codail

Irish

Alternative forms

codlaigh

Etymology

From Middle Irish cotlaid (compare Scottish Gaelic caidil, Manx caddil), from Old Irish ·cotli, prototonic of con·tuili, from tuilid, from Proto-Celtic *tolīyeti, from Proto-Indo-European *(s)telH- (“be still”).^[1]

Pronunciation

(Munster, Connacht) IPA^(key): /ˈkɔd̪ˠəlʲ/
(Ulster) IPA^(key): /ˈkʌd̪ˠəlʲ/
Forms beginning with codl- are pronounced /ˈkɔl̪ˠ-/ (Munster, Connacht), /ˈkʌl̪ˠ-/ (Ulster).

Verb

codail (present analytic codlaíonn, future analytic codlóidh, verbal noun codladh, past participle codalta)

sleep
- 1899, Franz Nikolaus Finck, Die araner mundart, volume II (overall work in German), Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 157:
  ḱē n šūmrə, ə gol̄īn̄ tøsə ān̄?
  [Cén seomra a gcodlaíonn tusa ann?]
  Which room do you sleep in?
- 1899, Franz Nikolaus Finck, Die araner mundart, volume II (overall work in German), Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 157:
  ə xodl̥ tū gə mŭȧ.
  [Ar chodail tú go maith?]
  Did you sleep well?

Conjugation

conjugation of codail (second conjugation)

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third	relative	autonomous
indicative	present	codlaím	codlaíonn tú; codlaír^†	codlaíonn sé, sí	codlaímid; codlaíonn muid	codlaíonn sibh	codlaíonn siad; codlaíd^†	a chodlaíonn; a chodlaíos / a gcodlaíonn; a gcodlaíos	codlaítear
	past	chodail mé; chodlaíos	chodail tú; chodlaís	chodail sé, sí	chodlaíomar; chodail muid	chodail sibh; chodlaíobhair	chodail siad; chodlaíodar	a chodail / ar chodail*	codlaíodh
	past habitual	chodlaínn / gcodlaínn‡‡	chodlaíteá / gcodlaíteá‡‡	chodlaíodh sé, sí / gcodlaíodh sé, sí‡‡	chodlaímis; chodlaíodh muid / gcodlaímis‡‡; gcodlaíodh muid‡‡	chodlaíodh sibh / gcodlaíodh sibh‡‡	chodlaídís; chodlaíodh siad / gcodlaídís‡‡; gcodlaíodh siad‡‡	a chodlaíodh / a gcodlaíodh*	chodlaítí / gcodlaítí‡‡
future		codlóidh mé; codlód; codlóchaidh mé^†	codlóidh tú; codlóir^†; codlóchaidh tú^†	codlóidh sé, sí; codlóchaidh sé, sí^†	codlóimid; codlóidh muid; codlóchaimid^†; codlóchaidh muid^†	codlóidh sibh; codlóchaidh sibh^†	codlóidh siad; codlóid^†; codlóchaidh siad^†	a chodlóidh; a chodlós; a chodlóchaidh^†; a chodlóchas^† / a gcodlóidh; a gcodlós; a gcodlóchaidh^†; a gcodlóchas^†	codlófar; codlóchar^†
conditional		chodlóinn; chodlóchainn^† / gcodlóinn‡‡; gcodlóchainn^†‡‡	chodlófá; chodlóchthá^† / gcodlófá‡‡; gcodlóchthá^†‡‡	chodlódh sé, sí; chodlóchadh sé, sí^† / gcodlódh sé, sí‡‡; gcodlóchadh sé, sí^†‡‡	chodlóimis; chodlódh muid; chodlóchaimis^†; chodlóchadh muid^† / gcodlóimis‡‡; gcodlódh muid‡‡; gcodlóchaimis^†‡‡; gcodlóchadh muid^†‡‡	chodlódh sibh; chodlóchadh sibh^† / gcodlódh sibh‡‡; gcodlóchadh sibh^†‡‡	chodlóidís; chodlódh siad; chodlóchadh siad^† / gcodlóidís‡‡; gcodlódh siad‡‡; gcodlóchadh siad^†‡‡	a chodlódh; a chodlóchadh^† / a gcodlódh; a gcodlóchadh^†	chodlófaí; chodlóchthaí^† / gcodlófaí‡‡; gcodlóchthaí^†‡‡
subjunctive	present	go gcodlaí mé; go gcodlaíod^†	go gcodlaí tú; go gcodlaír^†	go gcodlaí sé, sí	go gcodlaímid; go gcodlaí muid	go gcodlaí sibh	go gcodlaí siad; go gcodlaíd^†	—	go gcodlaítear
subjunctive	past	dá gcodlaínn	dá gcodlaíteá	dá gcodlaíodh sé, sí	dá gcodlaímis; dá gcodlaíodh muid	dá gcodlaíodh sibh	dá gcodlaídís; dá gcodlaíodh siad	—	dá gcodlaítí
imperative		codlaím	codail	codlaíodh sé, sí	codlaímis	codlaígí; codlaídh^†	codlaídís	—	codlaítear
verbal noun		codladh
past participle		codalta

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation

Irish mutation
Radical	Lenition	Eclipsis
codail	chodail	gcodail
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

References

^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “con·tuili”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language