ճառագայթ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian ճառագայթ (čaṙagaytʻ).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): /t͡ʃaraˈɡajtʰ/ [t͡ʃɑrɑˈɡɑjtʰ] invalid IPA characters (//[])
- (Western Armenian, standard) IPA(key): /d͡ʒaraˈkajt/ [d͡ʒɑrɑˈkʰɑjtʰ] invalid IPA characters (//[])
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun edit
ճառագայթ • (čaṙagaytʻ)
- ray, beam
- լույսի ճառագայթ ― luysi čaṙagaytʻ ― ray of light
- (geometry) ray
- (physics) ray, beam
- ռենտգենյան ճառագայթներ ― ṙentgenyan čaṙagaytʻner ― X-rays
- (botany) ray
- (zoology) ray
- (figuratively) ray
- հույսի ճառագայթ ― huysi čaṙagaytʻ ― ray of hope
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ճառագայթ (čaṙagaytʻ) | ճառագայթներ (čaṙagaytʻner) | ||
| dative | ճառագայթի (čaṙagaytʻi) | ճառագայթների (čaṙagaytʻneri) | ||
| ablative | ճառագայթից (čaṙagaytʻicʻ) | ճառագայթներից (čaṙagaytʻnericʻ) | ||
| instrumental | ճառագայթով (čaṙagaytʻov) | ճառագայթներով (čaṙagaytʻnerov) | ||
| locative | ճառագայթում (čaṙagaytʻum) | ճառագայթներում (čaṙagaytʻnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ճառագայթը/ճառագայթն (čaṙagaytʻə/čaṙagaytʻn) | ճառագայթները/ճառագայթներն (čaṙagaytʻnerə/čaṙagaytʻnern) | ||
| dative | ճառագայթին (čaṙagaytʻin) | ճառագայթներին (čaṙagaytʻnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ճառագայթս (čaṙagaytʻs) | ճառագայթներս (čaṙagaytʻners) | ||
| dative | ճառագայթիս (čaṙagaytʻis) | ճառագայթներիս (čaṙagaytʻneris) | ||
| ablative | ճառագայթիցս (čaṙagaytʻicʻs) | ճառագայթներիցս (čaṙagaytʻnericʻs) | ||
| instrumental | ճառագայթովս (čaṙagaytʻovs) | ճառագայթներովս (čaṙagaytʻnerovs) | ||
| locative | ճառագայթումս (čaṙagaytʻums) | ճառագայթներումս (čaṙagaytʻnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ճառագայթդ (čaṙagaytʻd) | ճառագայթներդ (čaṙagaytʻnerd) | ||
| dative | ճառագայթիդ (čaṙagaytʻid) | ճառագայթներիդ (čaṙagaytʻnerid) | ||
| ablative | ճառագայթիցդ (čaṙagaytʻicʻd) | ճառագայթներիցդ (čaṙagaytʻnericʻd) | ||
| instrumental | ճառագայթովդ (čaṙagaytʻovd) | ճառագայթներովդ (čaṙagaytʻnerovd) | ||
| locative | ճառագայթումդ (čaṙagaytʻumd) | ճառագայթներումդ (čaṙagaytʻnerumd) | ||
Synonyms edit
Old Armenian edit
Etymology edit
The root is *ճառագ (*čaṙag), of unknown origin, whence also dialectal and modern Armenian ճառագել (čaṙagel, “to shine, emit light”).
Noun edit
ճառագայթ • (čaṙagaytʻ)
- ray, beam, radiation
- ճառագայթս արձակել ― čaṙagaytʻs arjakel ― to irradiate, to beam, to emit rays
- light, splendour, brightness, brilliance
Declension edit
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ճառագայթ (čaṙagaytʻ) | ճառագայթք (čaṙagaytʻkʻ) | |
| genitive | ճառագայթի (čaṙagaytʻi) | ճառագայթից (čaṙagaytʻicʻ) | |
| dative | ճառագայթի (čaṙagaytʻi) | ճառագայթից (čaṙagaytʻicʻ) | |
| accusative | ճառագայթ (čaṙagaytʻ) | ճառագայթս (čaṙagaytʻs) | |
| ablative | ճառագայթէ (čaṙagaytʻē) | ճառագայթից (čaṙagaytʻicʻ) | |
| instrumental | ճառագայթիւ (čaṙagaytʻiw) | ճառագայթիւք (čaṙagaytʻiwkʻ) | |
| locative | ճառագայթի (čaṙagaytʻi) | ճառագայթս (čaṙagaytʻs) |
Derived terms edit
Derived terms
- ամենաճառագայթ (amenačaṙagaytʻ)
- անճառագայթ (ančaṙagaytʻ)
- անճառագայթաձեւ (ančaṙagaytʻajew)
- բազմաճառագայթ (bazmačaṙagaytʻ)
- երեքճառագայթեան (erekʻčaṙagaytʻean)
- եօթնճառագայթեան (eōtʻnčaṙagaytʻean)
- ճառագայթաբար (čaṙagaytʻabar)
- ճառագայթաբեր (čaṙagaytʻaber)
- ճառագայթադրեմ (čaṙagaytʻadrem)
- ճառագայթազարդ (čaṙagaytʻazard)
- ճառագայթազարդեալ (čaṙagaytʻazardeal)
- ճառագայթազգեաց (čaṙagaytʻazgeacʻ)
- ճառագայթազգեստ (čaṙagaytʻazgest)
- ճառագայթալոյս (čaṙagaytʻaloys)
- ճառագայթակերպեմ (čaṙagaytʻakerpem)
- ճառագայթաձեւ (čaṙagaytʻajew)
- ճառագայթաձեւագոյն (čaṙagaytʻajewagoyn)
- ճառագայթաձիգ (čaṙagaytʻajig)
- ճառագայթայեղց (čaṙagaytʻayełcʻ)
- ճառագայթայիղձ (čaṙagaytʻayiłj)
- ճառագայթանամ (čaṙagaytʻanam)
- ճառագայթանշոյլ (čaṙagaytʻanšoyl)
- ճառագայթաջահ (čaṙagaytʻaǰah)
- ճառագայթատես (čaṙagaytʻates)
- ճառագայթատեսիլ (čaṙagaytʻatesil)
- ճառագայթարձակ (čaṙagaytʻarjak)
- ճառագայթացուցանեմ (čaṙagaytʻacʻucʻanem)
- ճառագայթաւէտ (čaṙagaytʻawēt)
- ճառագայթաւոր (čaṙagaytʻawor)
- ճառագայթափայլ (čaṙagaytʻapʻayl)
- ճառագայթափայլեմ (čaṙagaytʻapʻaylem)
- ճառագայթեմ (čaṙagaytʻem)
- ճառագայթիմ (čaṙagaytʻim)
- ճառագայթումն (čaṙagaytʻumn)
Descendants edit
- Armenian: ճառագայթ (čaṙagaytʻ)
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ճառագայթ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ճառագայթ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ճառագայթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press