խուռն
Armenian edit
Alternative forms edit
- խուռը (xuṙə) — before consonants
Etymology edit
Learned borrowing from Old Armenian խուռն (xuṙn).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): /ˈχurən/ [χúrən] invalid IPA characters (//[])
- (Western Armenian, standard) IPA(key): /ˈχurən/ [χúrən] invalid IPA characters (//[])
Adjective edit
խուռն • (xuṙn) (superlative ամենախուռն)
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խուռն (xuṙn) | խուռներ (xuṙner) | ||
| dative | խուռնի (xuṙni) | խուռների (xuṙneri) | ||
| ablative | խուռնից (xuṙnicʻ) | խուռներից (xuṙnericʻ) | ||
| instrumental | խուռնով (xuṙnov) | խուռներով (xuṙnerov) | ||
| locative | խուռնում (xuṙnum) | խուռներում (xuṙnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խուռնը/խուռնն (xuṙnə/xuṙnn) | խուռները/խուռներն (xuṙnerə/xuṙnern) | ||
| dative | խուռնին (xuṙnin) | խուռներին (xuṙnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խուռնս (xuṙns) | խուռներս (xuṙners) | ||
| dative | խուռնիս (xuṙnis) | խուռներիս (xuṙneris) | ||
| ablative | խուռնիցս (xuṙnicʻs) | խուռներիցս (xuṙnericʻs) | ||
| instrumental | խուռնովս (xuṙnovs) | խուռներովս (xuṙnerovs) | ||
| locative | խուռնումս (xuṙnums) | խուռներումս (xuṙnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խուռնդ (xuṙnd) | խուռներդ (xuṙnerd) | ||
| dative | խուռնիդ (xuṙnid) | խուռներիդ (xuṙnerid) | ||
| ablative | խուռնիցդ (xuṙnicʻd) | խուռներիցդ (xuṙnericʻd) | ||
| instrumental | խուռնովդ (xuṙnovd) | խուռներովդ (xuṙnerovd) | ||
| locative | խուռնումդ (xuṙnumd) | խուռներումդ (xuṙnerumd) | ||
Old Armenian edit
Etymology edit
The origin is uncertain. Related to խառն (xaṙn).
Noun edit
խուռն • (xuṙn)
- crowd, concourse, multitude, throng of people
- ի խռան ― i xṙan ― among the crowd
- noise, tumult, confusion
- ի խուռն մարտին ― i xuṙn martin ― in the thickest of the fight
- affluence, great quantity
Declension edit
n-type
Adjective edit
խուռն • (xuṙn)
- thick, close, dense, crowded; many, numerous
- խուռն բազմութիւն ― xuṙn bazmutʻiwn ― a numerous crowd, a throng
- խուռն բազմութեամբ մտանել ― xuṙn bazmutʻeamb mtanel ― to crowd in
- խուռն բազմութեամբ ելանել ― xuṙn bazmutʻeamb elanel ― to crowd out
- խուռն բազմութիւն ժողովրդեան ― xuṙn bazmutʻiwn žołovrdean ― immense concourse of people
- խուռն բանք ― xuṙn bankʻ ― rigmarole
- խուռն խօսել ― xuṙn xōsel ― to bungle, to stammer out
Declension edit
n-type
Adverb edit
խուռն • (xuṙn)
- in crowds, in throngs
- խուռն հասանեն աստ օտարականք ― xuṙn hasanen ast ōtarakankʻ ― strangers flock here
- խուռն առ խուռն, խուռն ի խուռն ― xuṙn aṙ xuṙn, xuṙn i xuṙn ― in a huddle, pell-mell, disorderly, hurriedly
- խառն ի խուռն ― xaṙn i xuṙn ― confusedly, tumultuously, disorderly, at random, right and left, right or wrong, helter-skelter, pell-mell
Derived terms edit
- աստեղախուռն (astełaxuṙn)
- բազմախուռն (bazmaxuṙn)
- ընդխռնիմ (əndxṙnim)
- թանձրախուռն (tʻanjraxuṙn)
- խառնիխուռն (xaṙnixuṙn)
- խուռնախիտ (xuṙnaxit)
- խուռնասաղարթ (xuṙnasałartʻ)
- խուռներամ (xuṙneram)
- խուռնընթաց (xuṙnəntʻacʻ)
- խուռնճաղանջ (xuṙnčałanǰ)
- խռնեմ (xṙnem)
- խռնութիւն (xṙnutʻiwn)
- մարգարտախուռն (margartaxuṙn)
- միախուռն (miaxuṙn)
- յոգնախուռն (yognaxuṙn)
- յոլովախուռն (yolovaxuṙn)
- նիզակախուռն (nizakaxuṙn)
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “խուռն”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “խուռն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press