pişmek
Crimean Tatar edit
Etymology edit
From Proto-Turkic *biĺč-. Cognate to Kumyk пишмек (pişmek), etc.
Verb edit
pişmek
References edit
https://classes.ru/all-crtatar/dictionary-crtatar-russian-cyr-term-8917.htm
Turkish edit
Etymology edit
From Ottoman Turkish بشمك (bişmek), پیشمك (pişmek, “to be cooked”), from Proto-Turkic *biĺč- (“to become boiled, ripe”).[1]
Cognate with Old Turkic [script needed] (bış-, “to ripen, be cooked”), Azerbaijani bişmək (“to bake, boil”), Bashkir бешеү (beşew, “to boil, cook”), Chuvash пиҫ (piś, “to boil, stew, cook, ripen”), Kazakh пісу (pısu, “to mature”), Khakas пызарға (pızarğa, “to ripen, stew, cook, sweat”), Kyrgyz бышуу (bışuu, “to mature, ripen”), Turkmen bişmek (“to be cooked”), Yakut бус (bus, “to cook, boil, be ready to eat, ripen”).
Verb edit
pişmek (third-person singular simple present pişer)
- (intransitive) to cook, bake, roast.
- Az pişmiş et tehlikeli mi?
- Is undercooked meat dangerous?
- Komşuda pişer, bize de düşer.(A proverb stating that one may gain from the success of people in one’s circle.)
- What cooks at the neighbor’s may come to us too.
- (intransitive) to mature, ripen
- (intransitive) to acquire experience; to become experienced
Conjugation edit
Conjugation of pişmek (aorist in -V²r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
| Positive declarative | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | pişmek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | pişen | ||||||
| perfective | pişmiş | |||||||
| prospective | pişecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | piştiğim | piştiğin | piştiği | piştiğimiz | piştiğiniz | piştikleri | |
| prospective | pişeceğim | pişeceğin | pişeceği | pişeceğimiz | pişeceğiniz | pişecekleri | ||
| verbal noun | pişme | |||||||
| way of doing | pişiş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | pişerim | pişersin | pişer | pişeriz | pişersiniz | pişerler |
| imperfective | pişiyorum | pişiyorsun | pişiyor | pişiyoruz | pişiyorsunuz | pişiyorlar | ||
| past | perfective | piştim | piştin | pişti | piştik | piştiniz | piştiler | |
| imperfective | pişiyordum | pişiyordun | pişiyordu | pişiyorduk | pişiyordunuz | pişiyorlardı (or pişiyordular) | ||
| future | pişeceğim | pişeceksin | pişecek | pişeceğiz | pişeceksiniz | pişecekler | ||
| inferential | perfective | pişmişim | pişmişsin | pişmiş | pişmişiz | pişmişsiniz | pişmişler | |
| aorist | pişermişim | pişermişsin | pişermiş | pişermişiz | pişermişsiniz | pişerlermiş (or pişermişlar) | ||
| imperfective | pişiyormuşum | pişiyormuşsun | pişiyormuş | pişiyormuşuz | pişiyormuşsunuz | pişiyorlarmış | ||
| conditional | simple | pişsem | pişsen | pişse | pişsek | pişseniz | pişseler | |
| perfective | pişseydim | pişseydin | pişseydi | pişseydik | pişseydiniz | pişseydiler | ||
| optative | pişeyim | pişesin | pişe | pişelim | pişesiniz | pişeler | ||
| progressive | pişmekteyim | pişmektesin | pişmekte | pişmekteyiz | pişmektesiniz | pişmekteler | ||
| necessitative | pişmeliyim | pişmelisin | pişmeli | pişmeliyiz | pişmelisiniz | pişmeliler | ||
| imperative | piş | pişsin | pişin | pişsinler | ||||
| Positive interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | pişer miyim? | pişer misin? | pişer mi? | pişer miyiz? | pişer misiniz? | pişerler mi? |
| imperfective | pişiyor muyum? | pişiyor musun? | pişiyor mu? | pişiyor muyuz? | pişiyor musunuz? | pişiyorlar mı? | ||
| past | perfective | piştim mi? | piştin mi? | pişti mi? | piştik mi? | piştiniz mi? | piştiler mi? | |
| imperfective | pişiyor muydum? | pişiyor muydun? | pişiyor muydu? | pişiyor muyduk? | pişiyor muydunuz? | pişiyorlar mıydı? | ||
| future | pişecek miyim? | pişecek misin? | pişecek mi? | pişecek miyiz? | pişecek misiniz? | pişecekler mi? | ||
| inferential | perfective | pişmiş miyim? | pişmiş misin? | pişmiş mi? | pişmiş miyiz? | pişmiş misiniz? | pişmişler mi? | |
| aorist | pişer miymişim? | pişer miymişsin? | pişer miymiş? | pişer miymişiz? | pişer miymişsiniz? | pişerler miymiş? | ||
| imperfective | pişiyor muymuşum? | pişiyor muymuşsun? | pişiyor muymuş? | pişiyor muymuşuz? | pişiyor muymuşsunuz? | pişiyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | pişsem mi? | pişsen mi? | pişse mi? | pişsek mi? | pişseniz mi? | pişseler mi? | |
| perfective | pişse miydim? | pişse miydin? | pişse miydi? | pişse miydik? | pişse miydiniz? | pişseler miydi? | ||
| progressive | pişmekte miyim? | pişmekte misin? | pişmekte mi? | pişmekte miyiz? | pişmekte misiniz? | pişmekteler mi? | ||
| necessitative | pişmeli miyim? | pişmeli misin? | pişmeli mi? | pişmeli miyiz? | pişmeli misiniz? | pişmeliler mi? | ||
| Negative declarative | ||||||||
| infinitive | pişmemek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | pişmeyen | ||||||
| perfective | pişmemiş | |||||||
| prospective | pişmeyecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | pişmediğim | pişmediğin | pişmediği | pişmediğimiz | pişmediğiniz | pişmedikleri | |
| prospective | pişmeyeceğim | pişmeyeceğin | pişmeyeceği | pişmeyeceğimiz | pişmeyeceğiniz | pişmeyecekleri | ||
| verbal noun | pişmeme | |||||||
| way of doing | pişmeyiş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | pişmem | pişmezsin | pişmez | pişmeyiz | pişmezsiniz | pişmezler |
| imperfective | pişmiyorum | pişmiyorsun | pişmiyor | pişmiyoruz | pişmiyorsunuz | pişmiyorlar | ||
| past | perfective | pişmedim | pişmedin | pişmedi | pişmedik | pişmediniz | pişmediler | |
| imperfective | pişmiyordum | pişmiyordun | pişmiyordu | pişmiyorduk | pişmiyordunuz | pişmiyorlardı | ||
| future | pişmeyeceğim | pişmeyeceksin | pişmeyecek | pişmeyeceğiz | pişmeyeceksiniz | pişmeyecekler | ||
| inferential | perfective | pişmemişim | pişmemişsin | pişmemiş | pişmemişiz | pişmemişsiniz | pişmemişler | |
| aorist | pişmezmişim | pişmezmişsin | pişmezmiş | pişmezmişiz | pişmezmişsiniz | pişmezlermiş | ||
| imperfective | pişmiyormuşum | pişmiyormuşsun | pişmiyormuş | pişmiyormuşuz | pişmiyormuşsunuz | pişmiyorlarmış | ||
| conditional | simple | pişmesem | pişmesen | pişmese | pişmesek | pişmeseniz | pişmeseler | |
| perfective | pişmeseydim | pişmeseydin | pişmeseydi | pişmeseydik | pişmeseydiniz | pişmeseydiler | ||
| optative | pişmeyeyim | pişmeyesin | pişmeye | pişmeyelim | pişmeyesiniz | pişmeyeler | ||
| progressive | pişmemekteyim | pişmemektesin | pişmemekte | pişmemekteyiz | pişmemektesiniz | pişmemekteler | ||
| necessitative | pişmemeliyim | pişmemelisin | pişmemeli | pişmemeliyiz | pişmemelisiniz | pişmemeliler | ||
| imperative | pişme | pişmesin | pişmeyin | pişmesinler | ||||
| Negative interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | pişmez miyim? | pişmez misin? | pişmez mi? | pişmez miyiz? | pişmez misiniz? | pişmezler mi? |
| imperfective | pişmiyor muyum? | pişmiyor musun? | pişmiyor mu? | pişmiyor muyuz? | pişmiyor musunuz? | pişmiyorlar mı? | ||
| past | perfective | pişmedim mi? | pişmedin mi? | pişmedi mi? | pişmedik mi? | pişmediniz mi? | pişmediler mi? | |
| imperfective | pişmiyor muydum? | pişmiyor muydun? | pişmiyor muydu? | pişmiyor muyduk? | pişmiyor muydunuz? | pişmiyorlar mıydı? | ||
| future | pişmeyecek miyim? | pişmeyecek misin? | pişmeyecek mi? | pişmeyecek miyiz? | pişmeyecek misiniz? | pişmeyecekler mi? | ||
| inferential | perfective | pişmemiş miyim? | pişmemiş misin? | pişmemiş mi? | pişmemiş miyiz? | pişmemiş misiniz? | pişmemişler mi? | |
| aorist | pişmez miymişim? | pişmez miymişsin? | pişmez miymiş? | pişmez miymişiz? | pişmez miymişsiniz? | pişmezler miymiş? | ||
| imperfective | pişmiyor muymuşum? | pişmiyor muymuşsun? | pişmiyor muymuş? | pişmiyor muymuşuz? | pişmiyor muymuşsunuz? | pişmiyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | pişmesem mi? | pişmesen mi? | pişmese mi? | pişmesek mi? | pişmeseniz mi? | pişmeseler mi? | |
| perfective | pişmese miydim? | pişmese miydin? | pişmese miydi? | pişmese miydik? | pişmese miydiniz? | pişmeseler miydi? | ||
| progressive | pişmemekte miyim? | pişmemekte misin? | pişmemekte mi? | pişmemekte miyiz? | pişmemekte misiniz? | pişmemekteler mi? | ||
| necessitative | pişmemeli miyim? | pişmemeli misin? | pişmemeli mi? | pişmemeli miyiz? | pişmemeli misiniz? | pişmemeliler mi? | ||
Synonyms edit
Derived terms edit
Related terms edit
See also edit
References edit
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*biĺč-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill