Wiktionary

dziękować

See also: dziekować

Old Polish

edit

Etymology

edit

From dzięka +‎ -ować. First attested in 1413. Compare Old Czech děkovati and Old Slovak ďakovať

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /d͡ʑæ̃kɔvat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /d͡ʑæ̃kɔvat͡ɕ/

Verb

edit

dziękować impf (perfective podziękować)

  1. to thank (to express gratitude or appreciation toward) [with dative ‘whom’ and z (+ genitive) ‘for what’]
    • 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym‎[1], line 158:
      A gdy do Rzymą przyal, bogv dząkowal, ysch gy do szemye przygnal
      [A gdy do Rzyma przyjał, Bogu dziękował, iż ji do ziemie przygnał]
    • 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[2], 2, 14:
      W boiazny bozey ostal, bogu wzdi dzøkuiøcz ze wszego po wszitki dny ziwota swego (agens gratias deo omnibus diebus vitae suae)
      [W bojaźni Bożej ostał, Bogu wżdy dziękując ze wszego po wszytki dni żywota swego (agens gratias Deo omnibus diebus vitae suae)]
  2. (attested in Masovia, Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) to praise [with dative ‘whom’ and w (+ locative) ‘for what’]
    • 1876-1929 [1413], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎[3], volume XIV, Chruściechów, Sieciechów, page 498:
      Mila matuchno boza, dzankugø tobe, banczze se mnø!
      [Miła matuchno boża, dziękuję tobie, bądźże se mną!]
    • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎[4], Krakow, Brodnia, page 4b:
      Dziakowacz bandą tobie we wszprawienyu sercza, w tem, yze nauczilem se szandow sprawiedliwosczi twoiey (confitebor tibi in directione cordis, in eo, quod didici iudicia iustitiae tuae Psal 118, 7)
      [Dziękować będę tobie we wsprawieniu serca, w tem, iże nauczyłem sie sądow sprawiedliwości twojej (confitebor tibi in directione cordis, in eo, quod didici iudicia iustitiae tuae Psal 118, 7)]

Derived terms

edit
nouns
edit
nouns

Descendants

edit

References

edit
  • Boryś, Wiesław (2005) “dziękować”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Sławski, Franciszek (1958-1965) “dziękować”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • Mańczak, Witold (2017) “dziękować”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “dziękować”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “dziękować”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

edit

Alternative forms

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish dziękować. By surface analysis, dzięka +‎ -ować. Compare Czech děkovat.

Pronunciation

edit
 
  • IPA(key): /d͡ʑɛŋˈkɔvat͡ɕ/
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -ɔvat͡ɕ
  • Syllabification: dzię‧ko‧wać

Verb

edit

dziękować impf (perfective podziękować)

  1. (intransitive) to thank (to express gratitude or appreciation toward) [with dative ‘whom’ and za (+ accusative) ‘for what’ and instrumental ‘with what’]
    Radek dziękuje matce za prezent. ― Radek thanks (his) mother for the present.
    Dziękuję! ― Thank you!
  2. (intransitive) to thank (to politely decline)
  3. (intransitive, obsolete) to return the favor (to perform the same action as someone else)
    Synonym: odwdzięczać się
  4. (intransitive, Middle Polish) to confirm and acknowledge receipt of receivables; to give up any claims to something

Conjugation

edit
Conjugation of dziękować impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive dziękować
present tense 1st dziękuję dziękujemy
2nd dziękujesz dziękujecie
3rd dziękuje dziękują
impersonal dziękuje się
past tense 1st dziękowałem,
-(e)m dziękował 		dziękowałam,
-(e)m dziękowała 		dziękowałom,
-(e)m dziękowało 		dziękowaliśmy,
-(e)śmy dziękowali 		dziękowałyśmy,
-(e)śmy dziękowały
2nd dziękowałeś,
-(e)ś dziękował 		dziękowałaś,
-(e)ś dziękowała 		dziękowałoś,
-(e)ś dziękowało 		dziękowaliście,
-(e)ście dziękowali 		dziękowałyście,
-(e)ście dziękowały
3rd dziękował dziękowała dziękowało dziękowali dziękowały
impersonal dziękowano
future tense 1st będę dziękował,
będę dziękować 		będę dziękowała,
będę dziękować 		będę dziękowało,
będę dziękować 		będziemy dziękowali,
będziemy dziękować 		będziemy dziękowały,
będziemy dziękować
2nd będziesz dziękował,
będziesz dziękować 		będziesz dziękowała,
będziesz dziękować 		będziesz dziękowało,
będziesz dziękować 		będziecie dziękowali,
będziecie dziękować 		będziecie dziękowały,
będziecie dziękować
3rd będzie dziękował,
będzie dziękować 		będzie dziękowała,
będzie dziękować 		będzie dziękowało,
będzie dziękować 		będą dziękowali,
będą dziękować 		będą dziękowały,
będą dziękować
impersonal będzie dziękować się
conditional 1st dziękowałbym,
bym dziękował 		dziękowałabym,
bym dziękowała 		dziękowałobym,
bym dziękowało 		dziękowalibyśmy,
byśmy dziękowali 		dziękowałybyśmy,
byśmy dziękowały
2nd dziękowałbyś,
byś dziękował 		dziękowałabyś,
byś dziękowała 		dziękowałobyś,
byś dziękowało 		dziękowalibyście,
byście dziękowali 		dziękowałybyście,
byście dziękowały
3rd dziękowałby,
by dziękował 		dziękowałaby,
by dziękowała 		dziękowałoby,
by dziękowało 		dziękowaliby,
by dziękowali 		dziękowałyby,
by dziękowały
impersonal dziękowano by
imperative 1st niech dziękuję dziękujmy
2nd dziękuj dziękujcie
3rd niech dziękuje niech dziękują
active adjectival participle dziękujący dziękująca dziękujące dziękujący dziękujące
contemporary adverbial participle dziękując
verbal noun dziękowanie

Derived terms

edit
interjections
phrases
verbs
edit
noun
interjections
nouns
preposition

Descendants

edit

Trivia

edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dziękować is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 2 times in news, 9 times in essays, 17 times in fiction, and 68 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 96 times, making it the 652nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

edit
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “dziękować”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 104

Further reading

edit
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=dziękować&oldid=82201226"