փոխ

See also: փոխ-

Armenian

Etymology

Inherited from Old Armenian փոխ (pʻox).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /pʰoχ/, [pʰoχ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /poχ/, [pʰoχ]

Noun

փոխ • (pʻox)

1. loan, borrowing

   փոխ առնել ― pʻox aṙnel ― to loan

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	փոխ (pʻox)	փոխեր (pʻoxer)
dative	փոխի (pʻoxi)	փոխերի (pʻoxeri)
ablative	փոխից (pʻoxicʻ)	փոխերից (pʻoxericʻ)
instrumental	փոխով (pʻoxov)	փոխերով (pʻoxerov)
locative	փոխում (pʻoxum)	փոխերում (pʻoxerum)
	definite forms
nominative	փոխը/փոխն (pʻoxə/pʻoxn)	փոխերը/փոխերն (pʻoxerə/pʻoxern)
dative	փոխին (pʻoxin)	փոխերին (pʻoxerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	փոխս (pʻoxs)	փոխերս (pʻoxers)
dative	փոխիս (pʻoxis)	փոխերիս (pʻoxeris)
ablative	փոխիցս (pʻoxicʻs)	փոխերիցս (pʻoxericʻs)
instrumental	փոխովս (pʻoxovs)	փոխերովս (pʻoxerovs)
locative	փոխումս (pʻoxums)	փոխերումս (pʻoxerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	փոխդ (pʻoxd)	փոխերդ (pʻoxerd)
dative	փոխիդ (pʻoxid)	փոխերիդ (pʻoxerid)
ablative	փոխիցդ (pʻoxicʻd)	փոխերիցդ (pʻoxericʻd)
instrumental	փոխովդ (pʻoxovd)	փոխերովդ (pʻoxerovd)
locative	փոխումդ (pʻoxumd)	փոխերումդ (pʻoxerumd)

Old Armenian

Etymology

Ultimately from Akkadian 𒁍𒌑𒄷 (pu-u-ḫu /⁠pūḫu⁠/, “exchange, substitute, replacement; loan”), perhaps via Urartian 𒁍𒄭 (pu-ḫi /⁠pūḫi⁠/, “change, alter”) or Hurrian 𒁍𒄭 (pu-ḫu /⁠pôḫi, pūḫi⁠/, “barter, exchange”) since the phoneme /o/ is absent from Akkadian. The verbal attestation Urartian 𒁍𒄭𒀀𒉌 (pu-ḫi-a-ni /⁠pūḫiani⁠/, “let him not alter”) is sometimes adduced as an argument for a specifically Urartian source, though it does not exclude a direct borrowing from an unattested Hurrian verbal form. The Hurrian root was also borrowed with suffix as Hittite 𒁍𒄷𒂵𒊑 (pu-ḫu-ga-ri /⁠puḫugari⁠/, “substitute, replacement”).

Noun

փոխ • (pʻox)

1. loan, borrowing

   խնդրել փոխ ― xndrel pʻox ― to ask in loan

   փոխ տալ ― pʻox tal ― to lend, to make a loan

   փոխ առնուլ ― pʻox aṙnul ― to receive as a loan, to borrow

   ընդ փոխս մտանել ― ənd pʻoxs mtanel ― to be overburdened by loans, to be obliged to beg

   փոխով կեալ ― pʻoxov keal ― to live upon trust, or upon credit

2. (music) anthem, response, antistrophe, antiphon

   փոխ առ փոխ, փոխն ի փոխ ― pʻox aṙ pʻox, pʻoxn i pʻox ― by turns, reciprocally, alternatively, mutually

3. (as a prefix) meta-

Usage notes

• In compounds the word has also the meaning of “exchange” in general, not just “money exchange”.
• Post-classically used as a prefix corresponding to Ancient Greek μετά (metá), e.g. փոխաբերութիւն (pʻoxaberutʻiwn) = μεταφορά (metaphorá), փոխանցեմ (pʻoxancʻem) = μεταβαίνω (metabaínō).

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	փոխ (pʻox)		փոխք (pʻoxkʻ)
genitive	փոխոյ (pʻoxoy)		փոխոց (pʻoxocʻ)
dative	փոխոյ (pʻoxoy)		փոխոց (pʻoxocʻ)
accusative	փոխ (pʻox)		փոխս (pʻoxs)
ablative	փոխոյ (pʻoxoy)		փոխոց (pʻoxocʻ)
instrumental	փոխով (pʻoxov)		փոխովք (pʻoxovkʻ)
locative	փոխ (pʻox)		փոխս (pʻoxs)

i-type

	singular		plural
nominative	փոխ (pʻox)		փոխք (pʻoxkʻ)
genitive	փոխի (pʻoxi)		փոխից (pʻoxicʻ)
dative	փոխի (pʻoxi)		փոխից (pʻoxicʻ)
accusative	փոխ (pʻox)		փոխս (pʻoxs)
ablative	փոխէ (pʻoxē)		փոխից (pʻoxicʻ)
instrumental	փոխիւ (pʻoxiw)		փոխիւք (pʻoxiwkʻ)
locative	փոխի (pʻoxi)		փոխս (pʻoxs)
rare

Derived terms

• ահագնափոխութիւն (ahagnapʻoxutʻiwn)
• աղուփոխ (ałupʻox)
• այլափոխ (aylapʻox)
• այլափոխեմ (aylapʻoxem)
• այլափոխիկ (aylapʻoxik)
• այլափոխիմ (aylapʻoxim)
• այլափոխութիւն (aylapʻoxutʻiwn)
• այլափոխումն (aylapʻoxumn)
• այլափոփոխումն (aylapʻopʻoxumn)
• այլափոփոխս (aylapʻopʻoxs)
• անայլափոխ (anaylapʻox)
• անյեղափոխ (anyełapʻox)
• անյեղափոխելի (anyełapʻoxeli)
• անյեղափոխութիւն (anyełapʻoxutʻiwn)
• անուանափոխութիւն (anuanapʻoxutʻiwn)
• անփոխ (anpʻox)
• անփոխաբնապէս (anpʻoxabnapēs)
• անփոխաբուն (anpʻoxabun)
• անփոխագործ (anpʻoxagorc)
• անփոխագործութիւն (anpʻoxagorcutʻiwn)
• անփոխադիր (anpʻoxadir)
• անփոխադրական (anpʻoxadrakan)
• անփոխադրապէս (anpʻoxadrapēs)
• անփոխադրելի (anpʻoxadreli)
• անփոխական (anpʻoxakan)
• անփոխակործ (anpʻoxakorc)
• անփոխակցութիւն (anpʻoxakcʻutʻiwn)
• անփոխահաւատ (anpʻoxahawat)
• անփոխան (anpʻoxan)
• անփոխանակելի (anpʻoxanakeli)
• անփոխանման (anpʻoxanman)
• անփոխանորդելի (anpʻoxanordeli)
• անփոխաշարժ (anpʻoxašarž)
• անփոխաշարժութիւն (anpʻoxašaržutʻiwn)
• անփոխատրաբար (anpʻoxatrabar)
• անփոխատրապէս (anpʻoxatrapēs)
• անփոխատրելի (anpʻoxatreli)
• անփոխարկաբար (anpʻoxarkabar)
• անփոխարկելի (anpʻoxarkeli)
• անփոխելաբար (anpʻoxelabar)
• անփոխելի (anpʻoxeli)
• անփոխորոշ (anpʻoxoroš)
• անփոխութիւն (anpʻoxutʻiwn)
• անփոփոխ (anpʻopʻox)
• անփոփոխադիր (anpʻopʻoxadir)
• անփոփոխական (anpʻopʻoxakan)
• անփոփոխայեղ (anpʻopʻoxayeł)
• անփոփոխապէս (anpʻopʻoxapēs)
• անփոփոխելի (anpʻopʻoxeli)
• անփոփոխութիւն (anpʻopʻoxutʻiwn)
• անփոփոխումն (anpʻopʻoxumn)
• առփոխեմ (aṙpʻoxem)
• արագափոխ (aragapʻox)
• արագափոփոխ (aragapʻopʻox)
• արծաթափոխատու (arcatʻapʻoxatu)
• բազմափոխ (bazmapʻox)
• բազմափոփոխ (bazmapʻopʻox)
• բանափոփոխ (banapʻopʻox)
• բացափոփոխեալ (bacʻapʻopʻoxeal)
• բնակափոխութիւն (bnakapʻoxutʻiwn)
• գարէփոխինդ (garēpʻoxind)
• գունափոխ (gunapʻox)
• գունափոխութիւն (gunapʻoxutʻiwn)
• դժուարափոխ (džuarapʻox)
• դժուարափոխելի (džuarapʻoxeli)
• դժուարափոփոխ (džuarapʻopʻox)
• դիւրափոխ (diwrapʻox)
• դիւրափոխելի (diwrapʻoxeli)
• դիւրափոփոխ (diwrapʻopʻox)
• դիւրափոփոխութիւն (diwrapʻopʻoxutʻiwn)
• ետեղափոխ (etełapʻox)
• երագափոխութիւն (eragapʻoxutʻiwn)
• երագափոփոխ (eragapʻopʻox)
• երեսփոխան (erespʻoxan)
• իշխանափոխ (išxanapʻox)
• լումայափոխ (lumayapʻox)
• լումափոխ (lumapʻox)
• խորհրդափոխ (xorhrdapʻox)
• կերակրափոխութիւն (kerakrapʻoxutʻiwn)
• կերպարանափոխ (kerparanapʻox)
• կերպափոխիմ (kerpapʻoxim)
• համափոխեմ (hamapʻoxem)
• հանապազափոխ (hanapazapʻox)
• հաւատափոխ (hawatapʻox)
• ձեռնափոխ (jeṙnapʻox)
• ձեռնփոխ (jeṙnpʻox)
• ձեւափոխ (jewapʻox)
• մատնափոխ (matnapʻox)
• մարմնափոխութիւն (marmnapʻoxutʻiwn)
• մտափոխ (mtapʻox)
• յարափոխ (yarapʻox)
• յարափոխանցեալ (yarapʻoxancʻeal)
• յարափոխեմ (yarapʻoxem)
• յարափոփոխ (yarapʻopʻox)
• յեղափոխ (yełapʻox)
• յեղափոխեմ (yełapʻoxem)
• յեղափոխիչ (yełapʻoxičʻ)
• յեղափոխութիւն (yełapʻoxutʻiwn)
• յեղափոխուկ (yełapʻoxuk)
• յեղափոխումն (yełapʻoxumn)
• նորափոխութիւն (norapʻoxutʻiwn)
• ոտնափոխ (otnapʻox)
• ոտնափոխիմ (otnapʻoxim)
• ոտնափոխութիւն (otnapʻoxutʻiwn)
• ոտնփոխ (otnpʻox)
• որսափոխ (orsapʻox)
• պահակափոխ (pahakapʻox)
• սահմանափոխ (sahmanapʻox)
• սահմանափոխութիւն (sahmanapʻoxutʻiwn)
• սաղմոսափոխ (sałmosapʻox)
• վաղափոխուկ (vałapʻoxuk)
• վերափոխեմ (verapʻoxem)
• վերափոխումն (verapʻoxumn)
• տարափոխ (tarapʻox)
• տարափոխիմ (tarapʻoxim)
• տարափոխութիւն (tarapʻoxutʻiwn)
• տեղափոխ (tełapʻox)
• տեղափոխելական (tełapʻoxelakan)
• տեղափոխեմ (tełapʻoxem)
• տեղափոխութիւն (tełapʻoxutʻiwn)
• տեղափոխումն (tełapʻoxumn)
• փոխաբաշխեմ (pʻoxabašxem)
• փոխաբերեմ (pʻoxaberem)
• փոխաբերութիւն (pʻoxaberutʻiwn)
• փոխաբերումն (pʻoxaberumn)
• փոխաբնակ (pʻoxabnak)
• փոխաբնակեցուցանեմ (pʻoxabnakecʻucʻanem)
• փոխաբնակիմ (pʻoxabnakim)
• փոխաբնակութիւն (pʻoxabnakutʻiwn)
• փոխաբուսանիմ (pʻoxabusanim)
• փոխագնացութիւն (pʻoxagnacʻutʻiwn)
• փոխագործեմ (pʻoxagorcem)
• փոխագործութիւն (pʻoxagorcutʻiwn)
• փոխագրեմ (pʻoxagrem)
• փոխադասեմ (pʻoxadasem)
• փոխադարձ (pʻoxadarj)
• փոխադարձաբար (pʻoxadarjabar)
• փոխադարձեմ (pʻoxadarjem)
• փոխադարձութիւն (pʻoxadarjutʻiwn)
• փոխադրապէս (pʻoxadrapēs)
• փոխադրեմ (pʻoxadrem)
• փոխադրութիւն (pʻoxadrutʻiwn)
• փոխաթարգմանեմ (pʻoxatʻargmanem)
• փոխածեմ (pʻoxacem)
• փոխակազմեմ (pʻoxakazmem)
• փոխակայիմ (pʻoxakayim)
• փոխակայութիւն (pʻoxakayutʻiwn)
• փոխական (pʻoxakan)
• փոխակարգեմ (pʻoxakargem)
• փոխակերպեմ (pʻoxakerpem)
• փոխակերպութիւն (pʻoxakerputʻiwn)
• փոխակերտեմ (pʻoxakertem)
• փոխակոչեալ (pʻoxakočʻeal)
• փոխահատոյց (pʻoxahatoycʻ)
• փոխաձայնք (pʻoxajaynkʻ)
• փոխաձեւեմ (pʻoxajewem)
• փոխաձեւութիւն (pʻoxajewutʻiwn)
• փոխամասնութիւն (pʻoxamasnutʻiwn)
• փոխամբարձեալ (pʻoxambarjeal)
• փոխայարմար (pʻoxayarmar)
• փոխայեղեմ (pʻoxayełem)
• փոխայեղյեղեմ (pʻoxayełyełem)
• փոխայեղութիւն (pʻoxayełutʻiwn)
• փոխան (pʻoxan)
• փոխանակ (pʻoxanak)
• փոխանակաբանեմ (pʻoxanakabanem)
• փոխանակաբար (pʻoxanakabar)
• փոխանակալ (pʻoxanakal)
• փոխանակավարձութիւն (pʻoxanakavarjutʻiwn)
• փոխանակատուութիւն (pʻoxanakatuutʻiwn)
• փոխանակաւ (pʻoxanakaw)
• փոխանակեմ (pʻoxanakem)
• փոխանակեցուցանեմ (pʻoxanakecʻucʻanem)
• փոխանակութիւն (pʻoxanakutʻiwn)
• փոխանորդ (pʻoxanord)
• փոխանորդաբար (pʻoxanordabar)
• փոխանորդեմ (pʻoxanordem)
• փոխանորդութիւն (pʻoxanordutʻiwn)
• փոխանուն (pʻoxanun)
• փոխանունութիւն (pʻoxanunutʻiwn)
• փոխանցաբար (pʻoxancʻabar)
• փոխանցական (pʻoxancʻakan)
• փոխանցեմ (pʻoxancʻem)
• փոխանցութիւն (pʻoxancʻutʻiwn)
• փոխաշարժեմ (pʻoxašaržem)
• փոխապարտ (pʻoxapart)
• փոխառու (pʻoxaṙu)
• փոխաստեղծակերպեմ (pʻoxastełcakerpem)
• փոխաստեղծեմ (pʻoxastełcem)
• փոխաստեղծիչ (pʻoxastełcičʻ)
• փոխավաճառութիւն (pʻoxavačaṙutʻiwn)
• փոխատեղեմ (pʻoxatełem)
• փոխատու (pʻoxatu)
• փոխատուեմ (pʻoxatuem)
• փոխատուութիւն (pʻoxatuutʻiwn)
• փոխատրաբար (pʻoxatrabar)
• փոխատրական (pʻoxatrakan)
• փոխատրեմ (pʻoxatrem)
• փոխատրութիւն (pʻoxatrutʻiwn)
• փոխարէն (pʻoxarēn)
• փոխարէնատրութիւն (pʻoxarēnatrutʻiwn)
• փոխարինեմ (pʻoxarinem)
• փոխարկաբար (pʻoxarkabar)
• փոխարկական (pʻoxarkakan)
• փոխարկեմ (pʻoxarkem)
• փոխարկութիւն (pʻoxarkutʻiwn)
• փոխարկումն (pʻoxarkumn)
• փոխաւորեմ (pʻoxaworem)
• փոխաւորիմ (pʻoxaworim)
• փոխելաբանեմ (pʻoxelabanem)
• փոխելանամ (pʻoxelanam)
• փոխելապատճառ (pʻoxelapatčaṙ)
• փոխելութիւն (pʻoxelutʻiwn)
• փոխեմ (pʻoxem)
• փոխորդ (pʻoxord)
• փոխորդի (pʻoxordi)
• փոխորէն (pʻoxorēn)
• փոխումն (pʻoxumn)
• փոխփոխ (pʻoxpʻox)
• փոփոխ (pʻopʻox)
• փոփոխական (pʻopʻoxakan)
• փոփոխակից (pʻopʻoxakicʻ)
• փոփոխեմ (pʻopʻoxem)
• փոփոխիչ (pʻopʻoxičʻ)
• փոփոխութիւն (pʻopʻoxutʻiwn)
• փոփոխումն (pʻopʻoxumn)
• քայլափոխ (kʻaylapʻox)
• քայլափոխեմ (kʻaylapʻoxem)
• քայլափոխիմ (kʻaylapʻoxim)
• քայլափոխութիւն (kʻaylapʻoxutʻiwn)
• քրիստոսափոխան (kʻristosapʻoxan)
• օտարափոխ (ōtarapʻox)

 

Descendants

• Armenian: փոխ (pʻox), փոխ- (pʻox-)

Further reading

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “փոխ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “փոխ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “փոխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Diakonoff, Igor M. (1985) “Hurro-Urartian Borrowings in Old Armenian”, in Journal of the American Oriental Society‎^[6], volume 105, number 4, pages 597–603
• Fournet, Arnaud (2013) “About the Vocalic System of Armenian Words of Substratic Origin”, in Archív Orientalni‎^[7], volume 81, number 2, pages 207–222