таз

Bulgarian

Pronunciation

• IPA^(key): [tas]

Etymology 1

Pronoun

таз • (taz) f (demonstrative)

1. (regional, nonstandard or poetic) Alternative form of тази (tazi) (the feminine singular of този (tozi)); this, this one, that, that one, the one, she

   Каква е таз книга?

   Kakva e taz kniga?

   What is this book?

Usage notes

Таз (Taz) and the other shortened demonstrative pronouns (тоз (toz), туй (tuj), тез (tez), оназ (onaz), онуй (onuj), онез (onez)) are used in the Eastern Bulgarian dialects and are not considered standard. They can also be found in poetry (see quotations) where the number of syllables is important and these pronouns are one syllable shorter than their corresponding standard forms.

Quotations

• 1873, Hristo Botev, “Hadzhi Dimitar”, Nezavisimost (newspaper):

  Грей и ти, слънце,
  в таз робска земя!

  Grej i ti, slǎnce,
  v taz robska zemja!

  And you, sun,
  Shine on that slavish land!

• 1867, Hristo Botev, “To My Mother”, Gayda (newspaper):

  […] та туй сърце младо, таз душа страдна
  да се оплачат тебе горкана […]

  […] ta tuj sǎrce mlado, taz duša stradna
  da se oplačat tebe gorkana […]

  So this young heart, this suffering soul
  Might seek your solace, poor wretch...

Related terms

Bulgarian demonstrative pronouns

		Personal		Qualitative	Quantative
		Proximal	Distal
Masculine	Nominative	то́зи (tózi) тоз (toz) то́я (tója)	о́нзи (ónzi) о́ня (ónja)	такъ́в (takǎ́v) онакъ́в (onakǎ́v) и́накъв (ínakǎv)	то́лкова (tólkova) то́лкоз (tólkoz)
	Accusative	того́зи (togózi) того́з (togóz) того́ва (togóva)	оного́зи (onogózi) оного́з (onogóz) оного́ва (onogóva)
	Dative	тому́ва (tomúva)	оному́ва (onomúva)
Feminine	—	та́зи (tázi) таз (taz) та́я (tája)	она́зи (onázi) она́з (onáz) она́я (onája)	така́ва (takáva) онака́ва (onakáva) и́наква (ínakva)
Neuter	—	това́ (tová) туй (tuj)	онова́ (onová) ону́й (onúj)	тако́ва (takóva) онако́ва (onakóva) и́накво (ínakvo)
Plural	—	те́зи (tézi) тез (tez) ти́я (tíja)	оне́зи (onézi) оне́з (onéz) они́я (oníja)	таки́ва (takíva) онаки́ва (onakíva) и́накви (ínakvi)

Etymology 2

Borrowed from Russian таз (taz).

Noun

таз • (taz) m

1. (anatomy) pelvis

Declension

Declension of таз

	singular	plural
indefinite	таз taz	та́зове tázove
definite (subject form)	та́зът tázǎt	та́зовете tázovete
definite (object form)	та́за táza
count form	—	та́за táza

References

• “таз”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Sofia: Bulgarian Academy of Sciences, 2014
• “таз”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Chitanka, 2010
• Todorov, T. A., Racheva, M., editors (2010), “таз”, in Български етимологичен речник [Bulgarian Etymological Dictionary] (in Bulgarian), volumes 7 (слòво – теря̀свам), Sofia: Prof. Marin Drinov Pubg. House, →ISBN, page 753

Anagrams

• таз- (taz-)

Komi-Zyrian

Таз.

Etymology

Borrowed from Russian таз (taz).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈtaz/, [ˈtäz]
• Hyphenation: таз

Noun

таз • (taz)

1. basin, tub

Declension

Declension of таз (stem: тазй-)
		singular	plural
nominative		таз (taz)	тазъяс (tazjas)
accusative	I*	таз (taz)	тазъяс (tazjas)
	II*	тазйӧс (tazjös)	тазъясӧс (tazjasös)
instrumental		тазйӧн (tazjön)	тазъясӧн (tazjasön)
comitative		тазкӧд (tazköd)	тазъяскӧд (tazjasköd)
caritive		тазтӧг (taztög)	тазъястӧг (tazjastög)
consecutive		тазла (tazla)	тазъясла (tazjasla)
genitive		тазлӧн (tazlön)	тазъяслӧн (tazjaslön)
ablative		тазлысь (tazlyś)	тазъяслысь (tazjaslyś)
dative		тазлы (tazly)	тазъяслы (tazjasly)
inessive		тазйын (tazjyn)	тазъясын (tazjasyn)
elative		тазйысь (tazjyś)	тазъясысь (tazjasyś)
illative		тазйӧ (tazjö)	тазъясӧ (tazjasö)
egressive		тазсянь (tazśań)	тазъяссянь (tazjasśań)
approximative		тазлань (tazlań)	тазъяслань (tazjaslań)
terminative		тазйӧдз (tazjödź)	тазъясӧдз (tazjasödź)
prolative	I	тазйӧд (tazjöd)	тазъясӧд (tazjasöd)
	II	тазті (tazti)	тазъясті (tazjasti)
*) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.

Possessive declension of таз
First person singular singular plural nominative тазйӧй (tazjöj) тазъясӧй (tazjasöj) accusative I* тазйӧй (tazjöj) тазъясӧй (tazjasöj) II* тазйӧс (tazjös) тазъясӧс (tazjasös) instrumental тазнам (taznam) тазъяснам (tazjasnam) comitative тазйӧйкӧд (tazjöjköd) тазъясӧйкӧд (tazjasöjköd) caritive тазтӧгым (taztögym) тазъястӧгым (tazjastögym) consecutive тазйӧйла (tazjöjla) тазъясӧйла (tazjasöjla) genitive тазйӧйлӧн (tazjöjlön) тазъясӧйлӧн (tazjasöjlön) ablative тазйӧйлысь (tazjöjlyś) тазъясӧйлысь (tazjasöjlyś) dative тазйӧйлы (tazjöjly) тазъясӧйлы (tazjasöjly) inessive тазъям (tazjam) тазъясам (tazjasam) elative тазсьым (tazśym) тазъяссьым (tazjasśym) illative тазъям (tazjam) тазъясам (tazjasam) egressive тазсяньым (tazśańym) тазъяссяньым (tazjasśańym) approximative тазланьым (tazlańym) тазъясланьым (tazjaslańym) terminative тазйӧдзым (tazjödźym) тазъясӧдзым (tazjasödźym) prolative I тазйӧдым (tazjödym) тазъясӧдым (tazjasödym) II тазтіым (taztiym) тазъястіым (tazjastiym) *) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
Second person singular singular plural nominative тазйыд (tazjyd) тазъясыд (tazjasyd) accusative I* тазйыд (tazjyd) тазъясыд (tazjasyd) II* тазтӧ (taztö) тазъястӧ (tazjastö) instrumental тазнад (taznad) тазъяснад (tazjasnad) comitative тазйыдкӧд (tazjydköd) тазъясыдкӧд (tazjasydköd) caritive тазтӧгыд (taztögyd) тазъястӧгыд (tazjastögyd) consecutive тазйыдла (tazjydla) тазъясыдла (tazjasydla) genitive тазйыдлӧн (tazjydlön) тазъясыдлӧн (tazjasydlön) ablative тазйыдлысь (tazjydlyś) тазъясыдлысь (tazjasydlyś) dative тазйыдлы (tazjydly) тазъясыдлы (tazjasydly) inessive тазъяд (tazjad) тазъясад (tazjasad) elative тазсьыд (tazśyd) тазъяссьыд (tazjasśyd) illative тазъяд (tazjad) тазъясад (tazjasad) egressive тазсяньыд (tazśańyd) тазъяссяньыд (tazjasśańyd) approximative тазланьыд (tazlańyd) тазъясланьыд (tazjaslańyd) terminative тазйӧдзыд (tazjödźyd) тазъясӧдзыд (tazjasödźyd) prolative I тазйӧдыд (tazjödyd) тазъясӧдыд (tazjasödyd) II тазтіыд (taztiyd) тазъястіыд (tazjastiyd) *) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
Third person singular singular plural nominative тазйыс (tazjys) тазъясыс (tazjasys) accusative I* тазйыс (tazjys) тазъясыс (tazjasys) II* тазсӧ (tazsö) тазъяссӧ (tazjassö) instrumental тазнас (taznas) тазъяснас (tazjasnas) comitative тазйыскӧд (tazjysköd) тазъясыскӧд (tazjasysköd) caritive тазтӧгыс (taztögys) тазъястӧгыс (tazjastögys) consecutive тазйысла (tazjysla) тазъясысла (tazjasysla) genitive тазйыслӧн (tazjyslön) тазъясыслӧн (tazjasyslön) ablative тазйыслысь (tazjyslyś) тазъясыслысь (tazjasyslyś) dative тазйыслы (tazjysly) тазъясыслы (tazjasysly) inessive тазъяс (tazjas) тазъясас (tazjasas) elative тазсьыс (tazśys) тазъяссьыс (tazjasśys) illative тазъяс (tazjas) тазъясас (tazjasas) egressive тазсяньыс (tazśańys) тазъяссяньыс (tazjasśańys) approximative тазланьыс (tazlańys) тазъясланьыс (tazjaslańys) terminative тазйӧдзыс (tazjödźys) тазъясӧдзыс (tazjasödźys) prolative I тазйӧдыс (tazjödys) тазъясӧдыс (tazjasödys) II тазтіыс (taztiys) тазъястіыс (tazjastiys) *) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
First person plural singular plural nominative тазным (taznym) тазъясным (tazjasnym) accusative I* тазным (taznym) тазъясным (tazjasnym) II* тазнымӧ (taznymö) тазъяснымӧ (tazjasnymö) instrumental тазнаным (taznanym) тазъяснаным (tazjasnanym) comitative тазнымкӧд (taznymköd) тазъяснымкӧд (tazjasnymköd) caritive тазтӧгным (taztögnym) тазъястӧгным (tazjastögnym) consecutive тазнымла (taznymla) тазъяснымла (tazjasnymla) genitive тазнымлӧн (taznymlön) тазъяснымлӧн (tazjasnymlön) ablative тазнымлысь (taznymlyś) тазъяснымлысь (tazjasnymlyś) dative тазнымлы (taznymly) тазъяснымлы (tazjasnymly) inessive тазъяным (tazjanym) тазъясаным (tazjasanym) elative тазсьыным (tazśynym) тазъяссьыным (tazjasśynym) illative тазъяным (tazjanym) тазъясаным (tazjasanym) egressive тазсяньным (tazśańnym) тазъяссяньным (tazjasśańnym) approximative тазланьным (tazlańnym) тазъясланьным (tazjaslańnym) terminative тазйӧдзным (tazjödźnym) тазъясӧдзным (tazjasödźnym) prolative I тазйӧдным (tazjödnym) тазъясӧдным (tazjasödnym) II тазтіным (taztinym) тазъястіным (tazjastinym) *) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
Second person plural singular plural nominative тазныд (taznyd) тазъясныд (tazjasnyd) accusative I* тазныд (taznyd) тазъясныд (tazjasnyd) II* тазнытӧ (taznytö) тазъяснытӧ (tazjasnytö) instrumental тазнаныд (taznanyd) тазъяснаныд (tazjasnanyd) comitative тазныдкӧд (taznydköd) тазъясныдкӧд (tazjasnydköd) caritive тазтӧгныд (taztögnyd) тазъястӧгныд (tazjastögnyd) consecutive тазныдла (taznydla) тазъясныдла (tazjasnydla) genitive тазныдлӧн (taznydlön) тазъясныдлӧн (tazjasnydlön) ablative тазныдлысь (taznydlyś) тазъясныдлысь (tazjasnydlyś) dative тазныдлы (taznydly) тазъясныдлы (tazjasnydly) inessive тазъяныд (tazjanyd) тазъясаныд (tazjasanyd) elative тазсьыныд (tazśynyd) тазъяссьыныд (tazjasśynyd) illative тазъяныд (tazjanyd) тазъясаныд (tazjasanyd) egressive тазсяньныд (tazśańnyd) тазъяссяньныд (tazjasśańnyd) approximative тазланьныд (tazlańnyd) тазъясланьныд (tazjaslańnyd) terminative тазйӧдзныд (tazjödźnyd) тазъясӧдзныд (tazjasödźnyd) prolative I тазйӧдныд (tazjödnyd) тазъясӧдныд (tazjasödnyd) II тазтіныд (taztinyd) тазъястіныд (tazjastinyd) *) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.
Third person plural singular plural nominative тазныс (taznys) тазъясныс (tazjasnys) accusative I* тазныс (taznys) тазъясныс (tazjasnys) II* тазнысӧ (taznysö) тазъяснысӧ (tazjasnysö) instrumental тазнаныс (taznanys) тазъяснаныс (tazjasnanys) comitative тазнымкӧс (taznymkös) тазъяснымкӧс (tazjasnymkös) caritive тазтӧгныс (taztögnys) тазъястӧгныс (tazjastögnys) consecutive тазнысла (taznysla) тазъяснысла (tazjasnysla) genitive тазныслӧн (taznyslön) тазъясныслӧн (tazjasnyslön) ablative тазныслысь (taznyslyś) тазъясныслысь (tazjasnyslyś) dative тазныслы (taznysly) тазъясныслы (tazjasnysly) inessive тазъяныс (tazjanys) тазъясаныс (tazjasanys) elative тазсьыныс (tazśynys) тазъяссьыныс (tazjasśynys) illative тазъаныс (tazanys) тазъясаныс (tazjasanys) egressive тазсяньныс (tazśańnys) тазъяссяньныс (tazjasśańnys) approximative тазланьныс (tazlańnys) тазъясланьныс (tazjaslańnys) terminative тазйӧдзныс (tazjödźnys) тазъясӧдзныс (tazjasödźnys) prolative I тазйӧдныс (tazjödnys) тазъясӧдныс (tazjasödnys) II тазтіныс (taztinys) тазъястіныс (tazjastinys) *) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I.

References

• Bubrikh, Dmitry V. (1949) Грамматика литературного коми языка [Grammar of the literary Komi language] (in Russian), Leningrad: Zhdanov Leningrad State University, page 31
• L. M. Beznosikova, E. A. Ajbabina, R. I. Kosnyreva (2000) Коми-русский словарь [Komi-Russian dictionary], →ISBN, page 630

Russian

Pronunciation

• IPA^(key): [tas]
• Rhymes: -as

Etymology 1

Таз

Inherited from Old East Slavic тазъ (tazŭ), a Turkic borrowing. Compare Crimean Tatar tas, Turkish tas, Tatar тас (tas), etc. Ultimately from Persian تاس (tâs).

Noun

таз • (taz) m inan (genitive та́за, nominative plural тазы́, genitive plural тазо́в, relational adjective та́зовый, diminutive та́зик)

1. basin (a wide, relatively shallow vessel, e.g. for washing or cooking)
2. (anatomy) pelvis

Declension

Declension of таз (inan masc-form hard-stem accent-c) 

	singular	plural
nominative	та́з táz	тазы́ tazý
genitive	та́за táza	тазо́в tazóv
dative	та́зу tázu	таза́м tazám
accusative	та́з táz	тазы́ tazý
instrumental	та́зом tázom	таза́ми tazámi
prepositional	та́зе táze	таза́х tazáx
locative	в тазу́ v tazú

Descendants

• → Ingrian: taazi, taazu, taasi
• → Kildin Sami: та̄сс (tāss)
• → Komi-Zyrian: таз (taz)

Etymology 2

From Chinese 韃子／鞑子 (dázi), originally meaning any foreign ethnic group in Northern China, from Chinese 韃靼／鞑靼 (dádá), from Old Turkic 𐱃𐱃𐰺 (t¹t¹r¹).

Noun

таз • (taz) m anim (genitive та́за, nominative plural та́зы, genitive plural та́зов, feminine тазо́вка, relational adjective та́зовский)

1. member of the Taz ethnicity

Declension

Declension of таз (anim masc-form hard-stem accent-a) 

	singular	plural
nominative	та́з táz	та́зы tázy
genitive	та́за táza	та́зов tázov
dative	та́зу tázu	та́зам tázam
accusative	та́за táza	та́зов tázov
instrumental	та́зом tázom	та́зами tázami
prepositional	та́зе táze	та́зах tázax

Etymology 3

Humorous alteration of ВАЗ (VAZ), the main factory manufacturing Lada-brand automobiles, influenced by the noun таз (taz, “basin”) with the implied sense of “low-tech metal item” or “rustbucket”.

Noun

таз • (taz) m inan (genitive та́за, nominative plural та́зы, genitive plural та́зов, diminutive та́зик)

1. (slang) a Lada automobile

Declension

Declension of таз (inan masc-form hard-stem accent-a) 

	singular	plural
nominative	та́з táz	та́зы tázy
genitive	та́за táza	та́зов tázov
dative	та́зу tázu	та́зам tázam
accusative	та́з táz	та́зы tázy
instrumental	та́зом tázom	та́зами tázami
prepositional	та́зе táze	та́зах tázax

References

• Vasmer, Max (1964–1973) “таз”, in Oleg Trubachyov, transl., Этимологический словарь русского языка [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), Moscow: Progress
• Chernykh, P. Ja. (1993) “таз”, in Историко-этимологический словарь русского языка [Historical-Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), 3rd edition, volumes 2 (панцирь – ящур), Moscow: Russian Lang., →ISBN, page 224