig (WAT, NR -TGW), Kenig (OW in MBN B-K-) König
Lànd (lànd) (ZL, LT) Land (WAT, MK) Land
lang (NR, MBN) lang
léibst (2sg.) (LT)
lêbt (3sg.) (ZL)
lebst (2sg.) (WAT)
lebt (3sg.) (WAT, NR)
lebst
lebt
Lei (pl. + sg. in WAT and NR PGj--; 'Leu' as sg. only mentioned in German notes on Weinthal/OW/Pfefferfeld sample) Lei (pl.; Romanian currency; sg.: Leu)
måchen (LT) måchn (WAT) machen
Madla, Mädla (Aeberlausitzer: Maajgl) Marl (sg.) (MK -TGW), Marln (pl.) (MK -TGW)
Madl (sg.) (NR -D-W, WAT -T-W), Mädl (pl.) (NR PDGB)
Madl Mädchen
man (ZL) man (NR) man
Moan Mann, Mán (ZL, LT) (ZT: Monn) Moa Mann
mein (WAT, etc.) (ZT: majn) mein
Milich (WAT), Millich (MK -TKW) (ZT: Mellich) Milch
ne, nee, ni nëch (ZL, LT, FB) (1312: nicht) nit (WAT, MK -D-W) (ZT: nëch) (old BU PDGB possibly nich) ned nicht
Bátschi (m.) (WAT, OW: -TKW; MK) Onkel (from Hungarian bácsi /ˈbaːtʃi/)
poar pår (ZL) paar (WAT) poar paar
Perschon (1312: persôn) (*Perso̊n ?) Person
Fonne, Fanne Tfann, Fann (ZL, LT) Pfan- Pfanne
Farr[osch], Pforr Pfårrer (WAT) Pfarrer
Faad / Faard (sg.), Faade / Faare (pl.) Tferd (/Ferd?) (Zips) Pferd (WAT, MK PDGW) Pfead
Roß (sg.) / Ressa (pl.)
Pferd
Tfîl, Fîl (ZL, LT) Pfühl
Quell (m.) (WAT) Quelle
Grinda (f.) (WAT) Querbalken (from Romanian grindă "beam")
Tfirler (Zips) Quirler
rêcht (ZL) recht (WAT) recht
reich, reichi (MK -TGW, WAT) reich (pred.), reiche (attrib. f.)
Hrëchta (ZL) Richter (WAT) Richter (per Schr.)
Gogoschar (Gogoschạr) (WAT, OW) Rosenpaprika (from Romanian gogoșar "bell pepper")
ßågn (WAT), sagn (MBN -DGW, NR -DGB), sogn (Poschoritta: NR PDGW + MBN PD-B; ZT), ßogn (NR PTGW), ßagn (NR -T-W + -DGB)

inflects as expected: ßåg/sog (1sg.; 2sg. imp.), ßågst/sogst (2sg. ind.), ßågt/sagt (3sg.), etc.
sagen
Schéum (ZL) Faam (m. sg.) (Fạam) Schaum (m.) (Zip. 'Faam' is cognate to Ger. 'Feim', m.)
faamen (fạamen), håt kfaamt schäumen, hat geschäumt
Schnéi (LT) Schnee (WAT) Schnee
schunt (WAT, MK ---W)
(ZT: schun -DGW)
schon
schéin (also schain?) (ZL) scheen (inflected forms incl. scheenr/scheener, scheeni, scheenen) (MK -TGW, NR -T-W, WAT) schön (schöner, schöne, schönen)
Schbesta (MZ: "bezeichnen ... alle Verwantschaftsgrade") Schwester (WAT) Schwesta Schwester
Séil (ZL) Sseel (WAT, MK P--W+ß), Seel (NR PTGW+S) Seele
sêr (ZL) ßehr (WAT, MK PT-W+ß) sehr
sain (LT, FB), ßain (WD), saain (FB) ßein (WAT, OW-MK -T-W) sein (possessive pronoun)
sain [sein] (ZL), saain (FB) ßein (WAT, MK -TGW, NR -T-W) sein (verb)
ßeins (WAT) seins (=his)
sich (FB) ßich (WAT, MK BD-W, NR -TGW) sich
se (ZL), sê (ZL) ßie (WAT, etc.) sie ("in allen Fällen")
ßeins (MK -TGW) sind's
Ssoldåt (MK -TGW), Ssåldåt (WAT) Soldat
soln (KP), solln (FB) ßolln (MK -TGW, WAT, NR -TGW), solln (WAT) sollen
Teiwel Taibel (KL) Teifel (MBN BD--), Tajbu (MK PT[Kh+G]W, NR B[T+D]G-+ß), Taibu (NR B[T+D]G-+ß) Teufel
Troom / Traam (sg.), Treeme (pl.) Traam (WAT), Traum (NR P[D]GW) Traum
tramt (WAT), traamt (WAT), treimt (MK -TGW) träumt(e?)
ieber, eeber, ibar ibèr (FB BDGW) iber (WAT, MK -TKW, ZT BDGW) über
Voater Våter (ZL) Våter (WAT), Våtr (MK -TKW) Vater
vill vël (ZL) viel (WAT, NR) viel
Vogel (sg.), Vegel (pl.) Véigel (pl.) (LT) (sg.:) Vegele (n. — dim.?) (NR PT-W+ß)
(pl.:) Vogl (NR -DGB+ß), Vegel (NR -TGW+ß)
Vogel, Vögel
ward (WAT), wård (MK) ward (1+3sg. past of werden: wurde)
worn (OW PTGW) (ZT: warn) waren (see also "wor(d)n"=geworden)
woarta, woatta wortn (NR PT-W) warten
woas, wos wås (LT), wos (FB) bos (NR PDGB, BU PDGB), wos (NR -T-W, MBN BDGW, MK -T[G?]W, ZT), was (WAT) was
Woasser Wasser (gen. Gründ.), Bassa (MZ) Wåsser (WAT BTKW), Wossr (NR PTGW, MBN -D[G?]W), Wosser (MBN --GW), Wassr (MK ---W), Bassa (NR --GB, BU PD[G]B) Wossa Wasser
Weib (sg.), Weiwer (pl.) Waib (ZL) Weib(l) (WAT --KW, MK -T-W, NR -DGW, MBN) Wei, Weib Weib
weil weil (MK PTGW+ß, NR -DGW+S), beil (BU, NR -DGB+ß), wal (WAT), waal (MK -TGW) weil
a wang, ang [=ein wenig] wéinich, wéinije (ZL) wenig (WAT), benig (MBN -DKB) weng wenig(e)
wer (SD) wër (FB, KM), wèr (FB) wer (WAT -T-W, MK -T-W, NR PD-W), ber (NR+MBN ---B) wer
ber, mer wir (1312 Old Zipser), ber (ZL + LT, in compouns like daßber = daß wir, eß ber = essen wir), bir (FB) mir (MK BDGW, NR [Gj]P--), bir (BU)
wir (ZT)
mia wir
geworda, gewurn wordn (NR PTGW), bordn (BU -D-B)
worn (WAT+OW)
gewordn (ZT)
worden, geworden (see also "worn"=waren)
Zëps ("ën Zëps") (ZL), Zëpsen (ZL) Zeps (BU) Zips Zips, Zipsen
Zëpser (ZL, ZT, Fausel 1927) Zipser (MK, WAT, etc.) Zipser
Zäpsersch (WP), Zäpserisch (misc. ref.s) Zipserisch