dî
See also: Appendix:Variations of "di"
Emilian edit
Noun edit
dî m (plural dî) (Carpi, Mirandola, Modena, Reggio Emilia)
Friulian edit
Etymology edit
From Latin dīcere, present active infinitive of dīcō (“say”).
Verb edit
dî
- (transitive) to say
Conjugation edit
This is a highly irregular verb with some regular -â paradigms. This verb is conjugated similarly to fâ, but this verb has irregular lengthenings only in indicative present and imperative stems was conjugated like as mentioned above.
Conjugation of dî (fourth conjugation without infix, irregular)
infinitive | dî | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | dînt | ||||||
past participle | singular | plural | |||||
masculine | dit | dits | |||||
feminine | dide | didis | |||||
person | singular | plural | |||||
first | second | third | first | second | third | ||
indicative | jo | tu | lui/jê | nô | vô | lôr | |
present | o dîs | tu disis | al/e dîs | o disìn | o disês | a disin | |
imperfect | o disevi | tu disevis | al/e diseve | o disevin | o disevis | a disevin | |
simple past | o disei | tu diseris | al/e disè | o diserin | o diseris | a diserin | |
future | o disarai | tu disarâs | al/e disarà | o disarìn | o disarês | a disaran | |
conditional | jo | tu | lui/jê | nô | vô | lôr | |
present | o disarès | tu disaressis | al/e disarès | o disaressin | o disaressis | a disaressin | |
subjunctive | jo | tu | lui/jê | nô | vô | lôr | |
present | o disi | tu disis | al/e disi | o disìn | o disês | a disin | |
imperfect | o disès | tu disessis | al/e disès | o disessin | o disessis | a disessin | |
imperative | – | tu | – | nô | vô | – | |
– | dìs | – | dìn | dìt | – |
Derived terms edit
Related terms edit
Ladin edit
Adverb edit
dî
- (badiot) long (having a duration in time), for a long time
- Tan dî dura pa l film?
- How long is the film?
- Ël ie stat dî dedora.
- He stayed outside for a long time.
- (badiot) in a long time
- Ie ne son dî nia plu stat a New York.
- I haven't been to New York in a long time.
Alternative forms edit
- giut (Gherdëina)
Ligurian edit
Etymology edit
From a contraction of Latin dīcere, present active infinitive of dīcō, from Proto-Italic *deikō, from Proto-Indo-European *déyḱti (“to show, point out”).
Pronunciation edit
Verb edit
dî
- (transitive, intransitive) to say, tell
- (transitive, intransitive) to recite
- (transitive, intransitive) to mean
- (transitive, intransitive) to think
- (transitive, intransitive) to admit
- inflection of dî:
Conjugation edit
Conjugation of dî (fourth conjugation)
infinitive | dî | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
auxiliary verb | avéi | gerund | dìndo | ||||
present participle | dixénte | past participle | dîto | ||||
person | singular | plural | |||||
first | second | third | first | second | third | ||
indicative | mi | ti | lê o/a | noî, niâtri | voî, viâtri | lô, liâtri | |
present | dìggo | ti dîxi | dîxe | dìmmo | dî | dîxan | |
imperfect | dîva, dîvo | ti dîvi | dîva | dîvimo | dîvi | dîvan | |
future | diö | ti diæ | diâ | diêmo | diéi | diàn | |
conditional | mi | ti | lê o/a | noî, niâtri | voî, viâtri | lô, liâtri | |
present | diéiva, diæ | ti diêsci | diéiva, diæ | diêscimo | diêsci | diéivan | |
subjunctive | che mi | che ti | che lê o/a | che noî, che niâtri | che voî, che viâtri | che lô, che liâtri | |
present | dìgghe | ti dìgghi | dìgghe | dìmmo, dìgghimo† | dî, dìgghi† | dìggan, dìgghen† | |
imperfect | dìsse | ti dìsci | dìsse | dìscimo | dìsci | dìssan | |
imperative | ti | lê o/a | noî, niâtri | voî, viâtri | lô, liâtri | ||
— | dìnne | dìgghe | dìmmo | dî | dìggan, dìgghen† |
Conjugation of dî (fourth conjugation)
infinitive | dî | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
auxiliary verb | avéi | gerund | dixéndo | ||||
present participle | dixénte | past participle | dîto | ||||
person | singular | plural | |||||
first | second | third | first | second | third | ||
indicative | mi | ti | lê o/a | noî, niâtri | voî, viâtri | lô, liâtri | |
present | dìggo | ti dîxi | dîxe | dìmmo | dî | dîxan | |
imperfect | dixéiva, dixéivo | ti dixéivi | dixéiva | dixéivimo | dixéivi | dixéivan | |
future | diö | ti diæ | diâ | diêmo | diéi | diàn | |
conditional | mi | ti | lê o/a | noî, niâtri | voî, viâtri | lô, liâtri | |
present | diéiva, diæ | ti diêsci | diéiva, diæ | diêscimo | diêsci | diéivan | |
subjunctive | che mi | che ti | che lê o/a | che noî, che niâtri | che voî, che viâtri | che lô, che liâtri | |
present | dìgghe | ti dìgghi | dìgghe | dìmmo, dìgghimo† | dî, dìgghi† | dìggan, dìgghen† | |
imperfect | dixésse | ti dixéssi | dixésse | dixéscimo | dixésci | dixéssan | |
imperative | ti | lê o/a | noî, niâtri | voî, viâtri | lô, liâtri | ||
— | dìnne | dìgghe | dìmmo | dî | dìggan, dìgghen† |
Sicilian edit
Preposition edit
dî
Zaghawa edit
Pronunciation edit
Noun edit
dî
References edit
- Beria-English English-Beria Dictionary [provisional] ADESK, Iriba, Kobe Department, Chad