կուրծք

See also: կուրծ

Armenian

Etymology

From Old Armenian կուրծք (kurckʻ).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /kuɾt͡skʰ/, [kuɾt͡skʰ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /ɡuɾd͡zk/, [ɡuɾt͡sʰkʰ]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

Noun

կուրծք • (kurckʻ)

1. breast; bosom; tit; bust

   Synonyms: ծիծ (cic), ծիծիկ (cicik)

2. chest

   Synonym: դոշ (doš)

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	կուրծք (kurckʻ)	կրծքեր (krckʻer)
dative	կրծքի (krckʻi)	կրծքերի (krckʻeri)
ablative	կրծքից (krckʻicʻ)	կրծքերից (krckʻericʻ)
instrumental	կրծքով (krckʻov)	կրծքերով (krckʻerov)
locative	կրծքում (krckʻum)	կրծքերում (krckʻerum)
	definite forms
nominative	կուրծքը/կուրծքն (kurckʻə/kurckʻn)	կրծքերը/կրծքերն (krckʻerə/krckʻern)
dative	կրծքին (krckʻin)	կրծքերին (krckʻerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	կուրծքս (kurckʻs)	կրծքերս (krckʻers)
dative	կրծքիս (krckʻis)	կրծքերիս (krckʻeris)
ablative	կրծքիցս (krckʻicʻs)	կրծքերիցս (krckʻericʻs)
instrumental	կրծքովս (krckʻovs)	կրծքերովս (krckʻerovs)
locative	կրծքումս (krckʻums)	կրծքերումս (krckʻerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	կուրծքդ (kurckʻd)	կրծքերդ (krckʻerd)
dative	կրծքիդ (krckʻid)	կրծքերիդ (krckʻerid)
ablative	կրծքիցդ (krckʻicʻd)	կրծքերիցդ (krckʻericʻd)
instrumental	կրծքովդ (krckʻovd)	կրծքերովդ (krckʻerovd)
locative	կրծքումդ (krckʻumd)	կրծքերումդ (krckʻerumd)

Derived terms

• կրծոսկր (krcoskr)
• կրծքավանդակ (krckʻavandak)

Old Armenian

Etymology

The root is կուրծ- (kurc-), of uncertain origin, +‎ -ք (-kʻ).

Noun

կուրծք • (kurckʻ) pl

1. breast; bosom; chest

   պղնձեօք զկուրծսն տախտակեալ ― płnjeōkʻ zkurcsn taxtakeal ― armed with a breastplate, cuirassed

   մօտ առ կուրծս կալ ― mōt aṙ kurcs kal ― to be imminent, near to, to impend

   զկրծից հարկանել ― zkrcicʻ harkanel ― to beat the breast

   զձեռն ի վերայ կրծից հանգուցանել ― zjeṙn i veray krcicʻ hangucʻanel ― to fold the arms in repose

   մաքրել զկուրծս ― makʻrel zkurcs ― to expectorate, to spit

2. (by extension) heart, mind

   ուշ ի կուրծս անկանել, առնել ― uš i kurcs ankanel, aṙnel ― to reflect well on, to recollect, to remember

Declension

i-type

	plural only (plurale tantum)
nominative	կուրծք (kurckʻ)
genitive	կրծից (krcicʻ)
dative	կրծից (krcicʻ)
accusative	կուրծս (kurcs)
ablative	կրծից (krcicʻ)
instrumental	կրծիւք (krciwkʻ)
locative	կուրծս (kurcs)

Derived terms

• կրծաբախ (krcabax)
• կրծանոց (krcanocʻ)
• կրծապահ (krcapah)
• կրծացաւութիւն (krcacʻawutʻiwn)
• միջակուրծք (miǰakurckʻ)

Descendants

• Armenian: կուրծք (kurckʻ), կուրծ (kurc)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “կուրծք”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կուրծք”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “կուրծ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press