burmistrz

Old Polish

Alternative forms

• bormistrz, burgmistrz

Etymology

Borrowed from Middle High German bur(g)-mīster. First attested in 1399.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /burmʲistr̝/
• IPA^(key): (15^th CE) /burmʲistr̝/

Noun

burmistrz m pers

1. (attested in Greater Poland, Masovia) councilman (councillor who chairs a city council)
   • 1887, 1889 [1399], Józef Lekszycki, editor, Die ältesten großpolnischen Grodbücher, volume I, number 2906, Poznań:

     Adamowa iest za swim møzem burgmistrzem poznanskim a cosczanskim

     [Adamowa jest za swym mężem burgmistrzem poznańskim a kościańskim]

   • 1902 [1405], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎^[1], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 272:

     Ian ne chodzil do Adama do burgmistrza ot pana Medzirzeczskego y ne szandal, bi mu szø gwalth ne sstal o yanczcza

     [Jan nie chodził do Adama, do burgmistrza, ot pana Miedzyrzec(s)kiego i nie żądał, by mu się gwałt nie sstał o jęćca]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 113:

     Pyszani przes rąnkąn Mykolaya Suleda, pyszarza i burgmistrza w thy czassy war[z]eczskyego

     [Pisani przez ręką Mikolaya Suleda, pisarza i burgmistrza w ty czasy war[sz]ecskiego]

   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 136:

     Burmysztrz, raczcze y przyszyasznyczy myasta Fridborku

     [Burmistrz, radźce i przysiężnicy miasta Frydborku]

   • 1874-1891 [1463], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXII, page 382:

     I o tern vye Pavel burmistrz

     [I o tem wie Paweł burmistrz]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 134:

     Bormistrza proconsule

     [Bormistrza proconsule]

   • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[5], [6], [7]}, volume XXV, page 182:

     Burmystrza *prothoconsulis

     [Burmistrza *prothoconsulis]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 104v:

     Preconsul eyn ratmeyster bormystrz

     [Preconsul eyn ratmeyster bormistrz]

Derived terms

nouns

• burmistrzewa

Descendants

• Polish: burmistrz, bumistrz, bumisc (Lasovia), borgmistrz, bormistrz, bułmistr, burgmistrz, burmistr (Middle Polish)
• Silesian: burmistrz

References

• Bańkowski, Andrzej (2000) “burmistrz”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Brückner, Aleksander (1927) “burmistrz”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
• K. Nitsch, editor (1954), “Burmistrz, Bormistrz, Burgmistrz”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 178
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “burmistrz, bormistrz, burgmistrz”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “(Burmistrz) Bormistrz”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Alternative forms

• bumistrz, bumisc (Lasovia)
• borgmistrz, bormistrz, bułmistr, burgmistrz, burmistr (Middle Polish)

Etymology

Borrowed from Old Polish burmistrz.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbur.mistʂ/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /ˈbur.mistr̝/, (17^th–18^th c.) /ˈbur.mistʂ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -urmistʂ
• Syllabification: bur‧mistrz

Noun

burmistrz m pers or f (female equivalent burmistrzyni or burmistrz, related adjective burmistrzowski)

1. (administration) mayor (official who is the head of the city council)
2. (Middle Polish, historical) proconsul; Roman consul

Declension

Declension of burmistrz

	singular	plural
nominative	burmistrz	burmistrze
genitive	burmistrza	burmistrzy
dative	burmistrzowi	burmistrzom
accusative	burmistrza	burmistrzy
instrumental	burmistrzem	burmistrzami
locative	burmistrzu	burmistrzach
vocative	burmistrzu	burmistrze

Noun

burmistrz f

1. (administration) female equivalent of burmistrz (“mayor”)

   Synonym: burmistrzyni

Further reading

• burmistrz in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• burmistrz in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “burmistrz”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Wiesław Morawski (28.09.2015) “BURMISTRZ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “burmistrz”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “burmistrz”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “burmistrz”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 237
• Jan Karłowicz (1900) “burmistrz”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: A do E, Kraków: Akademia Umiejętności, page 140

Silesian

Etymology

Borrowed from Old Polish burmistrz.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbur.mistʂ/
• Rhymes: -urmistʂ
• Syllabification: bur‧mistrz

Noun

burmistrz m pers (female equivalent burmistrzinŏ)

1. (administration) mayor (official who is the head of the city council)

Derived terms

nouns

• burmistrziniŏ

Further reading

• burmistrz in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “burmistrz”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 66